Owrzodzenia i nadżerka a zdrowie jamy ustnej: Najlepsze praktyki dla Twojego uśmiechu

Nadżerki i owrzodzenia mogą występować pojedynczo lub w kilku miejscach. Pojawiają się na języku, podniebieniu  i błonach śluzowych, powodując dolegliwości bólowe i dyskomfort. Jak zapobiegać nadżerkom w jamie ustnej? Dowiedz się, czym różnią się, skąd biorą się te bolesne zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Poznaj objawy i leczenie.

Nadżerki i owrzodzenia mogą występować pojedynczo lub w kilku miejscach. Pojawiają się na języku, podniebieniu  i błonach śluzowych, powodując dolegliwości bólowe i dyskomfort. Jak zapobiegać nadżerkom w jamie ustnej? Dowiedz się, czym różnią się, skąd biorą się te bolesne zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Poznaj objawy i leczenie.

Co to jest nadżerka jamy ustnej?

Nadżerka jamy ustnej to powierzchowne przerwanie ciągłości nabłonka, które występuje powyżej warstwy podstawnej. Powstaje w wyniku uszkodzenia błony śluzowej przez uraz mechaniczny lub zmiany troficzne. [1]

Jak wygląda nadżerka?

Nadżerka jest zazwyczaj barwy czerwonej, ale z czasem może pokrywać się nalotem włóknikowym, co nadaje jej żółtobiałe zabarwienie. Proces gojenia nadżerki rzadko prowadzi do powstania blizny. Zmiany te są płytkie i obejmują tylko powierzchowne warstwy błony śluzowej. [1]

Nadżerka a owrzodzenie jamy ustnej – różnice

Nadżerka i owrzodzenie różnią się przede wszystkim głębokością uszkodzenia tkanki. Nadżerka jest powierzchownym przerwaniem ciągłości nabłonka i rzadko prowadzi do blizn. Owrzodzenie jest głębszym uszkodzeniem błony śluzowej, które sięga poniżej warstwy podstawnej nabłonka, powodując tworzenie się kraterowatego ubytku tkankowego. Często pozostawia bliznę i może być wynikiem rozpadu wykwitów pierwotnych, uszkodzenia termicznego, chemicznego lub popromiennego. [1]

Przyczyny nadżerek w jamie ustnej

Nadżerki mogą powstawać wskutek urazów mechanicznych, zmian troficznych lub infekcji wirusowych. Często są wynikiem uszkodzenia błony śluzowej przez drobne kontuzje, takie jak otarcia, aparat ortodontyczny czy niewłaściwie dopasowane protezy zębowe. Inne przyczyny to reakcje na leki, takie jak cytostatyki i niesteroidowe leki przeciwzapalne, które mogą powodować powstawanie bolesnych nadżerek. Nadżerki mogą również wystąpić w przebiegu chorób wirusowych, takich jak wirus opryszczki. [1] [3] Ich przyczyną bywają także niedobory witamin i minerałów, takich jak witaminy z grupy B (w ty niedobór witaminy B12) czy żelaza. [3]

Owrzodzenie i nadżerka w jamie ustnej – objawy

Nadżerki i owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej mogą manifestować się różnymi objawami. Zwykle są bolesne, płytkie i mają barwę od czerwonej do żółto-białej. Owrzodzenia są głębszymi uszkodzeniami, mogą one powodować znaczną bolesność i częściej prowadzą do bliznowacenia. Oba rodzaje zmian mogą być pojedyncze lub liczne i mogą towarzyszyć im różne objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka czy utrata wagi. [1]

Nadżerka jamy ustnej – jak leczyć bolące zmiany?

Leczenie nadżerek i owrzodzeń jamy ustnej zależy od ich przyczyny. W przypadku nadżerek kluczowe jest unikanie dalszych urazów i stosowanie preparatów łagodzących, takich jak środki przeciwbólowe i osłaniające, które mogą pomóc w łagodzeniu bólu i wspomagać proces gojenia. W przypadku przewlekłych zmian lub podejrzenia poważniejszych chorób niezbędna jest współpraca z lekarzem oraz wykonanie dodatkowych badań. [2]

Leczenie nadżerki jamy ustnej produktami z apteki

Na nadżerki w jamie ustnej można stosować różne preparaty, zależnie od potrzeb i specyfiki zmiany. Oto kilka rodzajów aptecznych specyfików, które mogą być używane:

• Płukanki i żele zawierające substancje o działaniu antyseptycznym, np. chlorheksydynę.

• Żele do stosowania miejscowego o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym z salicylanem choliny.

• Żele zawierające wyciągi roślinne, np. z wyciągiem z rumianku, szałwii czy nagietka, które wykazują właściwości przeciwzapalne i wspomagają gojenie.

• Preparaty miejscowo znieczulające z lidokainą.

• Antybiotyki i preparaty glikokortykosteroidowe stosowane w przypadku zakażeń bakteryjnych i stanów zapalnych.

• Preparaty przeciwwirusowe z acyklowirem, stosowane miejscowo w leczeniu zmian wirusowych, takich jak opryszczka. [2]

Czy afta i nadżerka w ustach to jest to samo?

Afty i nadżerki to terminy odnoszące się do różnych rodzajów zmian w jamie ustnej, ale mają pewne wspólne cechy. Afta jest specyficznym rodzajem nadżerki. To mały, okrągły, płytki ubytek w błonie śluzowej, otoczony żywoczerwoną obwódką, który jest bolesny i pokrywa się nalotem włóknikowym w kolorze białym, żółtym lub szarym.

Nadżerka na podniebieniu to zmiana na błonie śluzowej, która ma postać płytkiego ubytku i może być jednym z objawów aft. Jednak nadżerki to bardziej ogólne pojęcie, odnoszące się do wszelkich uszkodzeń lub ubytków w błonie śluzowej, które mogą mieć różne przyczyny i objawy. [4]

Bibliografia

[1] Elżbieta Waśniewska-Okupniak, Witold Szyfter, Diagnostyka Zapaleń Jamy Ustnej Z Nadżerkami I Owrzodzeniami Błony Śluzowej, Polish Otorhinolaryngology Review, Pol Otorhino Rev, Volume: 4, No.: 1, 2015: https://otorhinolaryngologypl.com/article/01.3001.0000.6169/pl?language=en 

[2] Kozłowski Z., Konopka T., Wybrane zagadnienia z farmakoterapii chorób błony śluzowej jamy ustnej,  Dent. Med. Probl. 2004, 41, 1, 119–123 ISSN 1644−387X: https://dbc.wroc.pl/Content/2315/PDF/DMP_2004411119_Kozl.pdf 

[3] Nowak M., Nadżerki i owrzodzenia występujące w jamie ustnej - rozpoznanie, leczenie, profilaktyka onkologiczna, Praktyczna Stomatologia: https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/nadzerki-i-owrzodzenia-wystepujace-w-jamie-ustnej-rozpoznanie-leczenie-profilaktyka-onkologiczna

[4] Kuźnik M., Afty – przyczyny i leczenie, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/295854,afty-przyczyny-i-leczenie 

Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb