Co wziąć na zatrucie alkoholowe? Bezpieczne sposoby z apteki

mgr farm. Katarzyna Borowiec

Kto nigdy nie miał kaca, niech podniesie rękę! Pojawiające się dzień po piciu objawy nadmiernego spożycia alkoholu są bardzo nieprzyjemne, jednak nie należy ich mylić z objawami zatrucia alkoholowego, które są zdecydowanie cięższe i trudniej się po nich do siebie dochodzi. W jaki sposób alkohol działa na organizm? Co pomaga na zatrucie alkoholowe?

Spis treści:

• Czym jest zatrucie alkoholowe i jakie są jego objawy?
• Nawodnienie i elektrolity – podstawa walki z kacem
• Leki i preparaty łagodzące objawy zatrucia alkoholowego
• Witaminy i minerały wspomagające organizm po alkoholu
• Profilaktyka i dobre praktyki przed i po spożyciu alkoholu

Czym jest zatrucie alkoholowe i jakie są jego objawy?

Dość często pojęcia takie jak kac, upojenie alkoholowe i zatrucie alkoholowe są mylone, należy jednak podkreślić, że nie są to synonimy. Wśród nich jedynie zatrucie alkoholowe jest stanem potencjalnie zagrażającym zdrowiu i życiu. Upojenie to inaczej stan nietrzeźwości, czyli stan zaburzenia świadomości po spożyciu alkoholu. Natomiast kac pojawia się po wypiciu większej ilości alkoholu w momencie, gdy etanol przestaje już oddziaływać na układ nerwowy, czyli ustępuje stan upojenia alkoholowego.

Alkohol w organizmie jest metabolizowany w wątrobie, na drodze różnych przemian etanolu powstają związki (np. aldehyd octowy), które są odpowiedzialne za powstawania kaca definiowanego jako zespół objawów pojawiających się zwykle kolejnego dnia po wypiciu większej ilości alkoholu, stąd często nazywa się go syndromem dnia następnego.

Do zatrucia alkoholowego dochodzi po spożyciu zbyt dużej ilości alkoholu, z przetworzeniem lub wydaleniem której organizm nie potrafi sobie poradzić. Zazwyczaj objawy zatrucia alkoholowego pojawiają się, gdy ktoś wypije bardzo dużo w krótkim czasie. Warto podkreślić, że za śmiertelną dawkę alkoholu uważa się 300ml czystego alkoholu (0,7 litra wódki) spożytego w ciągu godziny. Inną przyczyną zatrucia jest wypicie alkoholu niespożywczego, np. alkoholu metylowego.

Mechanizm działania alkoholu na organizm

Spożywany w postaci np. drinków alkohol to etanol. To on jest przyczyną występowania nieprzyjemnych objawów w przypadku nadmiernego spożycia. Alkohol etylowy szybko wchłania się z układu pokarmowego (głównie w jelitach) do krwiobiegu, co wywołuje różnego rodzaju dolegliwości. Gdy wypijemy alkohol, to on aż w 90% trafia do krwi i jest transportowany do każdej komórki organizmu – jedynie około 10% alkoholu jest bezpośrednio wydalane z moczem lub w wydychanym powietrzu.

Alkohol jest substancją psychoaktywną i silnie uzależniającą, która wykazuje szkodliwy wpływ na cały organizm. Długofalowe skutki picia alkoholu obejmują m.in. upośledzenie odporności, znaczący wzrost ryzyka chorób kardiologicznych (w tym zawału serca), uszkadzanie nerwów obwodowych i komórek mózgowych, choroby wątroby – zapalenie, stłuszczenie i marskość.

Objawy kaca i zatrucia alkoholowego

Jako objawy kaca wymienia się m.in. ból i zawroty głowy, osłabienie, zmęczenie, rozdrażnienie, ból żołądka, nudności, wymioty, ból mięśni, niepokój, podwyższone ciśnienie krwi, nadwrażliwość na światło i dźwięki. W zależności od ilości spożytego alkoholu objawy mogą być mniej lub bardziej nasilone. Zwykle utrzymują się do 24 godzin. Nawet „ciężki” kac nie stanowi zagrożenia dla życia, w odróżnieniu od zatrucia alkoholowego.

A jeśli chodzi o objawy zatrucia alkoholowego, to początkowe mogą przypominać upojenie alkoholowe i kaca, co opóźnia rozpoczęcie leczenia. Rodzaj i nasilenie objawów zatrucia alkoholowego zależy m.in. od rodzaju i ilości spożywanego alkoholu, tempa picia, a także od tego, co było i ile było jedzone przed piciem alkoholu lub w trakcie picia.

Oczywiście czynnikami wpływającymi na to, jak objawia się zatrucie alkoholowe, jest też wiek, płeć oraz masa ciała, choroby istniejące i przyjmowane leki – mają one znaczenie dla tempa metabolizowania alkoholu. Warto też wspomnieć o czymś takim jak indywidualna tolerancja na alkohol.

Jak wygląda zatrucie alkoholowe? Zasadniczo przebiega ono w czterech etapach:

• Pierwszy etap objawia się rozluźnieniem, pobudzeniem i euforią, jednocześnie pojawiają się problemy z koncentracją, wymową i równowagą. Osoba zatruta alkoholem czuje się nadmiernie pewna siebie i skłonna do agresji.

• Drugi etap charakteryzuje się osłabieniem, sennością, problemami ze świadomością, przyspieszoną pracą serca i utratą samokontroli. Upośledzone są odruchy i czucia.

• Trzecia faza zatrucia alkoholowego polega na tym, że osoba zatruta traci kontrolę nad zachowaniem i fizjologią, a także traci świadomość.

• W czwartym etapie do istniejących objawów dochodzą problemy z oddychaniem (np. płytki, nieregularny oddech, niekontrolowane przerwy w oddychaniu). Osoba zatruta nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Może dojść do hipotermii i śpiączki, a one już stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Ponadto mogą pojawić się dreszcze, nudności i wymioty, biegunka, ból brzucha, wzmożona wrażliwość na bodźce wzrokowe lub dźwiękowe, napady drgawkowe, odwodnienie i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Warto dodać, że w przypadku zatrucia metanolem dodatkowo może wystąpić częściowa lub całkowita utrata wzroku.

Pierwsze objawy zatrucia alkoholowego mogą wystąpić jeszcze podczas spożywania alkoholu. Jeśli picie nie zostanie przerwane, będą się one nasilały, a zatrucie będzie miało ciężki przebieg. Ile trwa zatrucie alkoholowe? Jest wiele czynników, które mają na to wpływ. Zwykle jednak trwa ono przez kilka lub kilkanaście godzin. Dużo zależy od tempa metabolizmu alkoholu oraz od tego, czy i kiedy zostanie udzielona pomoc. Sam powrót do zdrowia może trwać jednak dłużej.

Wyżej wymienione objawy dotyczą ostrego zatrucia alkoholem, trzeba wiedzieć, że możliwe jest także przewlekłe zatrucie alkoholowe. Mówi się o nim w sytuacji, gdy organizm stale otrzymuje dawki alkoholu, związane jest ono z alkoholizmem. Ten rodzaj zatrucia może się rozwijać i narastać miesiącami lub latami. Przewlekłe zatrucie alkoholowe objawia się m.in. poważnymi uszkodzeniami wielu narządów (głównie wątroby), zaburzeniami układu nerwowego i sercowo-naczyniowego. Charakterystyczne są również zaburzenia psychiczne, m.in. problemy z pamięcią, psychozy, depresja.

Kiedy konieczna jest pomoc medyczna?

Trzeba to jasno powiedzieć! Zatrucie alkoholowe jest wskazaniem do hospitalizacji. Wezwanie karetki do zatrucia alkoholowego to nie tylko dobry pomysł, to wręcz obowiązek. Ostre zatrucie alkoholowe może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym również do porażenia układu oddechowego i do śmierci!

W przypadku, gdy dana osoba jest nieprzytomna i nie widać u niej reakcji na bodźce, trzeba niezwłocznie wezwać pogotowie. Kluczowe jest też zadbanie o to, aby ułożyć taką osobę w bezpiecznej pozycji bocznej, w ten sposób będzie się jej łatwiej oddychało, równocześnie zostanie ograniczone ryzyko zachłyśnięcia wymiocinami. Ze względu na ryzyko hipotermii zaleca się okryć ją, np. kocem termicznym.

Oczywiście najlepiej byłoby zadzwonić na numer alarmowy, jeszcze zanim osoba pijąca całkowicie utraci przytomność i zacznie przejawiać poważne objawy zatrucia. Niestety mogą one postępować bardzo szybko, dlatego im wcześniej zostanie udzielona pomoc, tym lepiej! Gdy dojdzie do zatrzymania oddechu i krążenia, niezbędne jest rozpoczęcie resuscytacji.

