Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie - jak sobie z nim poradzić?

Zwykle nietrzymanie moczu kojarzy się z dolegliwościami wieku podeszłego, jednak niemal każda kobieta, która była w ciąży, doskonale zna tę wstydliwą przypadłość z własnego doświadczenia. Jakie czynniki wpływają na rozwój tego schorzenia? Jak mu zapobiegać? Czy każda kobieta jest skazana na nietrzymanie moczu po porodzie?

Nietrzymanie moczu – definicja

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) definiuje się jako niemożność zapanowania nad popuszczaniem moczu. Oznacza to, że u osób borykających się z inkontynencją dochodzi do mimowolnego oddawania moczu. Czasem jest to zaledwie kilka kropelek, czasem nieświadomie oddawana jest cała zawartość pęcherza moczowego! Nietrzymanie moczu zwykle dotyka osób starszych, a także osób schorowanych, co więcej, zdecydowanie częściej cierpią z tego powodu kobiety. Wyróżnia się różne rodzaje nietrzymania moczu m.in. wysiłkowe nietrzymanie moczu oraz naglące nietrzymanie moczu.

Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie – powody i objawy

W okresie ciąży kobieta zmaga się z wieloma niedogodnościami, a jedną z nich jest nietrzymanie moczu. Najczęściej objawia się ono popuszczaniem kropelek moczu podczas wykonywania niektórych czynności – wiele ciężarnych doświadcza takiego mimowolnego „wycieku”, gdy kicha, kaszle, śmieje się lub podnosi coś cięższego (tzw. wysiłkowe nietrzymanie moczu). Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedzialna za to jest „niedyspozycja” mięśni Kegla, czyli mięśni dna miednicy! W okresie ciąży dochodzi bowiem do ich osłabienia, głównym winowajcą ich rozluźnienia i rozciągnięcia są hormony! Dodatkowo rosnąca macica coraz bardziej uciska na wszystkie organy, w tym na pęcherz moczowy. Mięśnie Kegla, które w normalnej sytuacji zaciskają cewkę moczową, w ciąży nie są w stanie skutecznie kontrolować oddawania moczu.

Największe nasilenie dolegliwości następuje zwykle w trzecim trymestrze, choć na początku ciąży u kobiet, które już wcześniej miały osłabione mięśnie Kegla, mogą pojawiać się pierwsze problemy z mimowolnym popuszczaniem moczu. W ostatnim trymestrze dolegliwości te stanowią normę, coraz częściej także oprócz wysiłkowego nietrzymania moczu pojawia się nagłe parcie. Dzieje się tak przez silniejszy nacisk na pęcherz, coraz śmielej rozpychające się dziecko oraz naturalne rozluźnianie mięśni dna miednicy następujące zawsze przed porodem.

Na szczęście u większości kobiet problemy z popuszczaniem moczu kończą się kilka tygodni, czasem kilka miesięcy po porodzie. Okres połogu to czas, którego organizm potrzebuje, aby wrócić do równowagi sprzed ciąży, m.in. stabilizuje się gospodarka hormonalna, a praca mięśni dna miednicy wraca do normy. Niestety u części pań mięśnie Kegla nie wracają do pierwotnego stanu, a nietrzymanie moczu po porodzie nabiera na sile. Dotyczy to przede wszystkim kobiet, które rodziły już kilka razy, poród nastąpił po terminie lub był wywoływany za pomocą oksytocyny, kobieta urodziła duże dziecko (powyżej 4kg), a także kobiet, które mają nadwagę lub są otyłe oraz kobiet cierpiących na częste zaparcia.

Niestety utrzymujące się nietrzymanie moczu po porodzie może wymagać bardziej zaawansowanego leczenia. Tu z pomocą przychodzi fizjoterapia uroginekologiczna. Pod okiem specjalisty kobieta jest m.in. poddawana zabiegom elektrostymulacji polegającej na wywoływaniu kontrolowanych skurczów, co stopniowo wzmacnia mięśnie dna miednicy. Często stosowaną opcją jest również leczenie farmakologiczne mające na celu zwiększenie napięcia zwieracza zewnętrznego cewki moczowej, co pomaga łagodzić dolegliwości związane z naglącym nietrzymaniem moczu. Gdy podjęte działania nie przynoszą rezultatów, lekarz może zlecić leczenie operacyjne (rodzaj zabiegu dobierany jest indywidualnie).

Jak zapobiegać nietrzymaniu moczu u kobiet ciężarnych?

Jedną z najskuteczniejszych metod minimalizowania ryzyka pojawienia się nietrzymania moczu w ciąży są ćwiczenia mięśni dna miednicy! Wystarczy kilka minut dziennie, nie trzeba dodatkowych urządzeń i akcesoriów, nie ma konieczności przebierania się w specjalny strój treningowy! Ćwiczenie mięśni dna miednicy można wykonywać, zmywając naczynia, oglądając telewizję lub myjąc zęby. Jak one wyglądają? Ćwiczenia polegają na naprzemiennym zaciskaniu i rozluźnianiu mięśni okalających cewkę moczową, pochwę oraz odbyt (są to mięśnie, które zaciskasz, gdy chcesz zatrzymać strumień moczu). Najpierw należy zaciskać mięśnie przez 5 sekund, po czym rozluźnić i po chwili ponownie zacisnąć. Początkowo zaleca się wykonywać 2-3 serie po 10 powtórzeń. Z czasem liczbę powtórzeń można zwiększać, a także wydłużać czas zaciskania mięśni (trzeba pamiętać, że podczas zaciskania mięśni nie należy wstrzymywać oddechu).

