Czym może być spowodowana utrata głosu - alergią czy dolegliwościami gardła?

Utrata głosu jako objaw infekcji wirusowej

Utrata głosu jest jednym z typowych objawów chorób środkowej części układu oddechowego - zapalenia krtani, tchawicy oraz innych z kręgu krupu. Zmiana barwy głosu lub bezgłos są tu konsekwencją nieprawidłowej pracy fałdów głosowych, leżących pomiędzy górnymi a dolnymi częściami układu oddechowego. To objaw infekcji wirusowych, najczęściej spowodowanych działaniem wirusa paragrypy 1 (grypy rzekomej), które atakują przede wszystkim dzieci w sezonie jesiennym. Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli przejawia się wysoką gorączką, szczekającym kaszlem, dusznością, chrypką, a następnie także afonią i nasileniem duszności wdechowo-wydechowej. Innym patogenem wywołującym zapalenie krtani i związanym z nim bezgłosem są wirusy RSV. W przebiegu infekcji o takiej etiologii bardziej uciążliwe są dolegliwości ze strony dolnych, a nie górnych dróg oddechowych. Ponadto afonia może pojawić się w wyniku zakażenia w obrębie głośni spowodowanego korona-, adeno- i rhinowirusami, a także wirusem odry, Coxsackie. Bardzo rzadko zdarza się, aby zapalenie krtani miało podłoże bakteryjne, niemniej jednak to możliwe - odpowiada za to Mycoplasma pneumoniae, a w przypadku wtórnych zakażeń bakterie z rodziny Streptococcus. 

Infekcje wirusowe jako choroby samoograniczające się są trudne w leczeniu. Współczesna medycyna i farmacja nie mają leków, które skutecznie pokonałyby te chorobotwórcze drobnoustroje, tak jak dzieje się to w przypadku leczenia infekcji bakteryjnych. Choć nie ma leków przyczynowych, dostępne są różnego rodzaju farmaceutyki pozwalające złagodzić przebieg choroby, a niekiedy nawet skrócić czas jej trwania. Wśród nich ważne miejsce zajmują glikokortykosteroidy. W terapii stosuje się także niesteroidowe leki przeciwzapalne, ibuprofen czy benzydaminę oraz tabletki do ssania z propolisem lub innymi naturalnymi składnikami, które dobrze nawilżają błonę śluzową gardła, pomagając tym samym przywrócić utracony w wyniku choroby głos. 

Bezgłos w przebiegu alergii

Nawilżanie śluzówki gardła jest równie ważne przy chorobach alergicznych, które także mogą wywołać zanik głosu. Dzieje się tak, gdy pod wpływem alergenów pojawiają się w obrębie krtani obrzęk i stan zapalny - które są reakcjami obronnymi organizmu. Obrzęknięta krtań zaburza działanie fałdów głosowych, które znajdują się w samym środku tego narządu. Zanik głosu o podłożu alergicznym może wynikać zarówno z uczulenia na pokarm (jajka, orzechy, cytrusy), substancje wziewne (pyłki roślin, sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, pleśnie), jak i być skutkiem ubocznym działania niektórych leków. 

Jak odróżnić, czy bezgłos jest objawem alergii, czy infekcji wirusowej? Wprawdzie takie rozróżnienie nie jest proste, ponieważ w obu przypadkach występują bardzo podobne objawy, aczkolwiek generalnie przy zakażeniach wirusowych pojawiają się dolegliwości ogólnoustrojowe (gorączka, dreszcze, bóle mięśni, migreny, nieżyt nosa, kaszel, afonia itp.), natomiast przy alergiach objawy są raczej miejscowe (nieżyt nosa i łzawienie oczu, kaszel i afonia, wysypka i świąd). Jeszcze jedną wskazówką może być czas trwania choroby. Zwykle przeziębienie trwa mniej więcej tydzień, a alergie zdecydowanie dłużej. 

Inne przyczyny utraty głosu

Infekcja wirusowa i alergia to tylko dwie z wielu różnych przyczyn utraty głosu. Należy tu wspomnieć także o afonii wpisującej się w chorobę zawodową nauczycieli, lektorów, aktorów, prawników i wszystkich innych, których narzędziem pracy jest własny głos. Bezgłos może być skutkiem przeciążenia narządu głosu, ale też pracy głosem w nieodpowiednich warunkach higienicznych. Innym, równie częstym powodem zaniku głosu są problemy natury psychicznej. Trauma, silny, chroniczny stres mogą manifestować się na bardzo różne sposoby, również odbierając zdolność mówienia. Podobnie depresja, zaburzenia lękowe i zmiany osobowości wywołują zwiotczenie krtani skutkujące niemożnością wydobycia z siebie dźwięków. Zanik głosu pojawia się w przebiegu chorób metabolicznych i endokrynologicznych. Może być objawem raka krtani, lecz także innych, niezłośliwych zmian, jak na przykład polipy. 

Na koniec należy podkreślić, że wszystkie choroby wywołujące zmiany w obrębie narządu głosu są o tyle niebezpieczne, że niosą ryzyko niedrożności dróg oddechowych, co stanowi realne zagrożenie dla życia. Dlatego też utratę głosu zawsze powinno się skonsultować z lekarzem. Zwłaszcza, gdy bezgłos (czy chociażby zmiana barwy głosu) utrzymuje się przez ponad dwa tygodnie.