Nietolerancja laktozy - jak sobie pomóc?

Wypiłaś swoja ulubioną kawę z dodatkiem mleka, po czym odczuwasz dolegliwości żołądkowe? To może być nietolerancja laktozy, czyli cukru występującego w mleku. Nietolerancja pokarmowa wywołana jest niedoborem laktazy, czyli enzymu odpowiadającego za prawidłowy metabolizm laktozy. Podpowiemy Ci, co zrobić, aby pozbyć się uciążliwych objawów!

Nietolerancja laktozy – z czego wynika?

Nietolerancja laktozy, to nic innego, jak nieprawidłowa reakcja organizmu, występująca po spożyciu produktów, zawierających w składzie laktozę, czyli cukier mleczny. Nietolerancja laktozy wywołana jest niedoborem enzymu trawiennego (hipolaktazja) lub jego całkowitym brakiem (alaktazja), odpowiedzialnego za rozkład laktozy na cukry proste: glukozę oraz galaktozę. Laktaza, czyli enzym trawiący laktozę, zaczyna swoją aktywność już od 3 miesiąca życia płodowego, dzięki czemu zdrowe noworodki bez problemu mogą przyjmować mleko matki lub mleko modyfikowane.

Nietolerancja laktozy i jej przyczyny

Do jednej z przyczyn nietolerancji laktozy, zalicza się pierwotny niedobór enzymu trawiennego, czyli laktazy (hipolaktazja dorosłych) – wynika ona z postępującej wraz z wiekiem, zmniejszającej się aktywności enzymu. Objawy hipolaktazji dotykają najczęściej osób w wieku dojrzewania oraz dorosłych, natomiast bardzo rzadko dana przypadłość dotyka dzieci. Proces zmniejszania się aktywności enzymu trawiennego, uwarunkowany jest genetycznie – zależy od koloru skóry oraz pochodzenia etnicznego. Według szacunkowych badań, hipolaktazja dorosłych dotyka w Polsce od 17% do 37% populacji. Nietolerancja laktozy może być również wywołana alaktazją, czyli wrodzonym niedoborem enzymu trawiennego w błonie śluzowej jelita cienkiego.

Dana przypadłość jest rzadkim zjawiskiem uwarunkowanym genetycznie – pierwsze objawy pojawiają się tuż po pierwszym karmieniu noworodka. Problemy z trawieniem laktozy mogą mieć również charakter wtórny lub przejściowy, a ich przyczyną mogą być towarzyszące choroby, powodujące uszkodzenie błony śluzowej jelita, odpowiedzialnej za wytwarzanie enzymu trawiennego. Do chorób, które mogą przyczynić się do wtórnej lub przejściowej nietolerancji laktozy zalicza się między innymi: chorobę Whipple’a, pasożyty w przewodzie pokarmowym, celiakię, zespół Leśniowskiego-Crohna, martwicze zapalenie jelita, infekcje żołądkowo-jelitowe o ostrym przebiegu, zespół jelita krótkiego, mukowiscydozę oraz alergie pokarmowe.

Wpływ na uszkodzenie śluzówki jelita ma również nadmierne spożywanie alkoholu oraz stosowanie niektórych leków, w tym antybiotyków i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.  Wtórna lub przejściowa nietolerancja laktozy, wywołana niedoborem laktazy, zazwyczaj zmniejsza się w momencie zregenerowania śluzówki jelit.

Jakie objawy towarzyszą nietolerancji laktozy?

W przypadku nietolerancji laktozy, każdy spożycie produktów, zawierających w składzie cukry mleczne wywołuje uciążliwe dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Warto mieć na uwadze, że szereg nieprzyjemnych następstw może wystąpić kilka, a nawet kilkanaście godzin od zjedzenia posiłku zawierającego laktozę. W przypadku powtarzających się dolegliwości należy skorzystać z pomocy specjalisty, który zaleci profilaktyczne badania i zdefiniuje problem. Nietolerancja laktozy objawia się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, są to między innymi: biegunki, którym towarzyszy charakterystyczny kwaśny zapach, kolki, wzdęcia, uczucie „przelewania” się w jamie brzusznej, nadmierna ilość gazów oraz w ciężkich przypadkach nudności i wymioty.

Czego unikać w przypadku nietolerancji laktozy?

Cukry mleczne występują w wielu produktach spożywczych, nie tylko w mleku i innych wyrobach mlecznych, dlatego też w przypadku diety eliminacyjnej należy koniecznie czytać etykiety większości towarów spożywczych. Laktozę znajdziemy między innymi w: słodyczach, sosach sałatkowych, pieczywie, lodach, mielonkach, zupkach ekspresowych oraz przetworzonych płatkach zbożowych. Zaleca się natomiast wdrożenie w dietę fermentowanych produktów mlecznych, np. kefir lub maślanka – zawierają w składzie śladowe ilości laktozy, a dużo bakterii odpowiadających za fermentację, czyli rozkład cukrów mlecznych.

Nietolerancja laktozy – leczenie

Obecnie przyjmuje się, że nietolerancja laktozy leczona jest jedynie za pośrednictwem diety eliminacyjnej, czyli usunięciu z jadłospisu produktów spożywczych zawierających w składzie cukry mleczne – w zależności od stopnia objawów należy zmniejszyć lub całkowicie zrezygnować z produktów mlecznych. Na szczęście nietolerancja laktozy nie oznacza dożywotniego zakazu spożywania produktów zawierających laktozę. Skorzystaj z preparatów dostępnych w aptekach, które zawierają w składzie laktazę i pozwól sobie na odrobinę rozpusty, np. wypicie dużej caffe latte czy na zjedzenie ulubionych lodów z dodatkiem bitej śmietany! Enzym trawienny występujący w produktach, ułatwi trawienie cukrów mlecznych, dzięki czemu choć przez chwilę będziesz mógł zapomnieć o nietolerancji laktozy i uciążliwych dolegliwościach pokarmowych. Produkty zawierające laktazę, można zakupić zarówno w aptekach stacjonarnych i aptekach internetowych – posiadają one status suplementów diety i dostępne są w sprzedaży odręcznej, czyli bez przypisu lekarza. Preparaty polecane dla osób dorosłych występują w formie tabletek, są to między innymi: Lactaza oraz Lactocontrol. W przypadku dzieci dotkniętych nietolerancją laktozy zaleca się stosowanie dietetycznego środka spożywczego w postaci kropli Delicol oraz Kolzym.

Nietolerancja laktozy – skorzystaj z pomocy specjalisty

Objawy towarzyszące nietolerancji laktozy, mogą wskazywać również na inne schorzenia ze strony układu pokarmowego. W celu prawidłowego zdiagnozowania dolegliwości należy skorzystać z porady lekarza, który zaleci specjalistyczne badania, między innymi: badanie molekularne, badanie pH stolca, próbę eliminacyjną, wodorowy test oddechowy lub test doustnego obciążenia laktozą.

Autor: Patrycja Trendel, i-Apteka.pl