Czy strzelanie w stawach zawsze powinno być powodem do niepokoju?

Wiele osób często słyszy strzelanie w stawach – w kolanie, w biodrze, w nadgarstku, czy to powód do niepokoju? Nie zawsze i nie u każdego, choć trzeba mieć świadomość, że strzykanie w stawach może być pierwszą oznaką zmian zapalnych i zwyrodnieniowych lub też choroby niszczącej tkankę chrzęstną, czyli chondromalacji. Co robić w przypadku strzykających stawów?

Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:

• Dlaczego stawy „strzelają”?
• Kiedy warto wybrać się do lekarza ze strzykającymi stawami?
• Jak leczyć strzelające stawy?
• Jakie ćwiczenia pomogą wzmocnić stawy i kości?

Przyczyny strzelania w stawach

Strzelające stawy w całym ciele to bardzo powszechna przypadłość, która dotyka nie tylko osób starszych, ale osób w sile wieku, osób młodych, a nawet i dzieci. Zwykle trzaski i chrupanie w stawach pojawiają się rano podczas wstawania z łóżka, a także podczas każdego innego ruchu wykonywanego po dłuższym spoczynku. Strzykanie jest wówczas związane ze zjawiskiem nazywanym kawitacją, która zachodzi podczas zmiany położenia powierzchni stawowej, w efekcie czego następuje gwałtowna zmiana ciśnienia płynu wypełniającego jamę stawową. Ten nagły skok ciśnienia powoduje powstanie bąbelków gazu, które pękając, wydają charakterystyczny strzelający odgłos.

Co oznaczają strzelające stawy? Czy strzelanie w nadgarstku lub w kolanie może oznaczać coś groźnego? Jest wiele przyczyn, które mogą prowadzić do występowania tego typu problemów. Jedną z nich mogą być uwarunkowania anatomiczne o podłożu genetycznym, czyli nieprawidłowości w budowie stawu – luźniejsza budowa połączenia kości. Po przodkach można odziedziczyć też zespół nadmiernej ruchomości stawów, któremu również towarzyszy strzykanie i chrupanie w stawach. Ponadto strzelające stawy mogą być objawem niedoborów witamin i innych składników, które są budulcami chrząstki stawowej i mazi stawowej (m.in. wapnia, białka, kwasów Omega-3, witaminy C i witamin z grupy B) lub niedostatecznego nawodnienia organizmu, które powoduje wysychanie mazi stawowej.

Inną dość banalną i w sumie łatwą do wyeliminowania przyczyną strzelania w stawach jest siedzący tryb życia oraz brak aktywności fizycznej. Do czynników przyczyniających się do patologicznych zmian degeneracyjnych w obrębie stawu i sprzyjających strzykaniu zalicza się urazy, utrzymywanie mięśni w stałym napięciu i przeciążania stawów spowodowane nadwagą i otyłością. Wykonywana praca lub uprawiany sport również mogą przyczynić się do strzykania, np. strzelanie w łokciu jest częstą dolegliwością u fryzjerów, zaś na strzelające kolana narzekają kierowcy.

Strzelanie w stawach może być oznaką zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i reumatologicznych (głównie reumatoidalnego zapalenia stawów) lub jednym z pierwszych objawów chondromalacji, czyli choroby niszczącej tkankę chrzęstną. Strzykanie stawów u dzieci i młodzieży zwykle bywa związane z wahaniami poziomu hormonów, a także z wcześniej wspomnianym zespołem nadmiernej ruchomości stawów. Często też strzelanie kości w młodym wieku lub chrupanie w stawach towarzyszy szybkiemu wzrostowi w okresie dojrzewania, wynika to m.in. z nierównego rozwoju wszystkich struktur anatomicznych – rozwój ścięgien, więzadeł i mięśni jest opóźniony względem wzrostu kości. Dodatkowo przyczyną strzykania są różne niedobory wynikające z mało zróżnicowanej diety.

Kiedy strzelanie w stawach powinno być objawem do niepokoju?

Strzelanie w stawach (chrupanie, trzaskanie, przeskakiwanie i strzykanie) zwykle jest jedynie efektem dźwiękowym bez dyskomfortu i bólu. Jednak w przypadkach, gdy pojawia się także ból, opuchlizna, zaczerwienienie, zwiększona ciepłota skóry i uczucie zastania stawu, warto skonsultować się ze specjalistą, gdyż objawy te mogą wskazywać na stan zapalny. Niepokój powinny wzbudzić trudności przy poruszaniu, ograniczenie zakresu ruchomości stawu, sztywność poranna, jak również wszelkie widoczne deformacje i wyrośla kostne, które mogą świadczyć o chorobach zwyrodnieniowych.

Nie należy także bagatelizować sytuacji, gdy pojawia się strzelanie w klatce piersiowej, może ono bowiem zwiastować początek zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie. Jeśli u niemowlaka pojawia się strzelanie w stawie biodrowym, warto skonsultować się z pediatrą, przyczyną może być bowiem rozwojowa dysplazja stawu biodrowego.

Do jakiego lekarza zgłosić się ze strzykającymi stawami?

Mimo że strzykanie w stawach najczęściej pojawia się z błahych powodów lub po prostu jest niegroźnym zjawiskiem fizjologicznym, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, zaś przy pojawieniu się dodatkowych objawów wizyta u specjalisty jest konieczna! Który lekarz zajmuje się strzelającymi stawami? Jest to reumatolog, ewentualnie ortopeda. Podstawą diagnostyki jest wywiad lekarski, a także badania, np. RTG, badania laboratoryjne, artroskopia (wskazaniem są strzelające kolana), rzadziej tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.

Jak leczyć strzelające stawy?

Leczenie jest ściśle uzależnione od tego, co jest przyczyną strzelania w stawach. W pierwszej kolejności, o ile jest to możliwe, wymagane jest wyeliminowanie czynników powodujących strzykanie w stawach. Osoby z nadwagą i otyłością muszą odciążyć stawy, redukując masę ciała. Ważne, by robić to stopniowo, łącząc dietę odchudzającą z odpowiednio dostosowaną aktywnością fizyczną, zaleca się przy tym korzystać z pomocy dietetyka i trenera personalnego.

Jeśli przyczyną są niedobory, wskazane jest leczenie farmakologiczne i suplementacja. Wśród składników, które należy dostarczać, jest m.in. glukozamina, kwas hialuronowy, chondroityna, kolagen, witamina C, witaminy z grupy B, magnez, roślinne wyciągi – np. z imbiru, kadzidłowca i kurkumy. Wśród polecanych przez specjalistów preparatów wymienia się m.in. 4Flex i Collaflex. W przypadku, gdy strzelanie w stawach ma związek ze stanami zapalnymi, zaleca się stosować leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, dużą skuteczność w łagodzeniu dyskomfortu przynoszą leki miejscowe – Dolgit z ibuprofenem lub Voltaren Max z diklofenakiem. Przy mocno nasilonych objawach lekarz może zlecić podawany bezpośrednio do stawu w postaci iniekcji kwas hialuronowy lub osocze bogatopłytkowe.

Co jeszcze można zrobić, jeśli strzelanie w stawach często dokucza? Jak wzmocnić kości i stawy? Przede wszystkim kluczowa jest dobrze zbilansowana, zróżnicowana dieta dostarczająca wszystkich niezbędnych składników odżywczych – głównie białka, witamin (ważna w szczególności będzie witamina B, C, D, K), składników mineralnych (magnez, mangan, cynk, wapń), antyoksydantów i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto trudno będzie utrzymać dobry stan stawów bez codziennej aktywności fizycznej, dlatego trzeba znaleźć dla siebie odpowiednią formę ruchu, która nie będzie obciążająca dla stawów i będzie sprawiała przyjemność.

Jakie ćwiczenia warto wykonywać, kiedy dokucza nam strzelanie w stawach?

Oprócz codziennej dawki ruchu zalecane są specjalne ćwiczenia na strzelanie w stawach. Szczególnie polecane są wszelkiego rodzaju ćwiczenia rozciągające – stretching, pilates, joga, a także treningi siłowe. Można je wykonywać samodzielnie w domu, jednak warto na początku umówić się na kilka zajęć z rehabilitantem lub fizjoterapeutą. Jeśli problemem są strzelające kolana, pomocne będą ćwiczenia rozciągające mięśnie ud i łydek, a także ćwiczenia wzmacniające staw kolanowy – zwłaszcza przysiady z obciążeniem. Dobre efekty przyniesie ściskanie małej piłki gimnastycznej między kolanami – w pozycji leżącej z nogami zgiętymi i stopami opartymi o podłogę.

Niezależnie od ćwiczeń i aktywności fizycznej właściwy trening powinna zawsze poprzedzać krótka rozgrzewka, zaś na zakończenie trzeba wykonać kilka ćwiczeń rozciągających! Dla utrzymania dobrej kondycji stawów liczy się każdy ruch, dlatego osoby pracujące przed komputerem, które są szczególnie narażone na długotrwałe przebywanie w jednej pozycji, a co za tym idzie np. na strzelanie w nadgarstku, powinny sobie robić krótkie przerwy na rozruszanie kończyn i usprawnienie krążenia.

Strzykanie w stawach to schorzenie o wieloczynnikowej etiologii – od niskiego nawodnienia organizmu oraz niedobory witamin i minerałów, przez uwarunkowania genetyczne, aż po zmiany zwyrodnieniowe. Stąd też tak ważna jest wiedza, jak wzmocnić kości i stawy, aby mogły funkcjonować bez problemów.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.