Ból kolan - jak go leczyć i kiedy powinien niepokoić?
05.10.2022Co może oznaczać ból w kolanie? Zwykle pojawia się wskutek urazu lub przeciążenia. Nie są to jednak jedyne przyczyny powodujące ból kolan, wśród nich wymienia się m.in. zmiany zwyrodnieniowe i boreliozę. Niezależnie od przyczyn dolegliwości bólowe są bardzo uciążliwe i mogą znacząco utrudniać wykonywanie codziennych czynności. Jak leczyć ból w stawie kolanowym? Jak dbać o swoje kolana?
Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:
- Jakie są możliwe przyczyny bólu stawu kolanowego?
- Jak przebiega diagnostyka bólu kolan?
- W jaki sposób leczyć ból stawów kolanowych?
Spis treści:
- Ból kolan - najczęstsze przyczyny
- Ból kolan a zapalenie stawu
- Ból kolan a przeciążenie
- Ból kolan a borelioza
- Ból kolan a anemia
- Ból kolan a zmiany zwyrodnieniowe
- Pourazowy ból kolan
- Leczenie i diagnostyka bólu kolan
- Domowe sposoby na ból kolan
Ból kolan – najczęstsze przyczyny
Ból kolana może przydarzać się każdemu, nie dotyczy tylko sportowców i osób aktywnych fizycznie, które są narażone na przeciążenia i kontuzje lub osób starszych, u których z wiekiem układ ruchu zaczyna szwankować. Wiele czynników może powodować ból w kolanie, najczęściej są to urazy – skręcenia i zwichnięcia, a także zbyt duże obciążenia, np. przy wspinaczce, intensywnym biegu i podnoszeniu ciężkich rzeczy. Wbrew temu co można myśleć, takie kontuzje mogą przydarzyć się w całkiem codziennych sytuacjach! Na szczególne ryzyko przeciążeń i urazów narażone są osoby, które na co dzień nie ćwiczą i z dnia na dzień podejmują się wyzwań ponad ich siły – nagle zaczynają biegać lub idą w góry.
Ból stawów kolanowych może być związany ze zmianami zwyrodnieniowymi, boreliozą i infekcjami bakteryjnymi. Do zakażeń bakteryjnych stawu kolanowego dochodzi nie tylko w sytuacji, gdy urazowi towarzyszy skaleczenie skóry, ale i w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonej iniekcji do stawu kolanowego (takie zabiegi powinien wykonywać przeszkolony personel medyczny w odpowiednio przystosowanym gabinecie zabiegowym). O infekcji bakteryjnej świadczy ból kolan, obrzęk oraz zaczerwienienie skóry, czasem gorączka. Nawracający ból stawu kolanowego może dotykać także osób pracujących fizycznie, wykonujących pracę stojącą lub siedzącą, osób z nadwagą i otyłością, czynnikiem może być nawet noszenie niewłaściwego obuwia.
Ból kolan a zapalenie stawu
Zapalenie stawu kolanowego może być spowodowane silnym lub długotrwałym obciążeniem kolana. Przyczyną może być uraz mechaniczny lub choroba (np. choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa). Objawem zapalenia jest zaczerwienienie, obrzęk, wysięk, ograniczona ruchomość stawu, ocieplenie skóry. Zwykle zapalenie kolana obejmuje kaletki stawowe. Częstym rodzajem zapalenia jest również stan zapalny błony maziowej (tzw. wysiękowe zapalenie stawu kolanowego) i zapalenie stawu rzepkowo-udowego (tzw. kolano kinomana, pojawia się w przypadku nadmiernego obciążenia rzepki podczas długotrwałego siedzenia).
Ból kolan a przeciążenie
Osoby aktywne fizycznie mogą odczuwać ból kolan po wysiłku spowodowany przeciążeniem lub nierównomiernym obciążeniem. Dyskomfort często pojawia się w okolicy rzepki, towarzyszy mu też kłucie w bocznej części kolana oraz trzeszczenie i chrobotanie (kolano biegacza) lub dochodzi do bólu w okolicy więzadła łączącego rzepkę z kością piszczelową (kolano skoczka). Czynnikiem zwiększającym ryzyko pojawienia się bólu kolana po wysiłku fizycznym jest m.in. zaniedbywanie rozgrzewki, zła technika wykonywania ćwiczeń, niewłaściwe obuwie, bieganie po nieodpowiedniej nawierzchni.
Ból kolan a borelioza
Borelioza jest chorobą przenoszoną przez kleszcze, odpowiedzialne za nią są krętki Borrelia. Jest to choroba wielonarządowa o zróżnicowanym przebiegu. Bardzo często schorzenie obejmuje też staw kolanowy, wywołując obrzęk i ból kolana. Krętki mogą przedostać się tam wraz z krwią. Warto wiedzieć, że z czasem u osób chorych na boreliozę – zwłaszcza gdy nie zostało podjęte leczenie i choroba przeszła w postać przewlekłą – może dochodzić do niszczenia i zniekształcania stawu.
