Czy zapalenie gardła może prowadzić do poważniejszych komplikacji?

Bakteryjne lub wirusowe zapalenie gardła to choroba, której nie wolno go lekceważyć, zwłaszcza gdy pojawiają się takie objawy jak uporczywa chrypka i kaszel lub zakażenie ropne. Mogą one wskazywać na poważniejsze schorzenia i wymagać natychmiastowej interwencji lekarskiej. Zobacz, do jakich poważniejszych komplikacji może prowadzić z pozoru zwykła infekcja gardła.

Zapalenie błony śluzowej gardła – co to takiego?

Ból gardła związany z zapaleniem błony śluzowej to uczucie dyskomfortu, pieczenia lub drapania w okolicy gardła, zwykle spowodowane infekcją wirusową, bakteryjną lub podrażnieniem [1]. Jest jednym z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentów u lekarzy rodzinnych lub otolaryngologów [2], zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym i zimowo-wiosennym [2]. Mogą mu towarzyszyć inne objawy, takie jak gorączka i trudności w połykaniu. W przypadku ostrego zapalenia gardła choroba zaczyna się nagle, nie trwa dłużej niż tydzień i obejmuje obszar od migdałków podniebiennych, aż do krtani – głównie tylną ścianę gardła [2].

W 70-90% przypadków za zapalenie gardła odpowiadają zakażenia wirusowe, w tym m.in. adenowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy oraz rynowirusy. Rzadziej są to bakterie, takie jak paciorkowiec betahemolizujący grupy A lub bakterie atypowe np. dwoinka rzeżączki [2].

Przewlekłe zapalenie gardła – czy jest powodem do niepokoju?

Stan zapalny gardła ma tendencję do ustępowania z upływem dni. Istnieją jednak inne problemy, które mogą być przyczyną przewlekłego bólu gardła utrzymującego się nawet kilka tygodni. Takich komplikacji nie wolno lekceważyć, bo mogą być skutkiem przewlekłych zakażeń i stanów zapalnych błony śluzowej gardła, przewlekłego zapalenia migdałków podniebiennych lub przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Mogą mieć także związek z czynnikami zewnętrznymi np. narażeniem na kontakt z pyłami lub dymem, albo innymi chorobami np. cukrzycą, refluksem żołądkowo-przełykowym lub zaburzeniami gospodarki hormonalnej [1].

Wyróżnia się trzy typy przewlekłego nieżytu gardła, z których każdy ma charakterystyczny obraz kliniczny [1]:

• proste przewlekłe zapalenie gardła – przekrwiona i rozpulchniona błona śluzowa, poszerzone naczynia krwionośne na tylnej ścianie gardła oraz obecność lepkiej, gęstej wydzieliny;

• przewlekłe przerostowe zapalenia gardła – pogrubiona i przekrwiona błona śluzowa, przerośnięte grudki chłonne na tylnej ścianie gardła i pasmach bocznych;

• przewlekłe zanikowe zapalenie gardła – podsychająca i zanikowa błona śluzowa, widoczne naczynia krwionośne na tylnej ścianie gardła.

Pojawienie się nieprzemijającego stanu zapalnego gardła, któremu towarzyszą powyższe objawy, wymaga konsultacji z lekarzem.

Powikłania przy ostrym zapaleniu gardła – jakie komplikacje mogą wystąpić?

Mimo że ostry ból gardła zazwyczaj szybko mija, niekiedy zdarzają się sytuacje, w których dochodzi do komplikacji. Choroba, zwłaszcza ta wywołana przez paciorkowce, może mieć tendencję do nawrotów (od 3 do 6 zakażeń w ciągu roku) np. w związku z niewyleczoną wcześniej infekcją [3].

Poważniejsze powikłania, jakie daje zapalenie gardła, dotyczą głównie infekcji bakteryjnych i znacznie częściej pojawiają się u osób z obniżoną odpornością, np. zakażonych wirusem HIV lub w trakcie chemioterapii [2].

Najczęściej spotykane powikłania zapalenia gardła można podzielić na dwie grupy [3, 4]:

• zmiany ropne, w tym ropień okołomigdałkowy, ostre zapalenie ucha środkowego lub wyrostka sutkowatego, ostre zapalenie zatok przynosowych, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych;

• komplikacje ogólnoustrojowe, takie jak gorączka reumatyczna i kłębuszkowe zapalenie nerek.

Zdarza się, choć niezwykle rzadko, że dochodzi do bardzo poważnych komplikacji, np. zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, ropnia okołomigdałkowego z zakrzepowym zapaleniem żyły szyjnej wewnętrznej lub sepsy z ropniami w różnych narządach [4].

Co prawda poważne powikłania przy zapaleniu gardła u dorosłych nie są częste, ale ważne jest dobre leczenie przyczynowe i objawowe, które pozwala ich uniknąć.

Artykuł na zlecenie marki Chlorchinaldin.

Bibliografia:

1. Waśniewska-Okupniak E., Ból gardła, Lekarz POZ 5/2020, s. 253-257.

2. Zagor M., Ostre i przewlekłe zapalenie gardła, 2018, witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/179684,ostre-i-przewlekle-zapalenie-gardla (dostęp: 06.03.2025).

3. Gowin E., Horst-Sikorska W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, Farmacja Współczesna 2012; 5: 83-89.

4. Szenborn L. i in., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), 2023, witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3. (dostęp: 06.03.2025).