Krzywica u dzieci - przyczyny powstawania

Jedną z wielu chorób dotykających dzieci jest krzywica. Schorzenie to daje szereg objawów, w tym przede wszystkim ze strony układu kostnego, które pojawiają się stopniowo, powodując deformację szkieletu1. Krzywica jest chorobą możliwą do uniknięcia2. Wystarczy stosować odpowiednią profilaktykę, jednak do tego konieczna jest znajomość przyczyn krzywicy. Co prowadzi do rozwoju krzywicy? Czy krzywica u dzieci jest uleczalna? Sprawdź! 

Krzywica – co to za choroba?

Zacznijmy od wyjaśnienia, co to jest krzywica, nazywana także krzywicą niedoborową. Jest metaboliczną chorobą rosnącego szkieletu, występującą przed zamknięciem nasad kości długich. Polega ona na zaburzonej mineralizacji kości i defekcie płytki wzrostowej. Krzywica dotyczy głównie małych dzieci. W jej przebiegu zmniejszona zostaje mineralizacja kości, co prowadzi do deformacji kostnych².

Przyczyny krzywicy

Jak powszechnie wiadomo, krzywica wynika z niedoborów witamin. Skutkiem niedoboru jakiej witaminy jest krzywica u dzieci?

Bezpośrednią przyczyną rozwoju krzywicy jest niedobór witaminy D, która pełni kluczową funkcję w zachowaniu równowagi gospodarki wapniowo-fosforanowej. Ze względu na zbyt małą ilość witaminy D w organizmie wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego zmniejsza się. Skutkiem tego jest wzrost wydzielania parathormonu¹.

Z początku kalcemia zostaje wyrównana poprzez uwolnienie wapnia z kości. Jednocześnie dochodzi do zmniejszenia stężenia fosforu na skutek zwiększonego wydalania fosforanów przez nerki. Gdy mechanizmy kompensacyjne się wyczerpią, pomimo wtórnej nadczynności przytarczyc utrzymuje się hipokalcemia, która oznacza zbyt małe stężenie wapnia we krwi¹.

Krzywica – czynniki ryzyka

Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju krzywicy to²:

• ciemna karnacja skóry,
• brak ekspozycji na światło słoneczne w zakresie promieniowania UVB,
• zakrywanie całego ciała ubiorem,
• niedożywienie,
• niskie spożycie pokarmowe wapnia.

Krzywica u dzieci – objawy

Objawy występujące w przebiegu krzywicy można podzielić na dwa rodzaje: niespecyficzne oraz ze strony układu kostnego. Objawy niespecyficzne pojawiają się na pierwszym etapie niedoboru witaminy D i zalicza się do nich m.in.¹:

• nadmierną potliwość,
• nadpobudliwość,
• drażliwość,
• opóźnienie rozwoju psychomotorycznego,
• osłabienie siły mięśniowej,

Z czasem, gdy niedobór witaminy D się pogłębi, stopniowo zaczną pojawiać się objawy ze strony układu kostnego, które doprowadzą do deformacji szkieletu. Do grupy objawów ze strony układu kostnego zalicza się takie jak¹:

• rozmiękanie potylicy,
• wydatne guzy czołowe,
• ogniska miękkich kości czaszki,
• poszerzenie przynasad kości długich,
• pogrubienie na granicy chrzęstno-kostnej żeber,
• zagłębienie w miejscu przyczepu przepony do dolnych żeber,
• deformacja klatki piersiowej (klatka piersiowa dzwonowata),
• zniekształcenie kręgosłupa (garb krzywiczy w okolicy lędźwiowej, skoliozy),
• zniekształcenia kości kończyn dolnych (koślawość, szpotawość),
• opóźnione wyżynanie się zębów mlecznych,
• opóźnione zarastanie ciemion. 

Leczenie krzywicy

Leczenie krzywicy u dzieci polega na podawaniu witaminy D w odpowiednich dawkach, ustalonych przez lekarza, zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu chorego. Powinno odbywać się pod kontrolą stężenia 25(OH)D. Dawkowanie witaminy D powinno być uzależnione od stężenia metabolitu wątrobowego witaminy D przed włączeniem leczenia¹.

Krzywica u dzieci – profilaktyka

Krzywicy można w skuteczny sposób zapobiegać. Podstawą profilaktyki jest dbanie o odpowiedni poziom witaminy D. W tym celu należy podawać dziecku produkty bogate w witaminę D i dbać o to, by jak najwięcej przebywało na słońcu. Optymalna dawka witaminy D zależy od wieku dziecka, stosowanej diety i ekspozycji na promieniowanie słoneczne¹. Suplementacja witaminy D w razie niedoborów powinna być prowadzona pod kontrolą lekarza. 

Bibliografia:

1. Michałus I., Krzywica z niedoboru witaminy D, Medycyna Praktyczna, Podręcznik pediatrii, 2021.
2. Płudowski P., Thatcher T., Zakharova I. i in., Krzywica niedoborowa – aktualne spojrzenie na epidemiologię, leczenie i zapobieganie, Post N Med 2016; XXIX(10): 760-766.