Ospa wietrzna - jak złagodzić jej objawy i przynieść sobie ulgę?

Ospa wietrzna to wysoce zakaźna choroba wieku dziecięcego, za którą odpowiada wirus ospy wietrznej i półpaśca. Mimo że głównie diagnozuje się ją u dzieci, także w starszym wieku można na nią zachorować. Jej najbardziej charakterystycznym symptomem jest swędząca wysypka. W jaki sposób można łagodzić uciążliwe objawy ospy wietrznej?

Spis treści:

• Co to jest ospa wietrzna?
• Jakie są objawy ospy wietrznej?
• Jak złagodzić objawy ospy wietrznej?
• Jakie leki na ospę wietrzną są dostępne bez recepty?
• Jakie domowe sposoby mogą przynieść ulgę podczas ospy wietrznej?

Co to jest ospa wietrzna?

Ospa wietrzna (wiatrówka) to choroba zakaźna, której przyczyną jest wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV – Varicella Zoster Virus). Najczęściej chorują na nią dzieci do 10. roku życia, dlatego też często nazywana jest chorobą wieku dziecięcego. Ospa wietrzna u dzieci najczęściej ma łagodny przebieg i stosunkowo niskie ryzyko powikłań. Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku młodzieży i dorosłych. U nich objawy są dużo bardziej nasilone, w dodatku jest wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań.

Najczęstszym następstwem ospy są nadkażenia bakteryjne wykwitów skórnych i powstawanie blizn. Jednak skutki mogą być o wiele poważniejsze (choć występują rzadziej), jest to m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, móżdżku, mięśnia sercowego, płuc i ucha środkowego. Głównie występują one u dorosłych, jednak najgroźniejsze są powikłania po ospie u noworodków i osób z obniżoną odpornością, mogą bowiem prowadzić do śmierci! 

Charakterystyczne jest to, że ospa wietrzna jest wysoce zakaźna, a źródłem zakażenia jest osoba chora – na ospę wietrzną lub półpaśca. Infekcja rozprzestrzenia się najczęściej drogą kropelkową, choć wirus może się także przenosić drogą powietrzną – nawet na odległość kilkudziesięciu metrów. Do zakażeń dochodzi też przez bezpośredni kontakt z płynem surowiczym z pęcherzy. Okres inkubacji (wylęgania) wynosi 10-21 dni (średnio 14, natomiast dłużej – do 28 dni – u osób, które mają obniżoną odporność), oznacza to, że w takim czasie po kontakcie z wirusem pojawiają się pierwsze objawy. Okres zakaźności zaczyna się już 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki, a kończy, gdy ostatni pęcherzyk przyschnie. Zwykle chory zakaża przez około 7-10 dni.

Przechorowanie ospy wietrznej zapewnia trwałą odporność, jednakże wirus nie znika z organizmu. Przechodzi w stan uśpienia i „ukrywa się” w zwojach nerwowych. Osłabienie odporności lub działanie innych czynników może uaktywnić wirusa i w konsekwencji doprowadzić do rozwoju półpaśca. Półpasiec objawia się silnymi dolegliwościami bólowymi, a także wykwitami skórnymi pojawiającymi się na obszarach unerwienia, m.in. na klatce piersiowej i twarzy (zazwyczaj po jednej stronie ciała).

Ospa wietrzna u dzieci zwykle trwa około dwóch tygodni i ma łagodny przebieg. Ospa wietrzna u dorosłych przebiega ciężej (zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością i osób z chorobami przewlekłymi), choć objawy są podobne. Mimo że przechorowanie ospy w dzieciństwie chroni przed ponownym zachorowaniem w przyszłości, osoby, które nie miały ospy w dzieciństwie i nie były szczepione, powinny przyjąć szczepionkę. Jest to szczególnie ważne w przypadku kobiet, które planują zajście w ciążę. Jeśli kobieta w ciąży zachoruje na ospę wietrzną, nie tylko grozi jej ciężki przebieg choroby, ale i ryzykuje poronienie lub rozwój ospy wrodzonej u dziecka, która objawia się niską masą urodzeniową dziecka, zmianami neurologicznymi, zmianami skórnymi, niedorozwojem kończyn, wadami gałek ocznych, upośledzeniem umysłowym. Zachorowanie w okresie okołoporodowym grozi pojawieniem się objawów ospy u noworodka.

Jakie są objawy ospy wietrznej?

Początkowe objawy ospy wietrznej nie są zbyt charakterystyczne. Jest to ogólne osłabienie, złe samopoczucie, ból głowy oraz gorączka. Zwykle w drugim dniu gorączki obserwuje się najbardziej specyficzny objaw ospy, czyli wysypkę na całym ciele – na skórze, błonach śluzowych i owłosionej skórze głowy. Zmiany skórne pojawiają się w kilku rzutach, najpierw mają postać plamek, które zmieniają się w grudki, a następnie w pęcherzyki. Pęcherzyki z czasem przysychają i zmieniają się w krostki i strupki. Proces przekształcania się wysypki trwa około 7 dni. Wraz z wysypką pojawia się silny świąd skóry, przez co trudno jest powstrzymać się od drapania, a jest to bardzo ważne, gdyż rozdrapywanie zmian może się skończyć nadkażeniem bakteryjnym i bliznami.

Jak złagodzić objawy ospy wietrznej?

Leczenie ospy wietrznej to leczenie objawowe, w trakcie którego stosuje się leki na ospę wietrzną dostępne w aptece bez recepty i domowe metody. Po pojawieniu się objawów wskazujących na zakażenie należy umówić się na wizytę u lekarza, aby potwierdzić ospę. Diagnoza jest stawiana na podstawie wywiadu i występowania charakterystycznej wysypki. W przebiegu choroby pojawia się gorączka, dlatego zalecane są leki o działaniu przeciwgorączkowym. Wskazany jest paracetamol, a nie ibuprofen. Ibuprofen może zwiększać ryzyko wystąpienia nadkażeń bakteryjnych oraz zwiększa ryzyko występowania ciężkich powikłań.

Trzeba też dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu, a ze względu na osłabienie należy dużo odpoczywać. Ponadto należy izolować chorego do czasu, gdy przyschnie ostatni wykwit skórny, pozwoli to ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby. Jeśli ospa wietrzna ma ciężki przebieg lub choruje na nią osoba o obniżonej odporności, lekarz może zalecić stosowanie acyklowiru oraz hospitalizację.

Jakie leki na ospę wietrzną są dostępne bez recepty?

Oprócz leków przeciwgorączkowych przede wszystkim należy się zaopatrzyć w różnego rodzaju produkty do miejscowego stosowania na zmiany skórne. Polecane są produkty o działaniu chłodzącym i przeciwświądowym, doskonale sprawdzi się żel z dimetyndenem lub specjalne leki na ospę wietrzną jak PoxOUT Pianka łagodząca objawy ospy wietrznej 100ml. Wystarczy regularnie aplikować je regularnie, a ulga w ospie wietrznej będzie gwarantowana. Kiedyś powszechne były również preparaty wysuszające takie jak puder płynny, obecnie coraz częściej się od nich odchodzi, gdyż mogą one zwiększać ryzyko nadkażeń bakteryjnych. Przydatny może być środek odkażający, np. spray z oktenidyną lub taki preparat jak Nanobiotic Med Silver Plus Forte 75 ml, który dodatkowo przyspiesza regenerację skóry.

Jakie domowe sposoby mogą przynieść ulgę podczas ospy wietrznej?

Ulga w ospie wietrznej najczęściej następuje po krótkiej kąpieli lub po szybkim prysznicu (długie moczenie nie jest wskazane). Skórę należy ostrożnie myć codziennie wodą z mydłem lub innym preparatem myjącym, jednakże nie powinno się w tym czasie mocno trzeć skóry gąbką lub myjką, aby nie naruszyć pęcherzyków. Po myciu skórę należy delikatnie osuszyć bez pocierania. Woda do mycia powinna być chłodna lub letnia, dzięki czemu skutecznie zmniejszy nasilenie świądu. Warto dodać do wody kilka granulek nadmanganianu potasu. Jest to produkt o działaniu odkażającym, który pomaga zmniejszać ryzyko nadkażenia bakteryjnego pęcherzyków i przyspiesza gojenie. Można też użyć soli Epsom, która zmniejsza stan zapalny i łagodzi swędzenie. Należy też obciąć paznokcie, aby utrudnić rozdrapywanie wykwitów. 

Czy trzeba panikować, jeśli dziecko zachoruje na ospę? Nie, nie trzeba. Zwykle do 12. roku życia jej przebieg jest łagodny, a jedyną pamiątką mogą być blizny po rozdrapanych wykwitach. Co innego, jeśli jest to ospa wietrzna u dorosłych. Tu przebieg może być ciężki, w dodatku zakażenie jest obciążone dużym ryzykiem powikłań. Leczenie ospy wietrznej polega głównie na unikaniu drapania wykwitów i na łagodzeniu świądu.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.