Ból w klatce piersiowej – przyczyny, diagnostyka i leczenie
12.10.2024Ból w klatce piersiowej zawsze stanowi powód do niepokoju, dlatego pojawienie się takiego objawu nie powinno być ignorowane. Jest wiele chorób, które mogą powodować ból w klatce piersiowej, w tym choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i pokarmowego, jak również urazy klatki piersiowej. Ponadto do jego wystąpienia może się przyczynić stres i zaburzenia lękowe! Co zrobić, gdy doskwiera nam ból w klatce piersiowej?
Spis treści:
- Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej
- Diagnostyka bólu w klatce piersiowej
- Leczenie bólu w klatce piersiowej
- Kiedy udać się do lekarza z bólem klatki piersiowej?
Najczęstsze przyczyny bólu w klatce piersiowej
Ból w klatce piersiowej nie może być ignorowany, wprawdzie nie w każdym przypadku wynika z chorób bezpośrednio zagrażających życiu, jednak zawsze jest sygnałem alarmowym. Jak odczuwany jest ból w klatce piersiowej? Należy pamiętać, że ból odczuwany jest subiektywnie, więc każdy może go opisywać nieco inaczej. Najczęściej spotyka się z określeniami piekący, przeszywający, rozpierający, kłujący, ostry lub tępy ból z towarzyszącym uczuciem palenia, gniecenia, ucisku i ciężkości.
Ze względu na różne przyczyny bólu w klatce piersiowej może on mieć inne nasilenie lub czas trwania, może też promieniować m.in. do okolic brzucha, kończyn górnych, barków i szyi, mogą mu towarzyszyć różne dolegliwości. Ból w klatce piersiowej jest objawem niespecyficznym, który pojawia się w przebiegu wielu chorób, oto najczęstsze z nich:
Choroby serca: zawał serca, dławica piersiowa, choroba niedokrwienna
Problemy kardiologiczne są jedną z częstszych przyczyn bólu w klatce piersiowej. Objaw ten jest głównym symptomem m.in. choroby niedokrwiennej serca, pojawia się aż u 80% osób z zawałem mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca zwykle objawia się bólem uciskowym nasilającym się podczas aktywności i ustępującym po odpoczynku. Ból zwiastujący zawał serca pojawia się nagle, może być nasilony, dławiący, ściskający, gniotący, piekący, kłujący. Stopniowo narasta, utrzymuje się dłużej niż 20 minut.
Najczęściej odczuwany jest po lewej stronie klatki piersiowej lub zamostkowo, choć może się też zdarzyć, że pojawi się po prawej stronie lub w jamie brzusznej. Ponadto może promieniować do lewego barku, lewego ramienia, do żuchwy, nadbrzusza, pleców. Zmiana pozycji ciała nie wpływa na intensywność bólu. Jako dodatkowe objawy bólu w klatce piersiowej przy zawale wymienia się m.in. duszność, kołatanie serca, zawroty głowy, omdlenia, niepokój, lęk, osłabienie.
Nie tylko choroba niedokrwienna i zawał serca mogą się objawiać bólem w klatce piersiowej. Towarzyszy on także dławicy piersiowej, pojawia się w wyniku niedokrwienia mięśnia sercowego i niedostatecznej podaży tlenu. Ból jest gniotący, piekący lub ściskający, pojawia się podczas wysiłku fizycznego lub w efekcie stresu, umiejscowiony jest zamostkowo, promieniuje do nadbrzusza, ramion, żuchwy, barku i szyi. Może się utrzymywać kilka lub kilkanaście minut, jego nasilenie nie zmienia się przy wdechu lub wydechu ani także przy zmianie pozycji ciała. Ból w klatce piersiowej może być także symptomem zapalenia osierdzia, zapalenia mięśnia sercowego lub rozwarstwienia aorty.
Choroby płuc: pneumotoraks, zapalenie płuc, zatorowość płucna
Problemy z układem oddechowym również mogą powodować ból w klatce piersiowej, zwykle towarzyszą mu wówczas problemy z oddychaniem i duszności. Wśród chorób układu oddechowego, które mogą się objawiać w ten sposób, wymienia się takie schorzenia jak m.in. zapalenie opłucnej, odma opłucnowa (pneumotoraks), zapalenie płuc, nowotwór płuc, zatorowość płucna i nadciśnienie płucne. Jeśli ból w klatce piersiowej ma pochodzenie płucne, wówczas można zauważyć, że nasila się on podczas wdechu, a także podczas kaszlu. Ból opłucnowy zwykle jest jednostronny, ostry i kłujący. Ponadto zatorowość płucna daje dodatkowe objawy bólu w klatce piersiowej takie jak tachykardia, zasłabnięcia, suchy kaszel, czasem plucie krwią.
Problemy trawienne: refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa
Również układ pokarmowy może być źródłem bólu w klatce piersiowej. Często ból pojawia się u osób zmagających się z chorobą wrzodową oraz chorobą refluksową. Choroba wrzodowa objawiać się może tępym, piekącym bólem w dolnej części klatki piersiowej lub w nadbrzuszu. Zwykle zmniejsza się po zjedzeniu posiłku lub po zażyciu leków o działaniu zobojętniającym kwas solny. Refluks żołądkowo-przełykowy oznacza ból zamostkowy, który promieniuje do pleców, jest gniotący lub piekący. Nasila się po zjedzeniu obfitego posiłku, przy pochylaniu się lub po przyjęciu pozycji leżącej. Jest podobny do tego, który pojawia się przy zawale serca, co dodatkowo nasila niepokój u osób, które go odczuwają. Ból w klatce piersiowej może występować także przy zapaleniu trzustki oraz przy kamicy żółciowej.
Schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego: nerwobóle, urazy żeber
Nerwobóle w klatce piersiowej pojawiają się wskutek obrzęku tkanek uciskających nerwy, w wyniku mechanicznego uszkodzenia nerwów lub zapalenia nerwu. U osób chorujących na półpasiec ból zlokalizowany jest jednostronnie (wraz z nim pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne), zaś przy zmianach zwyrodnieniowych w kręgosłupie – obustronnie. Taki ból ma charakter ostry, nasila się, gdy dotykany jest chory nerw.
Przyczyny bólu w klatce piersiowej można szukać w schorzeniach mięśniowo-szkieletowych, np. w przebiegu chorób reumatycznych, zapalenia chrząstek żebrowych oraz stawów mostkowo-żebrowych. Objawiają się tak również urazy w klatce piersiowej – urazy żeber, a także nadwerężenia mięśni międzyżebrowych, np. po intensywnym wysiłku fizycznym. Typowa w takich sytuacjach jest zwiększona wrażliwość i tkliwość na dotyk, ból nasila się podczas wykonywania wszelkich ruchów klatki piersiowej, np. podczas głębokiego oddychania i kaszlu.
Może się zdarzyć, że nie da się określić przyczyny bólu w klatce piersiowej, wtedy z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że ma on podłoże psychogenne. Bóle nerwicowe pojawiają się w wyniku ekspozycji na silny stres, także podczas napadów lękowych i ataków paniki. Ten rodzaj bólu najczęściej opisywany jest jako silny i przeszywający. Ma tendencję do szybkiego pojawiania się i stosunkowo szybkiego ustępowania. Może promieniować do górnej części tułowia, często towarzyszą mu problemy z oddychaniem lub przyspieszony oddech, uczucie niepokoju, zawroty głowy, dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Ból w klatce piersiowej na tle stresowym może być mylony z objawami zawału serca.
Diagnostyka bólu w klatce piersiowej
W przypadku, gdy pojawił się dyskomfort i ból w klatce piersiowej, należy znaleźć przyczynę tego stanu. Diagnostyka bólu w klatce piersiowej jest wieloetapowa, lekarz może zlecić różnego rodzaju badania, jednakże zawsze najpierw przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad, który w dużym stopniu ułatwia rozpoznanie choroby. Do podstawowych badań zalicza się – m.in. pomiar ciśnienia tętniczego i tętna, osłuchanie klatki piersiowej, morfologię, badanie poziomu elektrolitów i enzymów. W diagnostyce zawału serca oznacza się dodatkowo troponiny sercowe.