Ból kolan a anemia
Bardzo często osoby z reumatoidalnym zapaleniem stawu zmagają się jednocześnie z anemią (niedokrwistość). Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń m.in. stawów kolanowych. Głównymi objawami są obrzęk i ból kolan, ograniczenie ruchomości stawu, w późniejszym etapie choroby również deformacje stawu.
Ból kolan a zmiany zwyrodnieniowe
Zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej to jeden z najczęstszych powodów bólu kolana. W chorobach zwyrodnieniowych dochodzi do zmian degeneracyjnych tkanki chrzestnej, charakterystycznym objawem jest ból i sztywność kolan oraz charakterystyczne trzeszczenie, czasem mogą dojść do tego oznaki stanu zapalnego, obrzęk i zaczerwienienie skóry. W przypadku pojawienia się objawów zwyrodnienia konieczne jest podjęcie odpowiedniego leczenia, co spowolni rozwój choroby, a tym samym pozwoli uniknąć unieruchomienia i inwalidztwa.
Pourazowy ból kolan
Stawy kolanowe są bardzo narażone na wszelkiego rodzaju urazy, w szczególności podatne są więzadła i łąkotka. W wyniku urazu pojawia się nagły ból stawów kolanowych (ostry lub bardzo ostry), obrzęk i ograniczenie ruchomości stawu. Gdy dochodzi do naderwania więzadła, staw kolanowy traci stabilność, co wymaga noszenia stabilizatora. Urazy kolan najczęściej powstają podczas wypadków, uprawiania sportów, wykonywania pracy fizycznej.
Leczenie i diagnostyka bólu kolan
Jeśli chodzi o łagodny ból kolana o znanej przyczynie, czyli wynikający z przeciążenia lub wywołany przez drobne urazy kolan, można go leczyć we własnym zakresie, stosując dostępne bez recepty leki na stawy. Zapalenie kolana, czy też dolegliwości związane z chorobą zwyrodnieniową najczęściej leczy się niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Szczególnie polecane są leki miejscowe w postaci żelu np. Voltaren Max, który działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Dodatkowo dyskomfort można zmniejszać, stosując maści chłodzące lub rozgrzewające, a także kompresy. Każda apteka internetowa ma w ofercie specjalne okłady, które można w zależności od potrzeb schładzać w lodówce lub podgrzewać w gorącej wodzie. Warto również zapisać się na fizjoterapię lub rehabilitację.
W sytuacji, gdy ból kolan jest ostry, podejrzewane jest zakażenie bakteryjne, ból utrzymuje się mimo stosowania leków, ruchomość stawu jest znacznie ograniczona, nasilają się objawy choroby zwyrodnieniowej (m.in. sztywność kolan), konieczna jest wizyta u lekarza. Diagnostyka bólu kolana obejmuje wiele specjalistycznych badań, m.in. USG stawu, RTG, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, punkcję stawu i artroskopię, dodatkowo w przypadku zakażenia bakteryjnego także badanie mikrobiologiczne płynu stawowego. Dopiero wyniki tych badań pozwalają na dobranie odpowiedniego leczenia, np. przy zakażeniu bakteryjnym wprowadza się antybiotykoterapię, a gdy zakażenie jest rozległe, zleca się artroskopię, podczas której przeprowadza się płukanie kolana.
Domowe sposoby na ból kolan
Nie zawsze trzeba od razu sięgać po leki na stawy, z łagodnym bólem kolana można sobie poradzić domowymi metodami. Polecane są głównie wszelkiego rodzaju okłady, np. kostki lodu, termofor, kompres przygotowany z tartego świeżego chrzanu lub tłuczonych liści kapusty, opatrunek z octu jabłkowego. Ponadto można przygotować kąpiel z solą Epsom, która działa kojąco na bóle mięśniowe i stawowe. Jako wsparcie dla innych działań należy także dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu!
Urazy kolan wymagają tymczasowego zaprzestania wszelkiej aktywności i unieruchomienia stawu. Jednak nie należy nadmiernie wydłużać okresu bezruchu, gdy nie ma przeciwwskazań, trzeba powoli wprowadzać trening o niskiej intensywności, która nie będzie mocno forsować kolana (np. spacery, nordic walking, ćwiczenia rozciągające). Zaleca się też wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie ud i łydek, co pozwoli odciążyć staw kolanowy. Polecana jest także jazda na rowerze, joga i pływanie.
Ze względu na to, że kolana łatwo ulegają urazom i narażone są na przeciążenia, trzeba odpowiednio dbać o ich kondycję. Oprócz ćwiczeń ważna jest dieta – bogata w białko, wapń, kwasy tłuszczowe Omega-3, witaminy, minerały i antyoksydanty. Ponadto osoby z nadwagą i otyłością muszą dla własnego dobra zrzucić nadprogramowe kilogramy. Warto również zadbać o to, by w diecie znalazły się produkty przeciwzapalne, np. oliwa z oliwek, imbir, czosnek i kurkuma. U niektórych osób wskazana może być dodatkowa suplementacja, dla kości i mięśni szczególnie ważna jest witamina D i kolagen (np. Collaflex). Jeśli pojawi się ból w kolanie, warto poszukać jego przyczyny i spróbować ją wyeliminować. Gdy natomiast ból stawu kolanowego jest nie do wytrzymania, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza!
