Jak pozbyć się flegmy z gardła?

Flegma to wydzielina w gardle, której zadaniem jest ochrona śluzówki układu oddechowego. Jeśli jednak jest jej za dużo i zalega w gardle, pojawia się problem. Dzieje się tak najczęściej podczas infekcji. Co zrobić, gdy zmagamy się z zaleganiem flegmy w gardle? Jakie są domowe sposoby na flegmę w gardle? Jakie leki mogą być pomocne? 

Spis treści:

• Dlaczego flegma zalega w gardle?
• Domowe sposoby na pozbycie się flegmy
• Skuteczne leki na flegmę w gardle
• Profilaktyka zalegania flegmy
• Zabiegi wspomagające odkrztuszanie 

Dlaczego flegma zalega w gardle?

Flegma, zwana śluzem lub plwociną, wydzielana jest przez śluzówkę układu oddechowego w ramach ochrony przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. Wydzielina ta powleka drogi oddechowe, co zapewnia m.in. optymalne nawilżanie gardła, ponadto utrudnia patogenom dostęp do tkanek. Nadmierna produkcja śluzu zaczyna się, gdy dochodzi do infekcji lub wskutek czynników środowiskowych. Wówczas flegma w gardle gromadzi się w dużej ilości, w celu jej usunięcia pojawia się odruch odkrztuszania.

Flegma jest gęstą i lepką wydzieliną spływającą po tylnej ścianie gardła, w zależności od przyczyny może przybierać różne barwy – białą, żółtą lub zieloną. Może się nawet zdarzyć, że jest podbarwiona krwią. Ciągła flegma w gardle może powodować duży dyskomfort. Ponadto towarzyszą temu takie objawy jak chrypka, zmiana głosu, trudności w przełykaniu, kaszel, katar, drapanie i łaskotanie w gardle, zgaga, nieświeży oddech. U osób z nasilonym odruchem wymiotnym flegma w gardle może wywoływać wymioty.

Przyczyny nadmiernej produkcji śluzu

Zalegająca flegma w gardle to efekt różnych schorzeń – nie tylko układu oddechowego. Jako przyczyny takiego stanu wymienia się infekcje wirusowe i bakteryjne, przeziębienie, zapalenie gardła, przewlekłe zapalenie zatok, przewlekły nieżyt nosa, alergie, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), mukowiscydozę, rozstrzenie oskrzeli, astmę oskrzelową, ropień płuc, gruźlicę, jak również refluks żołądkowo-przełykowy.

Czasem obecność nadmiernej ilości śluzu w gardle nie ma nic wspólnego ze stanami chorobowymi, u niektórych zaleganie flegmy w gardle jest reakcją na zanieczyszczenia powietrza, smog, dym, suche powietrze. Ciągła flegma w gardle i chrząkanie pojawiają się u palaczy (również biernych) i osób, które przewlekle stosują leki sterydowe. Uczucie flegmy w gardle może mieć też podłoże psychosomatyczne. Mowa o tzw. guli w gardle, czyli globus histericus. Wrażenie, że w gardle tkwi wydzielina lub ciało obce (choć ich tam nie ma), może się pojawiać w sytuacji silnego stresu.

Kiedy problem wymaga konsultacji lekarskiej?

Konsultacja z lekarzem wskazana jest w przypadku, gdy flegma w gardle, mimo stosowanych środków, utrzymuje się przez dłuższy czas, towarzyszy jej ciągłe odchrząkanie lub dodatkowe objawy, m.in. bóle mięśni, ból głowy, gorączka, duszności. Pilnej wizyty wymaga pojawienie się krwi we flegmie. Taki objaw nie musi, ale może wskazywać na poważne schorzenia, np. zapalenie płuc, stan zapalny oskrzeli, gruźlicę, a nawet na choroby serca i chorobę nowotworową.

