Choroby zakaźne w przebiegu ciąży

Ciąża to szczególny okres w życiu kobiety – oczekiwanie na przyjście dziecka na świat splata się z licznymi zmianami zachodzącymi w organizmie przyszłej matki. Przez to też kobieta spodziewająca się dziecka należy do grupy podwyższonego ryzyka wielu chorób, w tym zakaźnych. Poznaj najważniejsze informacje o wybranych chorobach zakaźnych, na jakie narażona jest ciężarna. 

Badania w kierunku chorób zakaźnych w trakcie ciąży

O badaniach, jakim powinna poddać się ciężarna, stanowi Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Ważne miejsce zajmują badania w kierunku chorób zakaźnych. Zgodnie ze wspomnianymi standardami kobiety w ciąży powinny zrobić do 10. tygodnia ciąży: badanie VDRL (veneral diseases research laboratory), czyli test przesiewowy, wykrywający zakażenie kiłą, badania na HIV i HCV, czyli wirus zapalenia wątroby typu C. Dodatkowo wykonuje się badania w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) i różyczki (IgG, IgM). Następnie w 21.–26. tygodniu ciąży przyszła mama z ujemnym wynikiem powinna wykonać kolejne badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM). Badania w kierunku chorób zakaźnych przeprowadza się też pomiędzy 33. a 37. tygodniem ciąży. Są to badania w kierunku HIV, VDRL, HCV u kobiet z grupy ryzyka. Zaznaczyć trzeba, że kobieta spodziewająca się dziecka może skorzystać ze specjalnego pakietu badań w ciąży, dzięki któremu na własną rękę oceni stopień odporności na drobnoustroje, stanowiące zagrożenie głównie dla płodu.

HCV

Zakażenie wirusem HCV może nastąpić w czasie zabiegów medycznych lub na ciało, np. podczas piercingu, tatuowania, zabiegów kosmetycznych. Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) często przebiega bezobjawowo, ale jego przewlekła postać wiąże się z ryzykiem marskości wątroby, która zaś sprzyja rozwojowi nowotworu wątroby. Przyszłe mamy narażone są też na cholestazę ciężarnych. Średnie ryzyko przeniesienia zakażenia na dziecko jest szacowane na 6–8%. W przypadku płodu HCV wiąże się z podwyższonym ryzykiem wad wrodzonych u dziecka.

Kiła

Kiła wywoływana jest przez krętka bladego. Ciężarna zaraża się nim drogą płciową i może przekazać dziecku patogeny, w wyniku czego rozwija się kiła wrodzona. Zakażenie może doprowadzić do śmierci płodu i poronienia lub urodzenia martwego płodu. W przypadku żywych urodzeń wyróżnia się kiłę wrodzoną wczesną i późną. Objawami pierwszej z nich są m.in.: nos siodełkowaty, zapalenie kostno-chrzęstne, plamki kiłowe, osutka kiłowa, zapalenie białe płuc, wytwórcze zapalenie śródmiąższowe w różnych narządach. Drugiej zaś towarzyszą m.in.: triada Hutchinsona, czoło olimpijskie, kiłowe zapalenie okostnej, uszkodzenie nerwu VIII, zanik nerwu II.

Toksoplazmoza

Toksoplazmoza to choroba pasożytnicza, spowodowana pierwotniakiem Toxoplasma gondii. Główną przyczyną zachorowań jest spożywanie surowego lub niedogotowanego mięsa. Następstwami zakażenia mogą być wewnątrzmaciczny zgon płodu (rzadziej poronienie) lub poważne powikłania u dziecka. Zakażenie na wczesnym etapie ciąży może powodować: zapalenie siatkówki i naczyniówki oka, małogłowie lub wodogłowie, niedosłuch, zwapnienia śródmózgowe. Na zaawansowanym etapie ciąży ryzyko zachorowania dziecka rośnie, ale powikłania stają się lżejsze, np.: zapalenie płuc, żółtaczka, powiększenie wątroby i śledziony.

Różyczka

Różyczka jest wywołana przez wirusa różyczki i przenoszona drogą kropelkową. Objawia się powiększeniem węzłów chłonnych i wysypką plamisto-grudkową, niekiedy też bólem gardła, gorączką, zapaleniem stawów. Jednak w przypadku ciężarnej stanowi duże zagrożenie dla płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Infekcja ta może prowadzić do poronienia lub obumarcia wewnątrzmacicznego płodu. Wiąże się z ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych słuchu, wzroku czy serca.