Nawodnienie i elektrolity – podstawa walki z zatruciem alkoholowym

Jak wyleczyć zatrucie alkoholowe? Zatrucie alkoholowe jest bardzo niebezpiecznym stanem, który wymaga specjalistycznej pomocy. Czy zawsze oznacza to wizytę w szpitalu? Nie, nie zawsze, przy łagodnych objawach można się taką osobą zająć samodzielnie. Kluczowe jest jednak natychmiastowe zaprzestanie picia alkoholu. Ponadto trzeba rozpocząć prawidłowe nawadnianie organizmu. Jak nawodnić organizm po alkoholu?

Dlaczego nawodnienie jest kluczowe?

Odwodnienie po alkoholu jest faktem. Hamuje on uwalnianie wazopresyny, czyli hormonu kontrolującego poziom wody w organizmie. Co więcej, alkohol działa diuretycznie, czyli moczopędnie. Nadmierna utrata wody i elektrolitów jest niebezpieczna dla organizmu i dodatkowo go osłabia. Aby jak najszybciej wrócić do formy, trzeba zwiększyć podaż płynów!

Preparaty elektrolitowe z apteki

Zwyczajowo podstawą nawadniania organizmu jest woda. Trzeba jednak przyznać, że w przypadku kaca lub zatrucia alkoholowego nie jest ona wystarczająca. Co pomaga na zatrucie alkoholowe? Wskazane w takiej sytuacji są dodatkowo elektrolity i doustne płyny nawadniające. Takie preparaty zawierają mieszankę elektrolitów (m.in. sód, magnez, chlorek) oraz glukozy (źródło energii), przez co skuteczniej nawadniają.

Warto zaznaczyć, że nawadnianie jest także priorytetem, gdy osoba po spożyciu alkoholu trafia do szpitala na oddział toksykologii. Ponadto w przypadku ciężkiego zatrucia oprócz podawania płynów konieczne może być płukanie żołądka, aby przyspieszyć usuwanie toksyn z organizm.

Jak prawidłowo nawadniać organizm po spożyciu alkoholu?

Kluczem do efektywnego nawadniania jest regularne picie płynów w małych porcjach. Trzeba to robić powoli i stopniowo, szybkie wypicie dużej ilości wody, soków, herbaty, naparów ziołowych lub napojów nawadniających nie tylko nie zapewni właściwego nawodnienia, ale i obciąży nerki. W szczególnych sytuacjach potrzebne jest nawadnianie dożylne, przy czym podłączeniem kroplówki powinna się zająć pielęgniarka.

Leki i preparaty łagodzące objawy zatrucia alkoholowego

Elektrolity na zatrucie alkoholowe to nie wszystko, co warto stosować. Pomogą one na odwodnienie po alkoholu, ale organizm w takim stanie mierzy się również z innymi dolegliwościami. Na różne objawy zatrucia alkoholowego pomocne będą inne preparaty. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż leki po alkoholu mogą zrobić więcej szkody niż pożytku. Co na zatrucie alkoholowe stosować, aby było skuteczne i bezpieczne?

Bezpieczne leki przeciwbólowe na ból głowy

Leki przeciwbólowe to środki, po które najczęściej sięga się po alkoholu. Niestety nie wszystkie się do tego nadają. Głośno i wyraźnie trzeba powiedzieć, że w takiej sytuacji nie można brać paracetamolu! Paracetamol wykazuje działanie hepatotoksyczne, co w połączeniu z alkoholem może bardzo szybko doprowadzić do uszkodzenia wątroby!

To co wziąć na ból głowy po alkoholu? Zabrzmi to niewdzięcznie, ale jeśli ból nie jest bardzo nasilony, to najlepiej nie brać nic. Jeśli dolegliwości są nie do zniesienia, to najbezpieczniejszym wyborem będą niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy (aspiryna).

Preparaty na nudności i dolegliwości żołądkowe

Oprócz bólu głowy częste są wymioty i nudności po alkoholu. Co robić na zatrucie alkoholowe, gdy pojawiają się dolegliwości żołądkowo-jelitowe? Czy warto stosować węgiel aktywny? Węgiel aktywny na zatrucie alkoholowe i kaca to dobre rozwiązanie. Składnik ten wykazuje zdolność wiązania toksyn i przyspiesza ich usuwanie. Jego działanie jest jednak ograniczone w przypadku ciężkiego zatrucia.

