Kora dębu – jakie ma właściwości, kiedy ją stosować i kto powinien po nią sięgnąć?
08.03.2024Dąb to jeden z najbardziej majestatycznych gatunków drzew. Oprócz niewątpliwej urody jest on również bardzo użytkową rośliną. Jego kora stanowi ceniony surowiec wykorzystywany na wiele różnych sposobów. Od wieków kora dębu stosowana jest m.in. w ziołolecznictwie. Wykazuje silne właściwości prozdrowotne i lecznicze. Kiedy kora dębu będzie pomocna? Jak prawidłowo ją stosować?
Spis treści:
- Kora dębu – co to jest i jakie ma właściwości?
- Kora dębu – kiedy warto ją stosować i przy jakich dolegliwościach może pomóc?
- Kora dębu – jak poprawnie przygotować ją do zastosowania?
- Kora dębu – jakie istnieją przeciwwskazania do jej stosowania?
Kora dębu – co to jest i jakie ma właściwości?
Kora dębu (Quercus cortex) to surowiec zielarski pozyskiwany z kilku rodzajów dębu – głównie z dębu szypułkowego (Quercus robur) i bezszypułkowego (Quercus petraea), rzadziej m.in. z dębu omszonego (Quercus pubescens). Kora, którą stosuje się w ziołolecznictwie, jest uzyskiwana z młodych pni i gałęzi, jest zbierana wczesną wiosną, zanim drzewo wypuści pierwsze listki. Warto dodać, że w ziołolecznictwie oprócz kory wykorzystuje się także liście dębu. Natomiast z żołędzi, czyli owoców dębu można robić np. kawę.
Unikalne właściwości kory dębu są związane z bogactwem substancji aktywnych, które się w niej znajdują. Jako te najważniejsze wskazuje się garbniki (taniny) – w zależności od gatunku ich zawartość może sięgać nawet 20%. Ponadto kora dębu zawiera m.in. związki polifenolowe, flawonoidy (m.in. kwercetynę), triterpeny, kwasy fenolowe (kwas galusowy, kwas elagowy), żywice fenolowe (m.in. kwercetol), pektyny, katechiny, fitoncydy oraz sole mineralne. Takie nagromadzenie składników aktywnych sprawia, że kora dębu znajduje zastosowanie w leczeniu i profilaktyce wielu schorzeń oraz w pielęgnacji skóry i włosów.
Jeśli chodzi o działanie kory dębu, to jest naprawdę imponujące. Jest to surowiec, który działa przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, antyseptycznie, hemostatycznie (tamuje krwawienie) oraz łagodzi świąd. Ponadto kora dębu wykazuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwbiegunkowe i przeciwwirusowe. Główne zastosowanie kory dębu to przygotowywanie odwarów i naparów do wykorzystania jako płukanki, kąpiele, nasiadówki i okłady do użytku miejscowego, jak również jako herbatki do stosowania doustnego.
Kora dębu – kiedy warto ją stosować i przy jakich dolegliwościach może pomóc?
Skoro znane są już właściwości kory dębu, to warto też dowiedzieć się, kiedy można jej używać. Nie będzie tu zaskoczenia, zakres jej stosowania jest szeroki. Należy zacząć od tego, że kora dębu jest najczęściej wykorzystywana zewnętrznie. W pierwszej kolejności wskazana jest w leczeniu stanów zapalnych w jamie ustnej, m.in. zapalenia dziąseł lub gardła oraz stanów zapalnych skóry. Można ją stosować na podrażnioną skórę, na drobne rany i otarcia, na niewielkie oparzenia i odmrożenia. Powszechnie działanie kory dębu wykorzystuje się w leczeniu hemoroidów (żylaków odbytu). Nasiadówki z kory dębu łagodzą ból i inne objawy towarzyszące hemoroidom, dodatkowo pomagają utrzymać prawidłową higienę i prawidłowe pH okolic odbytu.
Bardzo popularne są też nasiadówki z kory dębu stosowane jako środek wspomagający leczenie stanów zapalnych okolic narządów płciowych, infekcji intymnych, m.in. w przypadku nadżerek, grzybicy i upławów, a także zapalenia cewki moczowej i zapalenia pęcherza. Ponadto kora dębu sprawdzi się przy nadmiernym poceniu się rąk i nóg oraz przy problemie z łupieżem i nadmiernym przetłuszczaniem się włosów (na korę dębu powinny uważać osoby o jasnych włosach, gdyż może ona działać przyciemniająco).
Wewnętrznie kora dębu jest stosowana w leczeniu nieswoistych ostrych biegunek o podłożu bakteryjnym lub wirusowym, nieżytów żołądka i jelit oraz zespołu jelita drażliwego. Właściwości kory dębu pomagają normalizować funkcjonowanie śluzówki przewodu pokarmowego. Pomaga ona zapobiegać biegunkom – działa ściągająco na błonę śluzową jelita i przyczynia się do zagęszczenia kału. Herbata z kory dębu może być też pomocna w przypadku objawów infekcji górnych dróg oddechowych.
Kora dębu – jak poprawnie przygotować ją do zastosowania?
Kora dębu to popularny surowiec, który można kupić w różnych formach. Najczęściej spotyka się suszoną pokruszoną korę dębu w postaci roślinnego produktu leczniczego (Kora dębu 50 g). Poza tym w aptekach dostępna jest też kora dębu w saszetkach. Dodatkowo ekstrakty z kory dębu można spotkać w żelach przeznaczonych do stosowania w przypadku hemoroidów, w preparatach do higieny intymnej, w kosmetykach do skóry tłustej i trądzikowej oraz w szamponach do włosów przetłuszczających się, wypadających i do włosów z łupieżem.
Najbardziej uniwersalnym produktem jest pokruszona kora dębu, z niej można robić odwary i napary. W zależności od tego, w jakim celu będzie ona używana, trzeba przyrządzać ją w nieco inny sposób. Nie zmienia się tylko jedno – zawsze trzeba przygotowywać ją na świeżo. Do stosowania jako płukanka w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła zwykle zalewa się jedną łyżkę kory dębu szklanką wody i gotuje przez 5 minut. Odwar należy odstawić na 15 minut i przecedzić. Do stosowania w postaci nasiadówki w przypadku hemoroidów, infekcji intymnych i stanów zapalnych cewki moczowej należy zalać cztery łyżki kory dwoma litrami wody i gotować około 10 minut pod przykryciem. Po lekkim przestudzeniu należy odwar wlać do miski lub wanny i zanurzyć w nim miejsca intymne na około 10 minut (woda powinna sięgać do połowy biodra), następnie delikatnie osuszyć skórę.
Przygotowanie kory dębu do stosowania w formie okładów do nakładania na stany zapalne skóry wymaga gotowania przez 5 minut dwóch łyżek kory i czterech szklanek wody, ostudzenia i przecedzenia odwaru. Namoczoną w odwarze gazę należy nakładać w miejscach zmienionych zapalnie kilka razy dziennie. Chcąc przygotować kąpiel z korą dębu, należy najpierw przez 5 minut gotować pod przykryciem dwie łyżki kory i litr wody. Po ostudzeniu należy przecedzić odwar i dodać go do wanny z wodą. Taka kąpiel lecznicza na problemy skórne i nadmierną potliwość powinna trwać maksymalnie 20 minut. Zewnętrznie nie należy stosować kory dębu dłużej niż 7 dni.
Jeśli chodzi o doustne zastosowanie kory dębu, to potrzebny jest napar. Przygotowanie kory dębu w takiej postaci jest bardzo proste. Wystarczy jedną łyżeczkę surowca zalać szklanką wrzącej wody. Całość pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na około 10 minut, po tym czasie odcedzić i wypić. Zwykle zaleca się pić 100-200ml naparu dziennie. Nie jest zalecane stosowanie naparów doustnych dłużej niż 3 dni bez konsultacji z lekarzem.
Kora dębu – jakie istnieją przeciwwskazania do jej stosowania?
Mimo że działanie kory dębu jest chętnie wykorzystywane w przypadku rozlicznych schorzeń, to nie każdy może ją stosować. Przeciwwskazania do stosowania kory dębu dotyczą przede wszystkim dzieci i młodzieży oraz kobiet w ciąży i matek karmiących piersią. Jest to głównie związane z tym, że nie ma odpowiednich badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania kory dębu w tych grupach. Dlatego też powinna być ona stosowana tylko u osób dorosłych, oprócz osób z nadwrażliwością na ten surowiec i znajdujące się w nim substancje czynne.
Jako przeciwwskazania do stosowania kory dębu wymienia się też nadciśnienie tętnicze, choroby serca i niewydolność serca, choroby nerek i wątroby, choroby zakaźne, choroby przebiegające z gorączką. Ponadto nie można jej stosować na otwarte rany i świeże owrzodzenia, sączące się wypryski oraz na uszkodzenia i oparzenia na dużej powierzchni skóry.
Kora dębu to naturalne remedium na wiele problemów, jednakże podczas jej stosowania należy zachować ostrożność. Trzeba też pamiętać, że nie jest to środek do długotrwałego używania – niezależnie, czy jest stosowany miejscowo, czy przyjmowany doustnie! Długie wewnętrzne zastosowanie kory dębu wiąże się m.in. z zaburzeniem pracy przewodu pokarmowego i wystąpieniem zaparć oraz z ograniczeniem wchłaniania składników pokarmowych (głównie mikroelementów), może też wpływać na wchłanianie niektórych leków. Osoby, które chcą stosować korę dębu, najlepiej gdyby skonsultowały się z lekarzem lub farmaceutą.
