Ochrona przed słońcem, czyli co nieco o skutecznej ochronie UV

Znów przyszedł maj, a wraz z nim pierwsze ciepłe i słoneczne dni. Jeszcze chwila i rozpocznie się wyczekiwany sezon na opalanie. Mimo że powinno się stosować filtry przeciwsłoneczne przez cały rok, większość osób przypomina sobie o tym, dopiero gdy słońce już mocno świeci lub, co gorsza, gdy odczuwają skutki intensywnego, wiosennego słońca. I choć delikatna opalenizna dodaje uroku, trzeba zachować ostrożność i odpowiednio się zabezpieczać, gdyż już za kilka lat nawet ten piękny odcień skóry nie zamaskuje szkód poczynionych podczas beztroskich kąpieli słonecznych. 

Promień promieniowi nie równy 

Warto przypomnieć, że promieniowanie słoneczne nie jest jednolite, w jego spectrum wyróżniamy promienie widzialne, podczerwień oraz promieniowanie ultrafioletowe. I właśnie to ostatnie nas interesuje. Promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na trzy zakresy ? A, B i C, różniące się długością fal. Promieniowanie UVC, choć może powodować oparzenia słoneczne, jest w zasadzie pomijane przy temacie opalania, dzieje się tak, gdyż w większości blokowane jest przez warstwę ozonową. Głośno jest natomiast o pozostałych dwóch ? UVA i UVB. 

UVB ? promień opalający 

Promienie UVB to około 5% promieni UV, które docierają do powierzchni Ziemi, na naszej półkuli ich największe nasilenie ma miejsce w lecie, jednak w mniejszym stopniu są aktywne przez cały rok. Promienie UVB mogą być zatrzymywane przez szkło oraz chmury, ale gdy już docierają do skóry, mają zdolność do wnikania w naskórek. To one powodują ten wyczekiwany przez wszystkich efekt opalenizny. Jednocześnie odpowiedzialne są za oparzenia słoneczne, reakcje alergiczne, zaburzenia pigmentacyjne oraz za uszkodzenia DNA i nowotwory skóry. 

UVA ? promień postarzający 

Jeszcze w latach 80. uznawane za bezpieczne z czasem zyskało złą sławę. Obecne badania potwierdzają szkodliwość UVA, które stanowi aż 95% całkowitego promieniowania docierającego do Ziemi. Nie zatrzymują go ani szkło, ani lekkie ubrania, ponadto niezależnie od pory roku, stanu zachmurzenia działa w równym stopniu. Nadmiar UVB odczuwalny jest niemal natychmiastowo, przedawkowanie UVA widać dopiero po czasie. Wnika głęboko w skórę, uszkadza ją na poziomie komórkowym, powoduje tworzenie się wolnych rodników oraz zanikanie kolagenu i elastyny. UVA jest winowajcą tzw. fotostarzenia się skóry, zjawiska, które łatwo zaobserwować u prawdziwych fanatyków opalania.

Jeden filtr czy dwa filtry? 

Filtry przeciwsłoneczne stanowią ochronę skóry przed działaniem promieniowania ultrafioletowego. W kosmetykach wykorzystuje się ich dwa rodzaje ? mineralne i chemiczne, które można stosować samodzielnie, ale połączone stanowią lepszą ochronę. Filtry chemiczne posiadają zdolność do pochłaniania energii słonecznej. Wśród nich wyróżniamy: oktokrylen (UVB), silatrisol (UVA, UVB), avobenzon (UVA), tinosorb M (UVB, UVA). Druga grupa to filtry mineralne, inaczej nazywane naturalnymi lub fizycznymi. Działają na zasadzie lustra, odbijając promieniowanie ultrafioletowe. Najpopularniejsze z nich to: dwutlenek tytanu oraz tlenek cynku (UVA, UVB). 

Jeszcze kilka skrótów 

Na etykietach kosmetyków przeciwsłonecznych pojawia się często określenie SPF ? Sun Protection Factor, czyli współczynnik określający potencjalny, bezpieczny czas ekspozycji na słońce, to stosunek ilości promieniowania UV odpowiedzialnego za oparzenie skóry posmarowanej filtrem do ilości promieniowania powodującego takie oparzenia na skórze bez filtra. Ważniejsze są jednak inne wartości, przykładowo filtr SPF15 chroni przed 93,3% promieniowania, a SPF50 przed 98%. Różnice może niewielkie, ale znaczące. Należy także pamiętać, że SPF stanowi ochronę wyłącznie przed UVB. Ważne, aby uważnie czytać etykiety i wybierać te preparaty, które mają wyraźnie wskazane, że chronią także przed UVA. Najczęściej są to określenia IPD lub PPD. Zasadniczo im wyższa wartość tego współczynnika, tym kosmetyk jest lepszy, jednak nie ma jeszcze odpowiednich regulacji dotyczących ochrony UVA, co w praktyce oznacza, że każdy producent stosuje się do własnych badań.
 

Ochrona przeciwsłoneczna dorosłych 

Po pierwsze i najważniejsze ? nie istnieje coś takiego jak zdrowe i bezpieczne opalanie. Ale stosując się do kilku zasad, można zminimalizować ryzyko szkód związanych z działaniem promieni słonecznych. Po pierwsze zastosuj kosmetyki do opalania, czyli np. odpowiedni krem z filtrem chroniącym przed UVA i UVB. W zależności od preferencji można wybierać spośród emulsji, mleczek, olejków lub preparatów w sprayu. Ze słońcem nie ma żartów i jeśli na poważnie myślimy o ochronie UV, swoją uwagę skierujemy na marki apteczne: Avene Emulsja SPF50, Bioderma Photoderm Max SPF50+, Eris Pharmaceris S Hydrolipidowy ochronny balsam do ciała SPF50, Eucerin Sun Mleczko Extra light SPF50, Emulsja ochronna Iwostin Solecrin SPF50+, Mustela Sun Mleczko przeciwsłoneczne z faktorem SPF50+. SPF50 zapewnia wysoki stopień ochrony i wskazany jest szczególnie osobom o jasnej karnacji. Wysokie filtry zasadniczo poleca się podczas pierwszych kąpieli słonecznych, następnie stopniowo można zmniejszać wysokość filtra, dostosowując go do fototypu skóry. Dobrze także mieć osobny kosmetyk do pielęgnacji twarzy: Eris Pharmaceris S Hydrolipidowy krem ochronny do twarzy SPF50, Iwostin Solecrin SPF50+ krem-żel do twarzy, Mustela Sun Mleczko do twarzy SPF50+. Producenci coraz częściej oferują kremy ochronne dostosowane do konkretnych problemów skóry: Dermedic Sunbrella Krem Ochronny SPF50+ do skóry tłustej i mieszanej, Iwostin Solecrin Capillin SPF50+ dla cery naczynkowej. 

O tym pamiętaj! 

Skórę zawsze należy smarować na 20 minut przed wyjściem na słońce, a po 2 godzinach koniecznie ponowić aplikację. Tylko w ten sposób zapewnisz właściwą i ciągłą ochronę. Jeśli aktywnie spędzasz czas i Twoja skóra się spociła, jeśli pływałeś, jeśli wytarłeś ręcznikiem skórę, w każdej z tych sytuacji musisz ponownie posmarować się kremem. Nie oszczędzaj, obficie nanoś preparaty i dokładnie pokrywaj całą powierzchnię ciała i twarzy. Promieniowanie słoneczne groźne jest także w pochmurne dni, dlatego również wtedy używaj kremu z filtrem.

Ochrona przeciwsłoneczna dzieci

Po pierwsze nie wolno wystawiać skóry noworodków, niemowląt oraz dzieci do 3. roku życia na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, gdyż ich skóra jest niewiarygodnie wrażliwa. Przed każdym spacerem należy odpowiednio przygotować skórę, na minimum 20 minut przed wyjściem trzeba posmarować ją specjalnym preparatem. Wybierając go, należy zwracać uwagę, czy zapewnia ochronę przed UVA i UVB. Warto wybierać sprawdzone marki oraz produkty dedykowane delikatnej skórze dziecka ? Bioderma Photoderm Kid SPF50+/UVA39, Ciało+ Baby Solutions Krem ochronny UVA/UVB SPF50 dla dzieci, Eris Pharmaceris S krem ochronny do twarzy i ciała SPF50+ dla dzieci, czy np. Mustela Sun spray przeciwsłoneczny SPF50+. Nie wolno zapominać także o czapeczce z daszkiem, lekkim, przewiewnym ubranku. Oczywistym jest unikanie spacerów w godzinach 11-15, kiedy to słońce świeci najmocniej. Generalnie zaleca się pozostawanie w cieniu, przy czym nawet wówczas konieczna jest dodatkowa aplikacja kosmetyku. 

Nie zapominaj o włosach 

Włosy również nie lubią słońca. Wprawdzie kobiety uwielbiają efekt rozjaśnionych słońcem włosów, jednak lepiej taki rezultat uzyskać u fryzjera. Promieniowanie słoneczne powoduje przesuszenie włosów, które stają się matowe, łamliwe i wypłowiałe. Warto zaopatrzyć się w specjalistyczne preparaty ochronne np. odżywka bez spłukiwania Wax Pilomax Sun lub Dwufazowe odżywki w sprayu Biovax (np. do włosów suchych i zniszczonych). Zawsze dobrym rozwiązaniem będzie kapelusz lub chustka. 

Mądrość po szkodzie 

Gdyby każdy poważnie podchodził do problemu ochrony UV, nie byłoby potrzeby stosowania kosmetyków łagodzących skutki zbyt intensywnej ekspozycji słonecznej. Ale skoro zgodnie z przysłowiem Polak mądry po szkodzie warto, dla świętego spokoju, mieć pod ręką coś z pantenolem ? Apteo Care Panthenol lub z aloesem ? Nawilżająco-łagodzący ekstrakt z liści Aloesu po opalaniu. W aptece lub drogerii można kupić także: Eris Lirene SOS Family Ratunek balsam po przedawkowaniu słońca, Iwostin Solecrin Post regenerująca emulsja po opalaniu, Mustela Sun spray po opalaniu, Dermedic Sunbrella Chłodzący balsam po opalaniu. 

Gdy budzisz się rano i widzisz przez okno piękne niebieskie, bezchmurne niebo od razu na Twojej twarzy pojawia się uśmiech. Czujesz przypływ energii, gdyż słońce kojarzy się z życiem i radością. Ale jak się okazuje to taki wilk w owczej skórze. A jak wiadomo z wilkiem lepiej nie zaczynać, dlatego chroń skórę przed słońcem! Dobry krem z filtrem oraz zdrowy rozsądek podczas opalania oddalą widmo nieestetycznie pomarszczonej skóry oraz ryzyko zachorowania na raka.

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl