Probiotyki w ciąży. Wszystko, co warto wiedzieć!

Probiotyki stosowane w trakcie antybiotykoterapii są obecnie standardem. Ponadto coraz częściej traktowane są one jako wsparcie dla odporności organizmu lub pomoc przy różnego typu zaburzeniach, głównie w obrębie układu pokarmowego, odpornościowego i moczowo-płciowego. A czy warto stosować probiotyki w ciąży? Jakie korzyści może uzyskać mama i dziecko z prowadzonej probiotykoterapii?

Spis treści:

• Jaką rolę odgrywają probiotyki w ciąży?
• Co jest wskazaniem do stosowania probiotyków w ciąży?
• Jakie korzyści może przynieść stosowanie probiotyków w ciąży?

Jaką rolę odgrywają probiotyki w ciąży?

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które przyjmowane w określonej ilości dobroczynnie wpływają na organizm. W grupie probiotyków wymienia się bakterie kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, a także drożdże z grupy Saccharomyces boulardii. Co istotne, nie każdy szczep można nazywać probiotykiem, takim mianem określa się wyłącznie dobrze przebadane szczepy o potwierdzonym działaniu prozdrowotnym i udowodnionym bezpieczeństwie stosowania – świadczy o tym odpowiednie oznaczenie szczepu, składające się z trzech członów, czyli nazwy rodzaju, gatunku i oznaczenia literowo-numerycznego, np. Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103, Lactobacillus plantarum 299v.

W ostatnich latach probiotyki są stosowane powszechnie zarówno u dorosłych, jak i dzieci, coraz częściej są one również zalecane kobietom w okresie ciąży. To, w jakiej kondycji znajduje się organizm matki, ma ogromne znaczenie dla wzrostu płodu, jak również na jego późniejszy rozwój po urodzeniu. Liczne badania dowodzą, że dzięki utrzymaniu prawidłowej mikroflory jelit i dróg rodnych kobieta w ciąży może w znaczący sposób wpływać na zdrowie swojego dziecka. Ponadto podczas porodu naturalnego, gdy dziecko przechodzi przez kanał rodny, jego jelita są zasiedlane przez znajdujące się tam dobroczynne bakterie – głównie przez bakterie Lactobacillus. Jeśli mikroflora pochwy matki jest prawidłowa, dziecko uzyska silną ochronę. Jeśli nie, będzie ona niekompletna.

Okres ciąży to czas, gdy w organizmie kobiety zachodzi mnóstwo zmian związanych m.in. z aktywnością hormonów. Zmiany te obejmują również mikroflorę jelit i dróg rodnych, w wyniku czego dochodzi do zaburzenia równowagi mikrobiomu, co prowadzi do zwiększonego namnażania chorobotwórczych drobnoustrojów. Skutkiem tego mogą być m.in. nawracające infekcje dróg rodnych – zarówno infekcje o podłożu bakteryjnym, jak i grzybiczym. Sposobem na wsparcie mikroflory pochwy i jelit jest stosowanie starannie dobranych szczepów probiotycznych. Wybór odpowiedniego szczepu lub kompozycji szczepów jest kluczowy do osiągnięcia pożądanego efektu. W tym celu należy się skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym.

Co jest wskazaniem do stosowania probiotyków w ciąży?

Wskazaniem do stosowania probiotyków w okresie ciąży są przede wszystkim nawracające zakażenia układu moczowo-płciowego. Procesy zachodzące w organizmie ciężarnej przyczyniają się m.in. do wzrostu odczynu pH wewnątrz pochwy i patologicznego rozwoju bakterii chorobotwórczych oraz drożdżaków z rodzaju Candida. Aby go ograniczyć i doprowadzić do przywrócenia równowagi mikroflory, wskazane są probiotyki dla kobiet w ciąży, zwłaszcza szczepy Lactobacillus gasseri 57C, Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus rhamnosus GR-1, Lactobacillus reuteri RC-14, Lactobacillus acidophilus LA02. Jeśli chodzi o probiotyki dla ciężarnych, w aptekach dostępnych jest wiele produktów bezpiecznych do stosowania w tym wyjątkowym okresie. Są to zarówno preparaty doustne, jak i preparaty w postaci globulek dopochwowych.

Nie tylko wspomaganie leczenia infekcji intymnych i profilaktyczne wzmacnianie mikrobioty pochwy jest wskazaniem do probiotykoterapii. Probiotyki dla kobiet w ciąży są zalecane również standardowo jako wsparcie dla organizmu i pomoc w odbudowie mikroflory jelitowej podczas leczenia antybiotykami i lekami przeciwgrzybiczymi (w tym celu polecany jest np. szczep Lactobacillus rhamnosus GG). Ponadto zalecany jest szczep Bifidobacterium lactis BS01, który skutecznie wspomaga leczenie zaparć, często występujących w czasie ciąży. Natomiast w przypadku takich dolegliwości jak wzdęcia i ból brzucha pomocny będzie szczep Lactobacillus plantarum 299v (znajdziemy go w suplemencie diety Sanprobi IBS). Dodatkową zaletą tego szczepu jest to, że zwiększa wchłanianie żelaza, co jest ważne dla kobiet w okresie ciąży.

Kiedy warto zacząć stosować probiotyki w ciąży? Właściwie suplementację można prowadzić już od samego początku ciąży, ale oczywiście można ją rozpocząć później, nawet w trzecim trymestrze. Probiotyki dla ciężarnych polecane są każdej przyszłej mamie, jednak są one szczególnie wskazane m.in. dla kobiet z nadwagą i otyłością, dla kobiet, które w poprzedniej ciąży miały zdiagnozowaną cukrzycę ciążową, dla kobiet chorujących na alergie, dla kobiet, które mają choroby przewlekłe i przyjmują leki na stałe.

Jakie korzyści może przynieść stosowanie probiotyków w ciąży?

Oprócz ograniczenia ryzyka rozwoju infekcji układu moczowo-płciowego oraz ogólnego wsparcia organizmu kobiety – głównie układu odpornościowego – probiotyki w ciąży pozwalają także zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. Cukrzyca ciążowa stanowi niebezpieczeństwo dla dziecka, jeśli nie będzie leczona, może dojść m.in. do rozwoju wad wrodzonych u płodu. Jak probiotyki dla kobiet w ciąży wpływają na ograniczenie rozwoju cukrzycy ciążowej? Uważa się, że utrzymanie prawidłowej mikroflory jelitowej powoduje lepszy metabolizm glukozy w organizmie oraz zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę, dzięki temu cząsteczki glukozy łatwiej wnikają do wnętrza komórek, co skutkuje obniżeniem stężenia cukru we krwi.

Naukowcy od lat prowadzą badania dotyczące tego, czy warto brać probiotyki w ciąży. Wyniki wielu z nich wskazują, że probiotyki mogą mieć niebagatelne znaczenie w profilaktyce alergii u dzieci. Udowodniono, że u kobiet obciążonych ryzykiem urodzenia dziecka chorego na atopowe zapalenie skóry, astmę lub inny rodzaj alergii, które przyjmowały probiotyki w ciąży – szczep Lactobacillus rhamnosus GG w trzecim trymestrze, a także w okresie karmienia piersią – zmniejszyło się ryzyko wystąpienia tych chorób u dziecka. Probiotykoterapia wpływała na zwiększenie tolerancji organizmu na obce białka oraz na hamowanie odpowiedzi immunologicznej układu odpornościowego. Ponadto udowodniono, że przyjmowanie probiotyków – zarówno z rodzaju Bifidobacterium, jak i Lactobacillus – przyczynia się do ograniczenia u noworodka ryzyka zachorowania na martwicze zapalenie jelit. 

Stosowanie probiotyków w okresie ciąży jest bezpieczne, a w niektórych wypadkach nawet wskazane. Należy to jednak zawsze omówić z lekarzem, który pomoże dobrać odpowiedni preparat. Oprócz stosowania konkretnych szczepów bakteryjnych znajdujących się w lekach i suplementach diety kobiety w ciąży mogą do diety wprowadzić naturalne probiotyki, czyli fermentowane produkty mleczne, a także kiszonki. Wprawdzie nie zapewnią one efektów porównywalnych ze specjalnie wyselekcjonowanymi bakteriami probiotycznymi, ale z pewnością wzbogacą codzienną dietę o cenne substancje.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.