Jak radzić sobie z bólem w przypadku rwy kulszowej?

Ból kręgosłupa spędza Ci sen z powiek? Jeśli zastanawiasz się, co powoduje dolegliwości bólowe, sprawdź, czy nie zmagasz się z rwą kulszową. Poznaj objawy rwy kulszowej i przekonaj się, czy to już czas na wizytę u lekarza. Dowiedz się, jak przebiega leczenie i jak radzić sobie z bólem.

Czym jest rwa kulszowa?

Rwa kulszowa, znana jest także jako ischias, a potocznie nazywana jest „korzonkami”. To schorzenie charakteryzujące się promieniującym bólem, który zaczyna się w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa i przechodzi przez pośladki, tylną powierzchnię uda, aż do stopy. Ból ten jest wywołany podrażnieniem lub uciskiem nerwu kulszowego, który jest największym nerwem w ludzkim ciele. Może towarzyszyć mu szereg objawów neurologicznych, takich jak zaburzenia czucia, mrowienie czy osłabienie siły mięśniowej w dotkniętej kończynie. Uczucie dyskomfortu często jest na tyle intensywne, że ogranicza codzienną aktywność osoby zmagającej się z tą dolegliwością. [1]

Jak objawia się rwa kulszowa?

Rwa kulszowa zazwyczaj zaczyna się nagle po urazie lub przeciążeniu kręgosłupa, ale może też rozwijać się stopniowo. Ból krzyża często występuje jako pierwszy objaw, a ból korzeniowy może promieniować do pośladka, uda, podudzia, stopy i palców – w zależności od podrażnionego korzenia nerwowego. Nawet drobne ruchy, takie jak chodzenie, kaszel czy kichanie, mogą zwiększać ból. Inne objawy obejmują mrowienie, drętwienie oraz osłabienie mięśni, zwłaszcza w stopie. W przypadku rwy udowej ból oraz zaburzenia czucia mogą rozprzestrzeniać się od pachwiny do przedniej części uda i kolana. Silna rwa kulszowa może prowadzić do problemów z oddawaniem moczu i stolca, a w rzadkich przypadkach do porażenia zwieraczy. [1]

Przyczyny rwy kulszowej

Rwa kulszowa najczęściej wynika z ucisku na korzenie nerwowe dolnego odcinka splotu krzyżowo-lędźwiowego, które tworzą nerw kulszowy. Przepuklina krążka międzykręgowego jest główną przyczyną dolegliwości, odpowiadającą za około 90% przypadków. Krążki międzykręgowe, zapewniające amortyzację i ruchomość kręgosłupa, z czasem mogą ulegać zwyrodnieniu, co zwiększa ryzyko ich przemieszczenia i ucisku na sąsiadujące korzenie nerwowe. 

Inne, rzadsze przyczyny rwy kulszowej obejmują ciasnotę kanału kręgowego spowodowaną zmianami zwyrodnieniowymi, przemieszczenie kręgów, urazy, zespół mięśni gruszkowatych, a także ogólnoustrojowe schorzenia, takie jak cukrzyca. [2]

Jak wygląda rozpoznanie rwy kulszowej?

Jeśli odczuwasz ból, który promieniuje od dolnej części pleców wzdłuż nogi, to może być sygnał, że czas na konsultację z lekarzem. Specjalista przeprowadzi wywiad oraz badanie fizykalne, oceniając siłę mięśniową i odruchy. W razie niepokojących objawów może zlecić diagnostykę obrazową, taką jak rentgen, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. [1]

Leczenie rwy kulszowej - na czym polega?

W przypadku ostrego bólu ważne jest szybkie wprowadzenie odpowiedniego leczenia. Zazwyczaj rozpoczyna się ono od terapii zachowawczej. Leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne mają za zadanie złagodzić dolegliwości. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki rozluźniające mięśnie (miorelaksujące). [1]

Leki przeciwbólowe i leczenie domowe

Gdy doświadczasz ataku rwy kulszowej, ważne jest ograniczenie obciążania kręgosłupa. Pamiętaj zatem o odpoczynku i właściwej pozycji. Spróbuj ułożyć się na boku z ugiętymi nogami w stawach kolanowych i biodrowych lub na plecach, z poduszką umieszczoną pod kolanami. Taka pozycja może przynieść ulgę już po 1–2 dniach. Pamiętaj jednak, że długotrwałe unieruchomienie może przynieść odwrotny skutek. Jeśli ból nie ustępuje po 3–4 dniach, umów się na konsultację z lekarzem. Aby złagodzić ból, możesz sięgnąć po dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, zawierające np. ibuprofen, metamizol, diklofenak czy meloksykam. Ulgę mogą Ci przynieść także żele, maści i roztwory na skórę o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. [1]

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne jest ostatecznością w przypadku bólu krzyża i rwy kulszowej, dotyczącej 1–2% pacjentów z bólem krzyża oraz 2–10% z rwą kulszową. Interwencja chirurgiczna jest wskazana w przypadku: [1]

• ostrej rwy kulszowej z niedowładami kończyny dolnej (potwierdzonymi w badaniach obrazowych);

• zatrzymania moczu lub zaburzeń czucia w kończynach i okolicy krocza;

• niestabilnych złamań kręgosłupa;

• guzów lub ropni w kanale kręgowym z deficytem neurologicznym;

• przewlekłego bólu z rwą kulszową, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi ulgi.

Rwa kulszowa – fizjoterapia i ćwiczenia

Wczesne wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń pomaga zapobiegać przekształceniu ostrego bólu w przewlekły. Fizjoterapeuta ustali program ćwiczeń, który będzie dostosowany do Twoich indywidualnych potrzeb. Pomoże Ci je wykonywać aż do momentu,  w którym będziesz mógł kontynuować ćwiczenia samodzielnie. Proces rehabilitacji może zostać uzupełniony o zabiegi fizykoterapeutyczne, obejmujące TENS (przezskórną elektrostymulację nerwów), ultradźwięki czy krioterapię. [1]

Atak rwy kulszowej – jak mu zapobiec?

Aby zminimalizować ryzyko rwy kulszowej, staraj się unikać nadmiernego obciążania kręgosłupa i dbaj o odpowiednią masę ciała. Unikaj wstrząsów i wibracji oraz wprowadź do swojej rutyny aktywność fizyczną. Szczególną uwagę zwróć na wzmocnienie mięśni brzucha i przykręgosłupowych, a także zadbaj o prawidłową postawę, wykonując codzienne czynności. [1]

Artykuł na zlecenie marki Diky

Źródła

[1] Pietraszko W., Rwa kulszowa (pot. korzonki): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, 2022: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/150605,rwa-kulszowa [Dostęp online: 16.10.2024]

[2] Zajkowska A., Rwa kulszowa, Neurologia po Dyplomie, 2018/05: https://podyplomie.pl/neurologia/31142,rwa-kulszowa [Dostęp online: 16.10.2024]