Nie warto z pewnością przyjmować środków hamujących wymioty i biegunkę. W ten sposób organizm bowiem pozbywa się szkodliwych dla siebie substancji. A czy można przyjmować nifuroksazyd na zatrucie alkoholowe? To połączenie jest niewskazane, może on nasilić objawy zatrucia alkoholowego.

W takim razie, co jest dobre na zatrucie alkoholowe? Na biegunkę, nudności i wymioty po alkoholu skutecznym środkiem wspomagającym są elektrolity, a ponadto woda wysokozmineralizowana, domowe płyny nawadniające, dieta lekkostrawna i po prostu odpoczynek.

Witaminy i minerały wspomagające organizm po alkoholu

Po nadmiernym spożyciu alkoholu organizm wymaga wsparcia. Szczególnie potrzebna jest odpowiednia regeneracja wątroby po alkoholu. Ponadto działań wspomagających potrzebuje układ nerwowy. Jakie preparaty i jakie witaminy na zatrucie alkoholowe będą przydatne?

Rola magnezu i potasu po spożyciu alkoholu

Dwa najważniejsze minerały, które są wskazane do uzupełniania, to magnez i potas. Zaliczane są one do elektrolitów. Magnez wspomaga utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej. Potas pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. Wspólnie zaś wspierają pracę mięśni. Można je dostarczać np. z dietą, jak i w postaci suplementów diety, szczególnie polecane są takie w postaci tabletek musujących.

Witaminy z grupy B – dlaczego są ważne?

Witaminy B wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, są pomocne w łagodzeniu złego samopoczucia oraz zmniejszaniu uczucia znużenia i zmęczenia. Ponadto większe dawki witaminy B6 pomagają zmniejszać nudności i wymioty po alkoholu. Jeśli chodzi o witaminy na zatrucie alkoholowe, to dodatkowo warto suplementować witaminę C, która wspiera metabolizm alkoholu.

Ważne jest to, aby stosować preparaty na wątrobę po alkoholu. Organ ten bardzo cierpi, przez co wymaga dużego wsparcia. Aby wzmocnić wątrobę, można przyjmować, m.in. sylimarynę z ostropestu plamistego (wspiera ona detoksykację wątroby i działa ochronnie na hepatocyty), a także cholinę i L-asparaginian L-ornityny. Dobrze sprawdzą się również preparaty na wątrobę z fosfolipidami sojowymi. Ponadto można stosować zioła do picia – takie jak np. karczoch, czystek, mniszek lekarski.

Profilaktyka i dobre praktyki przed i po spożyciu alkoholu

Jakie są najskuteczniejsze sposoby na zatrucie alkoholowe? Z uwagi na szkodliwe działanie alkoholu najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście unikanie jego nadmiernego spożycia. Jeśli jednak pojawia się okazja, aby się napić, to warto podjąć pewne działania prewencyjne.

Najważniejsze jest, aby pić z rozsądkiem. Trzeba też wybierać alkohol wyłącznie ze znanych i pewnych źródeł. Osoby, które cierpią na choroby przewlekłe i stosują leki, powinny pamiętać, że połączenie niektórych leków z alkoholem (np. leków nasennych, uspokajających, przeciwlękowych) może się skończyć tragicznie. Zaleca się więc omówić tę kwestię z lekarzem.

Co do samych zasad, to są całkiem proste. Po pierwsze nie należy pić na pusty żołądek. Przed piciem alkoholu należy zjeść obfity posiłek, najlepiej zawierający tłuszcze. Po drugie nie powinno się pić alkoholu bardzo szybko, zaleca się robić przerwy, w międzyczasie zaleca się pić wodę i coś jeść. Po trzecie, jeśli poczujemy, że jesteśmy już pod wpływem, należy przestać pić alkohol, a zacząć pić tylko wodę lub inne bezalkoholowe napoje. To dobry sposób nie tylko na uniknięcie zatrucia, ale i kaca.

Co robić, gdy dojdzie do zatrucia alkoholowego? Postępowanie zależy od tego, w jakiej fazie zatrucia znajduje się osoba pijąca alkohol. Przy łagodnych objawach trzeba przede wszystkim zaprzestać spożycia alkoholu i zacząć nawadnianie. W sytuacji, gdy osoba pijąca jest w złym stanie – straciła przytomność i nie reaguje na bodźce, trzeba natychmiast wezwać pogotowie!

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.