Standardowym badaniem jest EKG. Elektrokardiogram w nieinwazyjny sposób monitoruje pracę serca. Często również wykorzystuje się monitory EKG, które pozwalają uzyskać szczegółowe dane na temat pracy serca w ciągu dnia i nocy. Cenne informacje można uzyskać dzięki badaniu echokardiograficznemu serca, które daje szansę na to, aby ocenić strukturę serca i dużych naczyń krwionośnych. Wielu osobom zleca się także koronografię – inwazyjny zabieg, który zapewnia lekarzowi obraz tętnic wieńcowych, dzięki czemu można zlokalizować zaburzenia w przepływie krwi. Ponadto korzysta się z RTG klatki piersiowej. To badanie jest pomocne nie tylko w rozpoznawaniu chorób serca, ale i chorób płuc. Jest także istotne, gdy miejsce miały urazy klatki piersiowej.
Diagnostyka bólu w klatce piersiowej wykracza poza szukanie przyczyn wśród problemów kardiologicznych. Wykonuje się też badania układu pokarmowego i oddechowego. Prostym i bezbolesnym badaniem jest USG jamy brzusznej, dzięki któremu można ocenić stan narządów jamy brzusznej. Dużą wartość diagnostyczną ma tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Te badania przeprowadza się przy podejrzeniu takich chorób jak zatorowość płucna oraz przy podejrzeniu zmian w miąższu płucnym i zmian nowotworowych, a także przy urazach i stanach zapalnych. Typowym badaniem, które wykonuje się w przypadku, gdy podejrzewa się, że przyczyną bólu w klatce piersiowej jest choroba wrzodowa lub refluks żołądkowo-przełykowy, jest gastroskopia, często z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego.
Leczenie bólu w klatce piersiowej
Nie ma jednego uniwersalnego sposobu na to, aby złagodzić ból w klatce piersiowej. Z tego powodu niezbędne jest rozpoznanie przyczyny tej dolegliwości. Leczenie bólu w klatce piersiowej zależy od tego, czy ból jest wywołany przez urazy klatki piersiowej, problemy z układem oddechowym lub sercowo-naczyniowym czy też ma podłoże nerwicowe. Kluczowe jest również ustalenie, czy przyczyny bólu w klatce piersiowej stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia, czyli czy wymagają natychmiastowej interwencji. Gdy podejrzewany jest zawał serca, pomoc powinna być udzielona jak najszybciej, dzięki czemu pacjent ma lepsze rokowania.
Leczenie bólu w klatce piersiowej jest przyczynowe, dlatego lekarz na podstawie postawionej diagnozy zleca odpowiednie leki, np. leki przeciwbólowe, leki na serce, leki zobojętniające soki żołądkowe. Ponadto w wielu przypadkach kluczowa jest zmiana diety, rezygnacja z używek (palenia papierosów i alkoholu) oraz podejmowanie aktywności fizycznej i unikanie stresu. W poważniejszych schorzeniach konieczny może być zabieg chirurgiczny.
Kiedy udać się do lekarza z bólem klatki piersiowej?
Jak już wcześniej zostało wspomniane, zawał serca stanowi zagrożenie dla życia, wymaga udzielenia natychmiastowej pomocy medycznej. Pomoc trzeba wezwać, gdy pojawią się takie objawy jak: silny, nagły ból w klatce piersiowej, który promieniuje na kończyny górne, plecy lub szyję, zlewne poty, przyspieszone, bardzo wolne lub nieregularne tętno, duszności, spłycony oddech, nudności, wymioty.
Nie każdy ból w klatce piersiowej oznacza, że trzeba pilnie wzywać pogotowie, ale wystąpienie takiego objawu powinno skłonić do wizyty u lekarza. Jest to szczególnie ważne, gdy ból jest nagły, pojawia się regularnie, utrzymuje się z przerwami od dłuższego czasu. Z lekarzem trzeba się też skonsultować, gdy żadne leki przeciwbólowe, leki na serce lub inne środki nie pomagają.
Ból w klatce piersiowej jest dość częstym objawem, jego wystąpienie może oznaczać, że dzieje się coś złego np. w obrębie układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego lub oddechowego. Nigdy nie można go ignorować, należy się zgłosić do lekarza, aby poznać przyczynę dolegliwości, co pozwoli wdrożyć skuteczne leczenie bólu w klatce piersiowej!
