Jak wygląda łuszczyca paznokci? Przyczyny, objawy, leczenie
18.02.2025Czym jest łuszczyca paznokci? Jest to przewlekła choroba zapalna skóry, której objawy dotyczą płytki paznokciowej. Schorzenie to przyczynia się do drastycznej zmiany w wyglądzie i kondycji paznokci. Warto podkreślić, że najczęściej pojawia się ona w towarzystwie łuszczycy skóry i łuszczycowego zapalenia stawów. Jak rozpoznać objawy łuszczycy paznokci? Czy można skutecznie leczyć tę chorobę?
Spis treści:
- Charakterystyka łuszczycy paznokci
- Objawy łuszczycy paznokci
- Przyczyny rozwoju łuszczycy paznokci
- Metody leczenia łuszczycy paznokci
- Pielęgnacja paznokci z łuszczycą
- Profilaktyka i wsparcie leczenia
Charakterystyka łuszczycy paznokci
Łuszczyca paznokci jest poważnym schorzeniem dermatologicznym – przewlekłą zapalną chorobą skóry, która przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Głównie diagnozowana jest u osób z łuszczycą zwykłą – zazwyczaj zmiany na paznokciach pojawiają się około 10 lat po tym, jak choroba zajęła skórę. Łuszczyca na paznokciach jest też charakterystyczna dla łuszczycowego zapalenia stawów. Rzadko kiedy występuje jako samodzielna jednostka chorobowa.
Najczęściej choroba rozwija się we wczesnej dorosłości (przed 30. rokiem życia) lub około 50.-60. roku życia, choć może pojawić się tak naprawdę w każdym wieku. A czy możliwa jest łuszczyca paznokci u dzieci? Zasadniczo tak, ale występuje bardzo rzadko. Łuszczyca paznokci polega na występowaniu zmian chorobowych w obrębie płytki paznokciowej zarówno dłoni, jak i stóp. Towarzyszą temu zwykle zmiany na skórze ciała i na owłosionej skórze głowy. Zaawansowana łuszczyca może objąć ponadto stawy. Czy łuszczyca paznokci jest zaraźliwa? Nie, łuszczyca nie jest chorobą zakaźną!
Rodzaje zmian łuszczycowych
Charakterystyczne dla łuszczycy paznokci są cztery rodzaje zaburzeń – naparstkowanie, onycholiza, hiperkeratoza podpaznokciowa (nadmierne rogowacenie podpaznokciowe) oraz dystrofia płytek paznokciowych.
Najczęstsze lokalizacje łuszczycy paznokci
Łuszczyca paznokci może zajmować zarówno dłonie, jak i stopy, przy czym łuszczyca paznokci u nóg występuje rzadziej niż zmiany na dłoniach. Choroba może obejmować łożysko paznokcia (tkanka znajdująca się pod paznokciem) lub macierz paznokcia (miejsce wzrostu płytki paznokcia).
Różnicowanie łuszczycy paznokci z innymi chorobami
Należy też poruszyć kwestię – łuszczyca paznokci a grzybica, gdyż często te schorzenia są mylone. Ma to związek z tym, że zmiany na paznokciach w obu schorzeniach mogą wyglądać podobnie. Zarówno grzybica, jak i łuszczyca paznokci wymaga leczenia, jednak, aby je rozpocząć, należy najpierw postawić prawidłową diagnozę. W tym celu trzeba się zgłosić do dermatologa. Prawidłowe rozpoznanie jest kluczowe, gdyż przyczyny tych schorzeń są skrajnie różne. Łuszczyca na paznokciach jest związana z czynnikami immunologicznymi, genetycznymi i środowiskowymi, natomiast grzybica, jak sama nazwa wskazuje, jest infekcją grzybiczą.
Objawy łuszczycy paznokci
Objawów łuszczycy paznokci nie da się przeoczyć. Choć początkowo atakują jedynie obrzeża paznokcia, to z czasem zajmują całą płytkę. Zmiany są nieestetyczne – problematyczna jest szczególnie łuszczyca paznokci u rąk, która powoduje u chorych ogromny dyskomfort. Czy łuszczyca paznokci boli? Tak, czasem ból jest tak uciążliwy, że uniemożliwia wykonywanie wielu czynności. Objawy łuszczycy paznokci są różne w zależności od ogólnego stanu pacjenta, od lokalizacji zmian oraz stopnia zaawansowania choroby – z czasem postępują i się zmieniają.
Wczesne oznaki choroby
Początki łuszczycy paznokci są zazwyczaj raczej łagodne, pierwsze zmiany na paznokciach są subtelne, zaobserwować można nieznaczną zmianę w kształcie lub odcieniu paznokcia. Czasem widoczne są na nich zgrubienia lub plamki. W przypadku, gdy łuszczyca obejmuje macierz paznokcia, pierwszym zauważalnym objawem jest tzw. naparstkowanie płytki paznokciowej. Oznacza to, że na paznokciach pojawiają się niewielkie wgłębienia przypominające strukturę naparstka.
Zmiany w strukturze paznokcia
Po fazie naparstkowania na paznokciach mogą pojawiać się zmiany koloru łożyska, drobne wylewy krwi, hiperkeratozy podpaznokciowe, odwarstwienia płytki paznokci od łożyska – onycholiza. To, jakie objawy się pojawiają, zależy od tego, gdzie jest zlokalizowany proces chorobowy. Gdy łuszczyca zajmuje łożysko paznokcia, przebarwienia przypominają tzw. plamy olejowe, a w przypadku łuszczycy macierzy zabarwienie jest białe (tzw. leukonychia), czasem z niewielkimi czerwonymi plamkami.
Ponadto do zaburzeń w obrębie łożyska zalicza się onycholizę (oddzielenie płytki od łożyska), uniesienie wolnego brzegu płytki przez gromadzące się pod nim rogowacenia, wybroczyny podpaznokciowe. W przypadku, gdy choroba obejmuje macierz, widoczne są poprzeczne bruzdy (tzw. linie Beau), podłużne pobruzdowanie paznokcia z rozwarstwieniem, pogrubienie płytki i szorstkość paznokcia (trachyonychia).
Trzeba zaznaczyć, że proces chorobowy może dotyczyć tylko macierzy lub tylko łożyska, albo obu tych miejsc naraz. Im bardziej zaawansowana choroba, tym częściej dochodzi do łamliwości, deformacji i nasilonego odwarstwiania płytki paznokciowej. Im gorszy stan paznokcia, tym większe jest ryzyko rozwoju infekcji, np. grzybiczej i bakteryjnej.
Charakterystyczne cechy
Jak wygląda łuszczyca paznokci? Wiele objawów związanych z łuszczycą pojawia się także w przebiegu innych schorzeń, dlatego nierzadko pojawiają się trudności z diagnozą. Warto jednak zauważyć, że najczęstszym, a zarazem najwcześniejszym objawem łuszczycy paznokci jest naparstkowanie.
Przyczyny rozwoju łuszczycy paznokci
Nie ma jednej przyczyny łuszczycy paznokci, jej geneza jest złożona. Jednakże nie została ona jak dotąd w pełni poznana. Wiele wskazuje na to, że duże znaczenie dla rozwoju tego schorzenia ma nadreaktywność układu odpornościowego, co prowadzi do tego, że organizm atakuje zdrowe komórki skóry i paznokci, w efekcie czego dochodzi do ich nadmiernego wzrostu oraz nieprawidłowego różnicowania. Dlatego łuszczyca paznokci jest zaliczana do chorób o podłożu autoimmunologicznym. Co jeszcze wpływa na rozwój łuszczycy paznokci?
Czynniki genetyczne
Uważa się, że łuszczyca paznokci może wynikać z predyspozycji genetycznych, świadczy o tym to, że często choroba występuje wśród członków rodziny. W przypadku łuszczycy zdiagnozowanej u obojga rodziców, ryzyko jej wystąpienia u dziecka jest bardzo wysokie (prawdopodobieństwo choroby wynosi 50-70%).
Wpływ środowiska
Również czynniki środowiskowe nie są bez znaczenia, choć muszą współwystępować z uwarunkowaniami genetycznymi i nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Wśród nich wymienia się infekcje, choroby przewlekłe (w tym choroby zapalne, np. jelit), urazy mechaniczne, stres, nadużywanie alkoholu oraz palenie papierosów, przyjmowanie niektórych leków (np. beta-blokerów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, kortykosteroidów).
Czynniki wyzwalające
Częstymi czynnikami wyzwalającymi wystąpienie lub nasilenie zmian chorobowych są np. stany zapalne wynikające z istniejących infekcji bakteryjnych lub grzybiczych. U kobiet do pojawienia się zmian łuszczycowych w obrębie paznokci może dojść podczas ciąży.
Metody leczenia łuszczycy paznokci
Początki łuszczycy paznokci nie są specyficzne, co utrudnia wczesne rozpoznanie. Jak więc wygląda diagnostyka tego schorzenia? Bardzo ważny jest wywiad, szczególnie kwestie związane z ewentualnym występowaniem zmian łuszczycowych na skórze ciała. Dodatkowo wskazane są badania. Jakie badanie na łuszczycę paznokci należy wykonać? Najczęściej zalecane są badania histopatologiczne i mykologiczne, które pomagają wykluczyć inne schorzenia paznokci, w tym grzybicę. Jak wygląda leczenie łuszczycy paznokci?
Leczenie miejscowe
Jak leczyć łuszczycę paznokci? Łuszczyca na paznokciach wymaga złożonego leczenia – miejscowego i ogólnego. Terapia jest trudna i długa, a jej skuteczność w dużym stopniu zależy od cierpliwości i konsekwencji, a także od stopnia zaawansowania zmian i indywidualnej reakcji pacjenta na podejmowane działania. Leczenie łuszczycy paznokci polega na stosowaniu leków miejscowych, np. maści lub płynów. Zwykle są to preparaty na łuszczycę paznokci zawierające glikokortykosteroidy, syntetyczne analogi witaminy D, pochodne witaminy A, mocznik, kwas salicylowy.