Różnica między flegmą a śluzem

Flegma i śluz to nazwy zamiennie używane do określenia wydzieliny dróg oddechowych. Wydzielina ta może mieć różne barwy. Kolor może być wskazówką, co jest przyczyną tego, że zbiera się flegma w gardle. Żółtawo-zielony (ropny) śluz w gardle pojawia się przy infekcjach zatok, oskrzeli i płuc, a biało-żółty – może pojawić się w przypadku astmy.

Wodnista, przezroczysta flegma jest typowa dla alergii, zaś gęsty, lepki śluz odkrztuszany w większej ilości z rana jest objawem zapalenia oskrzeli lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Flegma o czerwonym zabarwieniu może świadczyć o tym, że doszło do nadkażenia bakteryjnego, czasem jest objawem sygnalizującym zatorowość płucną lub nowotwór płuc. Jeśli pojawi się plwocina o nieprzyjemnym zapachu, może ona wskazywać na zakażenie beztlenowcami.

Domowe sposoby na pozbycie się flegmy

Co na zalegającą flegmę w gardle? Na początku wskazane są metody niefarmakologiczne. W wielu przypadkach nie trzeba sięgać po żadne leki, wystarczy po prostu wprowadzić kilka zmian w codziennym życiu. Jakie są najskuteczniejsze domowe sposoby na flegmę w gardle?

Nawodnienie i nawilżanie

Najprostszym sposobem na to, jak rozrzedzić flegmę w gardle, jest zwiększenie podaży płynów. Prawidłowe nawodnienie przyczynia się do tego, że flegma staje się rzadsza, przez co łatwiej ją odkrztusić. Zaleca się pić przede wszystkim wodę, a ponadto ziołowe napary. Oprócz poprawy nawodnienia organizmu ważne jest dbanie o nawilżenie powietrza w mieszkaniu. Zbyt suche drażni śluzówkę gardła i nosa, co pobudza wydzielanie śluzu. Jak poprawić jakość powietrza w domu? Można np. wieszać na kaloryferach mokre ręczniki lub korzystać z nawilżacza powietrza.

Inhalacje i płukanie gardła

Za bardzo skuteczne sposoby na flegmę w gardle uznaje się także płukanki gardła oraz inhalacje. Aby złagodzić chrypkę, ból gardła oraz zmniejszyć stan zapalny, warto regularnie płukać gardło naparem z rumianku lub z szałwii. Zamiast ziół można też stosować roztwór soli kuchennej – wystarczy pół łyżeczki soli rozpuścić w szklance przegotowanej, ciepłej wody.

Inhalacje na flegmę można wykonywać na dwa sposoby. Po pierwsze można przygotować gorący napar, np. z rozmarynu, szałwii lub tymianku bądź do gorącej wody dodać kilka kropli olejku eterycznego, np. z drzewa herbacianego, sosnowego lub eukaliptusowego. Należy się pochylić nad miseczką z parujący płynem, a następnie przykryć głowę ręcznikiem. Tę dobroczynną parę należy wdychać przez kilka minut.

Po drugie można wykonywać inhalacje na flegmę roztworem soli fizjologicznej z użyciem nebulizatora. Obecnie inhalatory można dostać w dobrych cenach, o zakupie takiego urządzenia powinny szczególnie pomyśleć osoby, u których często gromadzi się śluz w gardle.

Naturalne środki wspomagające odkrztuszanie

Co zrobić, gdy flegma zalega w gardle? Warto wypróbować naturalne sposoby na flegmę. Świetnie sprawdza się m.in. syrop z cebuli. Jego przygotowanie jest dziecinnie proste. Wystarczy drobno posiekać cebulę, wsypać ją do słoika, a następnie zasypać cukrem lub zalać miodem. Słoik należy przykryć czystą gazą i odstawić w ciepłe miejsce. Cebulowy syrop na zalegającą flegmę w gardle jest gotowy po kilkunastu godzinach. Należy go przecedzić i pić 2-3 razy dziennie po jednej łyżce. Działa on przeciwzapalnie i skutecznie łagodzi ból gardła.