Co daje codzienne ćwiczenie mięśni Kegla? Wzmacnia oraz zwiększa elastyczność mięśni dna miednicy! Przekłada się to po pierwsze na zmniejszenie ryzyka pojawienia się nietrzymania moczu w ciąży i po porodzie (wyćwiczone mięśnie Kegla szybciej wracają do stanu sprzed urodzenia dziecka) lub złagodzenie dolegliwości z nim związanych, po drugie – na szybszy i sprawniejszy przebieg porodu. W dłuższej perspektywie kobiety regularnie wykonujące ćwiczenie mięśni dna miednicy mogą ograniczyć ryzyko nietrzymania moczu w wieku starszym. Jako bonus warto dodać, że ćwiczenie mięśni Kegla z pewnością zaprocentuje także w sypialni! Należy tylko pamiętać, że ćwiczenia te dają fantastyczne rezultaty wyłącznie, gdy są wykonywane regularnie!

Jak radzić sobie z nietrzymaniem moczu w ciąży?

Nietrzymanie moczu w ciąży zdecydowanie utrudnia normalne funkcjonowanie, a także sprawia, że u kobiety spada pewność siebie. Na szczęście w aptekach dostępny jest szereg produktów, które pomagają oswoić tę wstydliwą przypadłość. Są to specjalistyczne produkty chłonne. Na co dzień sprawdzą się wkładki urologiczne, które wyglądają podobnie do podpasek, jednak charakteryzują się o wiele większą chłonnością – izolują wilgoć od skóry oraz neutralizują nieprzyjemny zapach moczu (np. Seni Lady Extra, Tena Lady Slim Normal, Tena Lady Extra Plus, MoliCare Pad Midi).

Wkładki urologiczne gwarantują ochronę, dyskrecję i komfort, jakiego zwykła podpaska nie jest w stanie zapewnić! Można z nich korzystać zarówno w przypadku kropelkowego nietrzymania moczu, jak i nieco silniejszych dolegliwości. W przypadku dużych problemów polecane są pieluchy dla dorosłych – obecnie dostępne pieluchy dla dorosłych i majtki chłonne są bardzo dyskretne, wygodne i stanowią doskonałe zabezpieczenie przed wilgocią i odorem moczu (np. Tena Comfort ProSkin Extra, Tena Comfort Plus, Tena Lady Pants Plus).

Oprócz stosowania produktów chłonnych bardzo ważna jest codzienna higiena intymna. Podstawą są delikatne płyny do higieny intymnej bazujące na kwasie mlekowym, prebiotykach i substancjach łagodzących (np. Iladian Pregna, LaciBios Femina Pregna, Oillan Intima Mama). Nietrzymanie moczu w ciąży może zwiększać podatność na podrażnienia stref intymnych i rozwój infekcji intymnych, dlatego prawidłowa higiena jest kluczowa!

Dodatkowo ciężarne powinny pamiętać o nieuciskającej, przewiewnej, wygodnej bieliźnie wykonanej z naturalnych materiałów. Istotne jest również, aby mimo strachu przed nagłym parciem wypijać przynajmniej dwa litry wody dziennie, gdyż ograniczenie podaży płynów zwiększa ryzyko rozwoju infekcji intymnej! Nie mniej ważna od prawidłowego nawodnienia organizmu jest zdrowa dieta. Śmieciowe jedzenie może doprowadzić do zaparć, które tylko pogarszają sytuację pęcherza (zalegający w jelitach stolec może go uciskać). I najważniejsze, nie ma co wstydzić się swoich potrzeb, kiedy tylko pojawi się chęć sikania, należy jak najszybciej skorzystać z ubikacji, nawet jeśli oznacza to wizyty w toalecie co 5 minut!

Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie jest dla kobiety wyjątkowo ciężkie, wywołuje wstyd i poczucie dyskomfortu. Doraźną pomocą są wkładki urologiczne, które pozwalają zachować suchość skóry miejsc intymnych i chronią przed nieprzyjemnym zapachem, zaś specjalne płyny do higieny intymnej przywracają uczucie świeżości i zapobiegają podrażnieniom. Dodatkowo istnieje prosty sposób, aby zminimalizować problemy z nietrzymaniem moczu. Metoda jest skuteczna, a przede wszystkim darmowa! Chodzi oczywiście o ćwiczenie mięśni dna miednicy! W duchu self-care każda kobieta powinna dbać o mięśnie Kegla, eksperci są zgodni co do tego, że wystarczy poświęcić im kilka minut dziennie, aby polepszyć swoje życie seksualne i uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości po porodzie!

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl