Samobadanie piersi - dlaczego warto regularnie je wykonywać?
29.07.2022Nowotwór piersi co roku zabija tysiące kobiet! Proste samobadanie piersi, które można wykonać w ciągu kilku minut, pozwala wcześnie wykryć zmiany, a tym samym uratować życie! Ważne jest, aby badanie wykonywać prawidłowo i regularnie! Oto instrukcja, jak samodzielnie kontrolować piersi.
Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:
- Jak wykonywać samobadanie piersi?
- Jakie sygnały powinny zaniepokoić podczas samobadania piersi?
- W jakim momencie najlepiej zbadać samodzielnie piersi?
Na co zwrócić uwagę przy samobadaniu piersi?
Zwykło się uważać, że nowotwór piersi atakuje tylko dojrzałe kobiety. Prawda jest taka, że na oddziałach onkologicznych pojawiają się coraz młodsze pacjentki. Dlatego profilaktykę należy rozpocząć w młodym wieku, już kobiety po 20. roku życia powinny regularnie się badać. Samobadanie piersi, jeśli wykonywane jest regularnie i poprawnie, pozwala na wczesnym etapie wykryć guzek lub inne nieprawidłowości.
Podczas samokontroli piersi można bez problemu wyczuć guzek o średnicy około 1cm. Zwykle są to zmiany łagodne, dodatkowo małe guzki (do 2cm) raczej nie dają przerzutów do węzłów chłonnych i innych narządów, tym samym ich wycięcie zapewnia ogromną szansę na wyleczenie. Warto wiedzieć, że zmiany nowotworowe nie pojawiają się z dnia na dzień, guzek musi rosnąć kilka lat, aby osiągnąć rozmiar 2cm, co tylko pokazuje, jak wielkie znaczenie ma regularne samobadanie piersi!
W Polsce śmiertelność na ten typ nowotworu jest bardzo wysoka, a wcale nie musi być, wczesne wykrycie umożliwia pełne wyleczenie. Profilaktyka raka piersi powinna obejmować nie tylko samobadanie piersi, ale i dodatkowe badania (USG, mammografia). Oprócz comiesięcznej kontroli piersi, raz na 1-2 lata należy poddawać się badaniu palpacyjnemu u lekarza, dodatkowo po 40. roku należy wykonywać raz na 1-2 lata mammografię. Po 50. roku życia badania palpacyjne u ginekologa i mammografię należy wykonywać co roku.
Kiedy wykonać samobadanie piersi?
Samobadanie piersi należy wykonywać co miesiąc, w ten sposób można wychwycić, jeśli pojawi się jakakolwiek zmiana. Najlepszy moment na wykonanie badania jest 3-7 dni po miesiączce, gdy piersi nie są już obolałe i obrzmiałe, normalizują się również związane z menstruacją zmiany w konsystencji tkanki. Najlepiej, aby piersi badać w tym samym dniu każdego cyklu. A co z kobietami, które już nie miesiączkują? Powinny sobie wyznaczyć jeden dzień na badanie, np. pierwszy lub ostatni dzień miesiąca.
O badaniu piersi nie mogą w szczególności zapominać kobiety planujące zajście w ciążę i będące w ciąży. Z roku na rok rośnie liczba przypadków, gdy rak piersi rozpoznawany jest po porodzie. Podczas starań o dziecko kobiety myślą głównie o poprawie płodności, często wykonują testy owulacyjne, jednak równocześnie, a właściwie przede wszystkim powinny zadbać o swoje zdrowie, badając piersi.
Samobadanie piersi – instrukcja
Do wykonania samokontroli nie trzeba żadnych dodatkowych przyrządów, wystarczy lustro i kilka minut spokoju. Samobadanie piersi dzieli się na dwie części, najpierw trzeba się im uważnie przyjrzeć, następnie przechodzi się do badania dotykowego. Pierwszy etap badania wykonuje się przed lustrem. Należy stanąć nago i unieść ręce do góry. Trzeba dokładnie przyjrzeć się kształtowi i skórze piersi, zwracając uwagę na wielkość i kształt piersi, symetrię gruczołów piersiowych, wygląd skóry – jej napięcie i koloryt, obecność zmian skórnych lub wydzieliny z brodawek sutkowych. Następnie te same elementy należy skontrolować, stojąc z rękami opartymi na biodrach oraz z rękami luźno opuszczonymi wzdłuż ciała. Później należy ścisnąć brodawkę i zwrócić uwagę, czy nie wydziela się z niej żadna wydzielina lub krew.
Drugi etap polega na badaniu palpacyjnym, można je przeprowadzić przed lustrem lub pod prysznicem (rekomenduje się pod prysznicem, na mokrej skórze łatwiej wykonać badanie). Lewą rękę należy położyć z tyłu głowy, zaś prawą dłoń na lewej piersi. Trzema środkowymi palcami (całymi opuszkami płasko złączonych palców) lekko naciskając, wykonywać okrężne ruchy zgodnie z ruchem wskazówek zegarka, zaczynając od brodawki, zataczać coraz większe kółka, następnie uciskać pierś z góry na dół oraz od środka piersi, wykonując promieniste ruchy na zewnątrz. Nacisk należy stopniować, każdy punkt należy najpierw uciskać lekko, później mocniej, pozwoli to zbadać zarówno powierzchniowe, jak i głębiej zlokalizowane struktury. Po zakończeniu badania dokładnie takie same czynności wykonać z prawą piersią.
Reszta badania dotykowego odbywa się w pozycji leżącej. Należy położyć się na wznak, pod prawy bark włożyć poduszkę i prawą rękę położyć pod głową. Wykonać dokładnie takie same kroki jak te wykonywane w pozycji stojącej, po czym zmienić stronę i zbadać lewą pierś. Samobadanie piersi nie ogranicza się wyłącznie do obszaru piersi, trzeba również zbadać węzły chłonne pachowe. W pozycji leżącej należy położyć prawą rękę wzdłuż tułowia i lewą ręką przeprowadzić opuszkami trzech palców badanie prawej pachy. Później zbadać lewy dół pachowy.
Jak często wykonywać samobadanie piersi?
Samobadanie piersi należy wykonywać regularnie co miesiąc! To zalecenie dotyczy zarówno młodych kobiet, jak i tych dojrzalszych.
Co powinno zaniepokoić podczas samobadania piersi?
Wykrycie guzka lub innych nieprawidłowości wcale nie musi oznaczać raka, jednak wymaga konsultacji z lekarzem (w pierwszej kolejności z lekarzem rodzinnym lub ginekologiem). Jakie zmiany podczas samokontroli piersi powinny wzbudzić niepokój? Widoczne na skórze piersi powiększone naczynia żylne; dołki, zagłębienia, zaciągnięcia i owrzodzenia na skórze piersi; wygląd skóry przypominający skórkę pomarańczową; zmiany w kolorze, wielkości, kształcie i strukturze gruczołu piersiowego; strupki, zaczerwienienia, łuszczenie, owrzodzenie brodawki sutkowej; wciągnięcie brodawki; zgrubienia i guzki w piersi; wydzielina lub krwawienie z sutka; powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym (średnica powyżej 1cm); obrzęk ramienia.
Niestety edukacja zdrowotna w naszym kraju nie stoi na najwyższym poziomie. Konieczne są zmiany i uświadamianie kobiet o zagrożeniu, jakim jest rak piersi! Jest to najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy u kobiet. Ze względu na zbyt późne wykrywanie zmian wiele przypadków kończy się śmiercią. Właściwa profilaktyka pozwala na wczesne rozpoznanie choroby i wprowadzenie odpowiedniego leczenia. Co ważne, im wcześniej wykryty jest nowotwór piersi, tym większe szanse na pełne wyleczenie! Każda kobieta we własnym zakresie może dbać o swoje zdrowie, wykonując proste samobadanie piersi!