Oprócz preparatów miejscowych lekarz może dodatkowo zlecić leczenie łuszczycy paznokci za pomocą fotochemioterapii (PUVA) lub fototerapii. Warto odnotować, że zwykle pierwsze efekty leczenia można zaobserwować dopiero po kilkumiesięcznej kuracji, a leczenie uznaje się za zakończone, gdy paznokieć odrośnie całkowicie zdrowy.
Terapia ogólnoustrojowa
Wraz z leczeniem miejscowym prowadzi się leczenie ogólne. Odpowiedni lek na łuszczycę paznokci dobiera lekarz. Zazwyczaj w terapii doustnej wskazany jest etretynat, metotreksat, cyklosporyna lub retinoidy. Coraz popularniejsze stają się także leki biologiczne. Trzeba na końcu dodać, że łuszczyca jest chorobą przewlekłą, co oznacza, że mimo wyleczenia objawów może nastąpić jej nawrót.
Pielęgnacja paznokci z łuszczycą
Osoby z łuszczycą paznokci muszą cały czas dbać o swoje paznokcie – zarówno w okresach remisji, jak i zaostrzeń! Wskazane jest to, aby utrzymywać paznokcie w czystości i stosować odpowiednią pielęgnację.
Codzienna higiena
Codzienna higiena i pielęgnacja stanowi nie tylko dobrą profilaktykę, ale i wspomaga leczenie zmian. Ważnym zabiegiem, któremu trzeba się poddawać, jest regularne obcinanie paznokci na krótko. Jest to też dobry sposób na to, jak ukryć łuszczycę paznokci. Ponadto im krótsze paznokcie, tym mniejsze ryzyko ich łamania i odklejania się płytki od łożyska.
Zalecane preparaty
Jako domowe sposoby na łuszczycę paznokci wymienia się regularne nakładanie preparatów nawilżających, natłuszczających i wzmacniających skórę i paznokcie. Ponadto zaleca się stosować preparaty na łuszczycę z kwasem salicylowym, witaminą A, witaminą B1, alantoiną, wyciągiem ze skrzypu polnego, olejem konopnym. Polecana jest także maść cynkowa na łuszczycę paznokci. Pomaga ona przyspieszać procesy gojenia oraz działa regenerująco. Sprawdzi się też maść na łuszczycę paznokci z mocznikiem, który m.in. złuszcza, wygładza i nawilża.
Czego unikać, mając łuszczycę paznokci?
Bardzo istotne jest unikanie urazów mechanicznych w obrębie paznokci, nie wolno więc wycinać skórek, ponadto w okresie zaostrzeń należy też zrezygnować z takich zabiegów jak manicure i pedicure. Czy można malować paznokcie z łuszczycą? Jeśli paznokcie są wyleczone i są w dobrej kondycji, można je bez przeszkód malować.
Profilaktyka i wsparcie leczenia
W okresach remisji nie można odpuszczać działań profilaktycznych, w ten sposób można wydłużyć czas bez objawów. Po pierwsze i najważniejsze należy unikać czynników, które mogą spowodować nawrót choroby, np. należy zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu, a także unikać czynników stresowych i urazów mechanicznych paznokci.
Dieta w łuszczycy paznokci
Dieta może być jednym z ważniejszych działań ograniczających występowanie i nasilanie zmian łuszczycowych. Ogólnie rzecz ujmując, zalecana jest dieta bazująca na naturalnych, nieprzetworzonych produktach. Bardzo istotne są źródła kwasów Omega-3 i Omega-6 – tłuste ryby morskie, orzechy, pestki, oleje roślinne. Warto także zwiększyć spożycie błonnika, który pomaga obniżać CRP w organizmie. Dużo błonnika zawierają pełnoziarniste produkty zbożowe, siemię lniane i warzywa. Owoce i warzywa to także najlepsze źródło witamin (A, C, E, B), antyoksydantów i minerałów.
Suplementacja
Jeśli nawet dbamy o codzienną dietę, to czasem może być potrzebne wprowadzenie dodatkowej suplementacji. Co pomaga na łuszczycę paznokci? Zazwyczaj wskazane do suplementacji są wyżej wymienione składniki takie jak: kwasy Omega-3, witamina A, witaminy E i witaminy B. Witamina A reguluje proces namnażania i różnicowania komórek naskórka, witamina E jest silnym antyoksydantem, a witaminy B pomagają łagodzić stany zapalne. Obowiązkowe jest także stosowanie preparatów z witaminą D, która wspomaga pracę układu odpornościowego.
Styl życia
Osoby z chorobami autoimmunologicznymi muszą w dużym stopniu zmodyfikować swój dotychczasowy tryb życia. Ważne zmiany powinny nastąpić w obrębie diety, ale nie tylko. Koniecznie trzeba zrezygnować z używek oraz unikać stresu. Należy też dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu, zwiększyć ilość codziennego ruchu i nie zapominać o odpoczynku.
Łuszczyca paznokci jest chorobą zapalną o podłożu autoimmunologicznym. Jest schorzeniem przewlekłym, nie można je całkowicie wyleczyć, ale odpowiednie leki, unikanie czynników wyzwalających oraz codzienna pielęgnacja pomagają ograniczyć występowanie objawów!
