Ciemna strona nietolerancji glutenu - celiaki

Nietolerancja glutenu spada na nas czasami jak grom z jasnego nieba. Przyzwyczajenie się do nowych zasad żywienia, które są podstawą leczenia stanowi nie lada wyzwanie. Coraz częściej słyszy się o celiakii, która ma w podstawowej wersji bardzo przyziemne objawy, które tak naprawdę każdy z nas może w części u siebie zaobserwować. Pytanie jednak czy trzeba się tym przejmować? Sprawdźmy więc czym przejawia się nietolerancja glutenu i jak sprawdzić czy nie cierpimy na celiakię.

Przyczyny rozwoju nietolerancji glutenu czyli celiakii

Celiakia to zdecydowanie choroba układu trawiennego o podłożu immunologicznym, polegająca na nietolerancji organizmu na gluten - mieszaninę białek zawartych w zbożach. Celiakia występuje u osób z predyspozycją genetyczną i charakteryzuje się zanikiem kosmków jelitowych odpowiedzialnych za przyswajanie skałdników odżywczych.

Jak objawia się nietolerancja glutenu?

Osoby cierpiące na celiakię najczęściej mają okropne wzdęcia, nagłe wymioty i biegunkę, czasami zaparcia, wysypkę, bóle brzucha, bóle stawów, suchą i/lub atopową skórę, częste stany zapalne jamy ustnej. Są nieustannie zmęczone i często mają zaburzenia emocjonalne. W przypadku zdiagnozowania celiakii, która była utajona można rozpoznać również krzywicę u dzieci, osteoporozę u dorosłych, anemię, braki witamin. Należy pamiętać, że celiakia przebiegająca bezobjawowo może ujawnić się dopiero po latach. Wywołać ją może np. biegunka podróżnych, ostry nieżyt żołądkowo- jelitowy, ciąża, zabieg chirurgiczny dotyczący przewodu pokarmowego.

Czy można uniknąć zachorowania na celiakię?

Obecnie twierdzi się, że stopniowe wprowadzanie do diety małych ilości glutenu może zmniejszyć ryzyko pojawienia się choroby. Do diety niemowlęcia gluten powinien trafiać w małych ilościach w wieku powyżej 4 miesiąca życia.

Prawda jest jednak taka, że z  celiakią można się urodzić ale może też nas zaskoczyć w dowolnym okresie naszego życia, bo choroba występuje u osób z predyspozycją genetyczną. Statystyki podają, że objawowa postać nietolerancji glutenu występuje z częstością około 1 osoby na 1000 natomiast postać bezobjawowa z częstością,  1 osoby na aż 100-300!!!

Diagnozowanie nietolerancji glutenu

W zasadzie wstępną diagnozę można postawić na podstawie objawów. Aby jednak potwierdzić te przypuszczenia powinno się wykonać badania krwi polegające na oznaczeniu przeciwciał przeciwko:

1. transglutaminiazie tkankowej  tTG w klasie IgA u dzieci również IgG
2. endomysium mięśni gładkich  EmA
3. deaminowanej gliadynie          DGP   (dodatkowo u dzieci poniżej 2 roku życia, gdy tTG wychodzi ujemne mimo objawów klinicznych)

Czasami pojawia się konieczność wykonania dodatkowych badań genetycznych z oznaczeniem HLA-DQ2/DQ8 - antygeny, których obecność potwierdza istnienie predyspozycji genetycznych do celiakii oraz biopsji jelita cienkiego. W trakcie takiego zabiegu pobiera się wycinek jelita i szuka zmian histopatologicznych.

Pamiętajmy, aby badania  krwi przeprowadzać bez stosowania wcześniej diety, bo wyniki mogą okazać się fałszywie ujemne nawet do 6 miesięcy od zakończenia diety !!!

Również w naszej aptece istnieje możliwość dokonania zakupu specjalnego testu. BIOCARD Celiac Test to szybki, prosty i wiarygodny test do diagnozowania celiakii. Do badania potrzebna jest tylko odrobina krwi z palca. Dlatego też wykonanie takiego testu możliwe jest w domu, gabinecie lekarskim. Działanie testu opiera się na wykryciu w krwi autoprzeciwciał klasy IgA przeciwko transglutaminazie tkankowej (h-tTG).

Autor: mgr farm. Agnieszka Wojtala