Rekonwalescencja po złamaniu kości. O tym musisz pamiętać!

Odpowiednia rekonwalescencja po złamaniu kości jest niezwykle ważna, aby szybko wrócić do zdrowia i pełnej sprawności. Zaniedbanie tego procesu może mieć poważne konsekwencje! Kluczowe dla osób po urazach i kontuzjach jest rozważne podejście do rehabilitacji, pod żadnym pozorem nie można nazbyt obciążać zdrowiejącej kości. O czym jeszcze powinny pamiętać osoby po złamaniach?

Spis treści:

• Postępowanie po złamaniu kości
• Odpowiednia rekonwalescencja bezpośrednio po złamaniu
• Regularna rehabilitacja fizjoterapeutyczna
• Zbilansowana dieta dla odpowiedniego gojenia złamania
• Przemyślana suplementacja wspomagająca regenerację kości
• Ostrożna aktywność fizyczna w trakcie rekonwalescencji

Postępowanie po złamaniu kości

Leczenie złamanej kości rozpoczyna się od jej nastawienia i unieruchomienia. W przypadku poważniejszych złamań konieczny może być zabieg chirurgicznych, czyli operacyjne zespolenie kości. Równocześnie prowadzone powinno być leczenie objawowe polegające głównie na łagodzeniu bólu. Wraz z założeniem gipsu zaczyna się długotrwały proces powrotu do zdrowia. Wszystko, co nastąpi później, decyduje o tym, czy zrastanie kości będzie przebiegało prawidłowo i kończyna wróci do dawnej sprawności. Co trzeba robić, aby rekonwalescencja po złamaniu kości przyniosła oczekiwane efekty?

Odpowiednia rekonwalescencja bezpośrednio po złamaniu

W wyniku złamania kości uszkodzeniu ulega nie tylko tkanka kostna, ale i mięśniowa. Wystarczy kilka dni unieruchomienia, aby zaczęły się pojawiać ubytki masy mięśniowej. Oczywiście na złamaną kość należy uważać, nie można jej obciążać i narażać na dodatkowe urazy. Nie oznacza to jednak, że nic nie należy robić. Już 2-3 dni po ustabilizowaniu kości należy wykonywać pierwsze, proste ćwiczenia. Mowa tu o lekkich ćwiczeniach wzmacniających – zapobiegających zanikowi mięśni oraz przeciwdziałających potencjalnym zastojom krwi i limfy. O tym, jakie ćwiczenia należy wykonywać, powinien zdecydować fizjoterapeuta.

Dlaczego rehabilitację należy zacząć tak szybko, raptem kilka dni po unieruchomieniu kończyny? Po pierwsze pomoże to uniknąć groźnych zakrzepów i zatorów oraz ograniczy zanik tkanki mięśniowej, a także umożliwi szybszy powrót do zdrowia. Im dłużej pacjent będzie zwlekał z rozpoczęciem zabiegów rehabilitacyjnych, tym rekonwalescencja po złamaniu kości będzie dłuższa i trudniejsza, będzie wymagała więcej pracy, a jej efekty mogą być gorsze.

Regularna rehabilitacja fizjoterapeutyczna

Głównym celem rehabilitacji po złamaniu kości jest odwrócenie negatywnych skutków unieruchomienia, a także pomoc w odzyskaniu pełnej sprawności kończyny. Choć trzeba pamiętać, że w przypadku bardzo ciężkich urazów całkowity powrót do zdrowia nie zawsze jest możliwy. Rehabilitacja złamanej kości złożona jest z kilku etapów, ważne jest, aby konkretne ćwiczenia i zabiegi były wykonywane w odpowiednim czasie. Rekonwalescencja po złamaniu kości to proces, którego nie można przyspieszać. Od razu trzeba powiedzieć, że w zależności od stopnia uszkodzeń i rozległości urazu rehabilitacja może być bolesna i może trwać nawet kilka miesięcy.

Kiedy zaczyna się właściwa rehabilitacja? Dopiero w momencie, gdy lekarz zleci zdjęcie gipsu i stwierdzi, że zrastanie kości przebiega prawidłowo, można rozpocząć aktywną rehabilitację. Nie wolno samemu rozpoczynać zabiegów rehabilitacyjnych angażujących bezpośrednio okolice urazu, gdyż ich zbyt wczesne wdrożenie może zakłócić proces zrastania złamanej kości, a tym samym wyrządzi więcej szkody niż pożytku.

Fizjoterapeuta na podstawie wskazań ortopedy, przeprowadzonego wywiadu, wyników badań i wykonanych testów ułoży indywidualny plan rehabilitacji uwzględniający m.in. rodzaj złamania, wiek pacjenta, ogólny stan zdrowia. Na początku rehabilitacja powinna się skupiać na stopniowym przywracaniu pełnego zakresu ruchu stawów i pobudzeniu prawidłowej pracy mięśni. W tym celu fizjoterapeuta dobiera odpowiednie zabiegi oraz ćwiczenia i ich natężenie, są to zarówno ćwiczenia czynne, jak i bierne, masaże, stretching, drenaże limfatyczne, laseroterapia, krioterapia, ultradźwięki.

Aby rehabilitacja przynosiła oczekiwane efekty, należy ściśle realizować plan powrotu do sprawności rozpisany przez specjalistę. Nie należy na własną rękę zwiększać częstotliwości ćwiczeń, grozi to nadmiernym obciążeniem kończyny, a także zwiększa ryzyko kontuzji. Wraz z postępami i poprawą kondycji zdrowiejącej kości, fizjoterapeuta może zlecić dodatkowe formy aktywności, np. jazdę na rowerze. 

Zbilansowana dieta dla odpowiedniego gojenia złamania

Po złamaniu kości są słabsze, gorsza jest także siła i sprawność mięśni, więc ryzyko kolejnych złamań jest większe, dlatego tak ważna jest odpowiednia rehabilitacja. Jednak wzmocnienie kości i mięśni odbywa się nie tylko za pomocą ćwiczeń i zabiegów. Niezwykle ważna jest dieta po złamaniu kości. Głównym składnikiem diety, którego podaż trzeba znacząco zwiększyć, jest białko. Jest ono budulcem mięśni i dostarczane w odpowiedniej ilości pomaga utrzymać masę mięśniową i przyspiesza rekonwalescencję. Białko można znaleźć zarówno w produktach zwierzęcych, jak i roślinnych. Do diety warto włączyć m.in. chude mięso, ryby, nabiał oraz strączki.

Jednocześnie należy zadbać o to, aby dieta po złamaniu kości była bogata w wapń, magnez, fosfor, potas, antyoksydanty oraz takie witaminy jak witamina C, witamina D, witamina K. Dostarczą ich wspomniane wcześniej rośliny strączkowe, produkty mleczne i tłuste ryby, a także różnokolorowe warzywa i owoce, sezam, orzechy, nasiona, pestki, produkty pełnoziarniste, kakao. W okresie rekonwalescencji trzeba też zwracać uwagę na to, czego nie powinno się jeść i pić. Chodzi tu głównie o żywność wysokoprzetworzoną, która nie ma wartości odżywczej, a także wszystkie produkty zawierające dużo soli. Nadmiar sodu zaburza bowiem przyswajanie wapnia. Na proces wchłaniania wapnia, a także magnezu źle wpływa kawa i mocna herbata, dlatego zaleca się ograniczyć ich spożywanie. Należy też zrezygnować z picia alkoholu.

Przemyślana suplementacja wspomagająca regenerację kości

Jak łatwo się domyślić, rekonwalescencja po złamaniu kości to okres, gdy zapotrzebowanie organizmu na niektóre składniki wzrasta. Najważniejszą metodą dostarczania tych substancji jest oczywiście odpowiednio zbilansowana dieta, jednak w tym szczególnym czasie warto wspomóc się specjalistycznymi preparatami. Suplementacja po złamaniu kości obejmuje przede wszystkim takie składniki jak wapń, witamina D i witamina K. To one uczestniczą w procesie prawidłowej mineralizacji tkanki kostnej i w jej odbudowie. Jeśli chodzi o preparaty wapnia, to najlepiej wybierać leki z wysoką dawką jonów wapnia (np. Calperos).

Suplementacja po złamaniu kości nie powinna się jednak ograniczać wyłącznie do minerałów i witamin, które odpowiadają za odbudowę tkanki kostnej i wspierają prawidłowe zrastanie kości. Warto także stosować preparaty z witaminą C, która wspomaga prawidłową produkcję kolagenu i zwiększa wchłanianie wapnia. Ponadto witamina C, a także witamina E, selen, cynk, miedź, mangan oraz inne antyoksydanty (np. likopen, beta-karoten) to składniki, które łagodzą negatywne skutki stresu oksydacyjnego, którego źródłem niewątpliwie jest złamanie kości.

Ostrożna aktywność fizyczna w trakcie rekonwalescencji

Jak już wcześniej zostało wspomniane, rekonwalescencja po złamaniu kości powinna toczyć się w odpowiednim tempie. Nie ma sensu jej przyspieszać. Dlatego też trzeba uważać na zbyt szybkie i zbyt intensywne wprowadzenie codziennej dawki ruchu. Oczywiście nie można całkowicie porzucić aktywności fizycznej, gdyż jest ona doskonałym sposobem na wzmocnienie kości i mięśni, jednak jej rodzaj powinien dobrać fizjoterapeuta. Na początek sprawdzi się m.in. jazda na rowerze, pływanie, nordic walking i pilates, a z czasem można wrócić do normalnej aktywności sprzed urazu.

Rekonwalescencja po złamaniu kości nie może być zaniedbywana, należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza i fizjoterapeuty. Ku przestrodze warto wymienić kilka powikłań związanych z niedopilnowaniem procesu rehabilitacji, a te mogą być naprawdę poważne. Są to m.in. przykurcze, zakrzepy i zatory, ograniczenie zakresu ruchu kończyny, a nawet niepełnosprawność.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.