Warto też stosować zioła do picia. Jako najskuteczniejsze zioła na odkrztuszanie wymienia się m.in. tymianek, szałwię, miętę, mydlnicę lekarską, pierwiosnek lekarski, miodunkę plamistą, babkę lancetowatą, owoc kopru włoskiego, podbiał pospolity oraz kłącze imbiru. Picie ciepłych naparów nie tylko ułatwia odkrztuszanie wydzieliny, ale i pomaga łagodzić objawy infekcji.

Skuteczne leki na flegmę w gardle

Domowe sposoby na flegmę w gardle same w sobie są skuteczne, najlepsze efekty można osiągnąć, stosując je wszystkie naraz. Jeśli jednak zalegająca flegma w gardle i kaszel są bardzo uciążliwe, można kupić w aptece odpowiednie preparaty. Jakie leki na rozrzedzenie flegmy w gardle są polecane?

Syropy wykrztuśne i mukolityczne

Co stosować na śluz w gardle? Wskazane są syropy na kaszel o działaniu wykrztuśnym (aktywujące odruch kaszlowy), mukolitycznym (upłynniające wydzielinę i zmniejszające lepkość śluzu), regulującym wydzielanie flegmy oraz usprawniającym transport śluzowo-rzęskowy. Odpowiednio dobrane leki na flegmę w gardle, sprzyjają rozrzedzeniu wydzieliny i przyspieszają jej odkrztuszenie.

W aptece należy poprosić o syrop z acetylocysteiną, karbocysteiną, ambroksolem, bromoheksyną, erdosteiną lub gwajafenezyną. Co na zalegającą wydzielinę można jeszcze stosować? Z flegmą dobrze poradzi sobie syrop na odkrztuszanie bazujący na naturalnych składnikach. Szczególnie polecane są preparaty z ekstraktem z bluszczu, a także wszystkie wyżej wymienione zioła na flegmę w gardle.

Preparaty rozpuszczające śluz

Co na flegmę w gardle? Na rozrzedzanie śluzu można także stosować tabletki ziołowe np. z bluszczem oraz tabletki musujące z acetylocysteiną. W aptekach można też kupić specjalne mieszanki soli alkalicznych, które służą do płukania gardła.

Pomocniczo warto też stosować tabletki do ssania, które działają łagodząco, powlekająco, nawilżająco i ochronnie. O nawilżanie gardła pomogą zadbać preparaty na bazie podbiału, tymianku, porostu islandzkiego i prawoślazu. Ich stosowanie jest ważne dlatego, że pozostawiają one na śluzówce film ochronny, który zabezpiecza przed wysuszeniem i podrażnieniem wywołanym przez kaszel.

Prawidłowe stosowanie leków

Na zalegający śluz w gardle wskazane są leki wykrztuśne. Stosując je, trzeba pamiętać o bardzo ważnej zasadzie. Nie można ich stosować przed snem! Lepka wydzielina w gardle powoduje odruch kaszlowy, nie należy go tłumić! Z tego względu przeciwwskazane jest stosowanie leków o działaniu przeciwkaszlowym! Ewentualnie w sytuacji, gdy nasilony kaszel utrudnia sen, można stosować leki przeciwkaszlowe na noc, a w ciągu dnia leki wykrztuśne.

Profilaktyka zalegania flegmy

Zbierająca się flegma w gardle powoduje spory dyskomfort, jej odkrztuszanie jest uciążliwe i męczące. Warto więc wprowadzić kilka prostych nawyków, które pomagają zadbać o drogi oddechowe i zapobiegają gromadzeniu się nadmiernej ilości śluzu w gardle.

Odpowiednia dieta

Refluks żołądkowo-przełykowy może być jedną z przyczyn zalegania flegmy w gardle, dlatego należy wyeliminować z jadłospisu produkty, które wpływają na zwiększenie produkcji soku żołądkowego, m.in. kawę, napoje gazowane, ostre przyprawy, ciężkostrawne dania, słodycze, czekoladę, surowe warzywa cebulowe, owoce cytrusowe.

Często można się też spotkać z zaleceniami, aby unikać w swojej diecie tzw. produktów śluzotwórczych. Zalicza się do nich m.in. mleko, sery, jogurty, białe pieczywo, jajka, orzeszki ziemne, słodycze i mięso.

Nawyki pomagające w odkrztuszaniu

Jeśli chodzi o sposoby na to, jak pozbyć się flegmy w gardle, to należy ponownie podkreślić znaczenie prawidłowego nawadniania organizmu. Wiele osób ma problem z tym, żeby każdego dnia wypijać odpowiednią ilość płynów. Wypijanie dwóch litrów wody (lub więcej) jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponadto sprawia, że flegma jest rzadsza i łatwiejsza do odkrztuszania.

Unikanie czynników drażniących

Zwiększeniu produkcji flegmy sprzyja palenie papierosów, dlatego w pierwszej kolejności należy rzucić palenie. Trzeba pamiętać, że tak samo działa bierne palenie, dlatego każdy musi unikać ekspozycji na dym tytoniowy. Należy też chronić drogi oddechowe przed kontaktem z zanieczyszczeniami i smogiem. Na zewnątrz można nosić maseczki ochronne, a w pomieszczeniach zaleca się stosować oczyszczacze powietrza.

Szkodliwy wpływ na drogi oddechowe ma przesuszone, klimatyzowane powietrze. Trzeba więc dbać o odpowiedni poziom jego wilgotności, przydatne są nawilżacze powietrza i częste wietrzenie. Na ilość flegmy wpływ ma też nadwerężanie gardła, na tę przypadłość cierpią m.in. nauczyciele. Wskazane w takiej sytuacji jest codzienne nawilżanie gardła – prawidłowe nawodnienie, stosowanie pastylek do ssania lub sprayów do gardła.

Zabiegi wspomagające odkrztuszanie

Odkrztuszanie wydzieliny nie dla każdego jest proste. Nawet po zastosowaniu leków rozrzedzających śluz może być z tym problem. Warto więc wypróbować kilka metod na to, jak wykrztusić wydzielinę z gardła!

Fizjoterapia oddechowa

Osoby, które mają trudności z tym, jak odkrztusić flegmę, powinni się skonsultować z fizjoterapeutą oddechowym. Jedną z częściej praktykowanych metod wspomagających jest tzw. drenaż ułożeniowy, jest on rekomendowany w przypadku zalegania flegmy w płucach, np. przy mukowiscydozie, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, astmie, rozstrzeniu oskrzeli, zapaleniu oskrzeli. Drenaż polega na wykorzystaniu grawitacji w celu łatwiejszego przemieszczania się śluzu.

Techniki efektywnego odkrztuszania

Dużym wsparciem w przypadku zalegającej flegmy mogą być techniki efektywnego odkrztuszania. Jako takie wymienia się m.in. techniki aktywnego kaszlu, czyli technikę podwójnego odkaszlnięcia, kaszel wzmacniany i kaszel kontrolowany.

Przyrządy wspomagające

Czy istnieją przyrządy wspomagające odkrztuszanie? Tak, jednym z nich jest trenażer oddechowy. Jest to niewielkich rozmiarów urządzenie, wewnątrz którego znajdują się piłeczki obciążające. Podczas wykonywania wdechów i wydechów przez ustnik, przepływ powietrza wprawia obciążniki w ruch, a ich wibracje powodują rozrzedzanie zalegającej wydzieliny i jej łatwiejsze odkrztuszanie.

Co zrobić, gdy flegma zalega w gardle? Jej pojawienie się powinno skłonić do zwiększenia ilości spożywanych płynów i wykonywania inhalacji. Można sięgnąć po leki mukolityczne i wykrztuśne. Należy pamiętać, że zaleganie flegmy w gardle często towarzyszy infekcjom. Jeśli podejrzewamy infekcję bakteryjną, należy się zgłosić do lekarza, gdyż potrzebne może być zastosowanie antybiotyków.

Autor wpisu: mgr farm. Jarosław Buczarski Farmaceuta z wykształcenia i zamiłowania, zwolennik rozszerzonej opieki farmaceutycznej. Zainteresowania: medycyna, chemia leków, zdrowie, opieka farmaceutyczna.