Odwarstwienie siatkówki – jak je rozpoznać?

Odwarstwienie siatkówki (potocznie określane mianem odklejenia się siatkówki) to stan, w którym warstwa czuciowa siatkówki oddziela się od warstw położonych poniżej – w tym od warstwy barwnikowej. Proces ten może zachodzić przez wiele lat, a w przypadku braku interwencji medycznej prowadzi do całkowitej utraty wzroku. W jaki sposób objawia się odwarstwienie siatkówki? Czy można mu zapobiegać i efektywnie leczyć tego typu uraz? 

Odklejenie siatkówki oka – przyczyny zjawiska 

Do odwarstwienia się siatkówki może doprowadzić wiele czynników. Wśród nich wyróżnia się między innymi: krótkowzroczność (osoby z tą wadą wzroku są bardziej narażone na odklejenie siatkówki), urazy głowy lub okolicy oka, ostre stany zapalne oka, guzy i nowotwory zlokalizowane w gałce ocznej lub tuż obok niej, retinopatia cukrzycowa, anemia sierpowatokrwinkowa, afakia lub pseudoafakia (brak soczewki lub sztuczna soczewka). 

W zależności od mechanizmu powodującego odwarstwienie siatkówki, wyróżnia się odwarstwienie otworopochodne (inaczej odwarstwienie z przedarcia lub odwarstwienie pierwotne), które wynika z przerwania ciągłości siatkówki i przedostania się pod nią płynu. Oprócz tego odwarstwienie może być trakcyjne (z pociągania) lub też wysiękowe. Więcej informacji o tym, jak powstają konkretne rodzaje odwarstwienia znajduje się tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/oczy/odwarstwienie-siatkowki. 

Odklejenie siatkówki – objawy 

Jak w praktyce wygląda odklejenie siatkówki? Objawy mają różny charakter – od ostrego, aż po przewlekły. Wynika to z samego procesu odklejania się siatkówki – jeśli następuje on na skutek nagłego urazu lub dużego wysiłku fizycznego, wówczas może zaskoczyć pacjenta wyraźnym pogorszeniem wzroku. Przy odwarstwieniu siatkówki towarzyszącemu chorobom przewlekłym, symptomy także często występują stopniowo. Niemniej, do charakterystycznych objawów tego stanu zalicza się: 

• zwężenie pola widzenia, zaciemnienie skrajnych przestrzeni pola widzenia;
• pojawienie się w polu widzenia zaciemnienia o charakterze „zasłony” czy też „chmury” o ciemnym zabarwieniu;
• pojawianie się w polu widzenia coraz większej ilości tak zwanych mętów – określanych przez pacjentów mianem mroczków przed oczami;
• pojawienie się w polu widzenia przypadkowych „błysków” – wrażenia odbijania się światła na powierzchni różnych przedmiotów 

Co istotne, odklejenie się siatkówki raczej nie powoduje bólu (chyba, że towarzyszy urazowi oka i głowy). W przypadku zaobserwowania wymienionych powyżej objawów należy – w miarę możliwości – ograniczyć ruchy gałki ocznej oraz całej głowy, co zapobiega postępowi odwarstwienia. Oprócz tego koniecznym jest udanie się na izbę przyjęć szpitala okulistycznego lub na niezwłoczną wizytę w gabinecie okulisty. 

Odklejenie się siatkówki – leczenie 

Leczenie odwarstwienia siatkówki powinno być podjęte jak najszybciej po zdiagnozowaniu problemu. Polega ono na wykonaniu operacji okulistycznej – z wykorzystaniem różnych metod. Jedna z nich to naszycie wszczepu gałki ocznej, a druga to witrektomia. Przy każdym z tych zabiegów, oprócz opracowania chirurgicznego, wykorzystuje się również laseroterapię oraz metodę podawania specjalnego gazu wypełniającego gałkę oczną, powodującego właściwe „przyklejenie się” zaopatrzonej chirurgicznie siatkówki. W około 90% przypadków zabiegi kończą się powodzeniem, przy czym takie zdarzenie medyczne jest czynnikiem ryzyka odwarstwienia się siatkówki w przyszłości. 

Profilaktyka odklejenia się siatkówki polega przede wszystkim na poddawaniu się regularnym badaniom kontrolnym u okulisty. Powinni zwracać na to uwagę szczególnie seniorzy, pacjenci zmagający się z cukrzycą lub nadciśnieniem, po innych zabiegach i operacjach okulistycznych oraz osoby z krótkowzrocznością. Rutynowym badaniem pozwalającym wykryć zmiany na siatkówce jest badanie dna oka. 

Źródła:

1. Dr hab. med. M. Stopa, Odwarstwienie siatkówki przedbarciowe [w:] Medycyna Praktyczna, 10.12.2013
2. dr hab. med. M. Prost, Odwarstwienie siatkówki u dzieci [w:] Medycyna Praktyczna, 03.12.2013
3. W. Szliwa, dr n. med. J. Siwiec-Prościńska, Rozwarstwienie siatkówki [w:] Okulistyka po Dyplomie 04/2019
4. A. Rzeszotarska, dr n. med. J, Siwiec-Prościńska, Wskazania do chirurgii odwarstwienia siatkówki – czy każdy przypadek jest równie pilny? [w:] Okulistyka po Dyplomie 04/2021

Artykuł sponsorowany