Stłuczenia i opuchnięcia - jak przeciwdziałać?
08.09.2021
Zwykle bywa tak – chwila nieuwagi i uraz gotowy! O ile w przypadku złamań kości i skręceń stawów należy niezwłocznie zgłosić się po specjalistyczną pomoc, ze stłuczeniami i ich objawami, czyli obrzękiem i siniakami można poradzić sobie samemu, tylko w jaki sposób to zrobić? Jak złagodzić ból i zmniejszyć obrzęk w miejscu urazu? Jaki żel na stłuczenia powinien znaleźć się w każdej domowej apteczce?
Stłuczenia, obrzęki i opuchnięcia
Stłuczenie to konsekwencja tępego urazu np. uderzenia, upadku lub kontuzji sportowej. Cechą charakterystyczną stłuczeń jest to, że w wyniku mechanicznego urazu nie dochodzi do przerwania ciągłości skóry, czyli po prostu nie leje się krew! Uszkodzona zostaje tkanka podskórna (zgniecione komórki skóry, uszkodzone nerwy i naczynia krwionośne), tkanka mięśniowa, okostna, a także i stawy okołotkankowe. Nie oznacza to jednak, że wyrządzone szkody nie są widoczne „gołym okiem”! Pierwszy zwykle pojawia się obrzęk (opuchlizna) jako bezpośredni skutek uszkodzenia tkanek podskórnych oraz krwiak (siniak), czyli podskórny wylew, który powstaje wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych.
Należy pamiętać, że wraz z procesem gojenia siniak zmienia kolor, przybierając niemal wszystkie odcienie tęczy. Początkowo krwiak jest czerwony, następnie fioletowy, a na końcu zielono-żółty. Choć te „barwy wojenne” wyglądają czasem dość przerażająco, nie ma się czym martwić, jest to naturalne zjawisko związane z wchłanianiem uszkodzonych komórek krwi do krwiobiegu. Dyskomfort związany ze stłuczeniem obejmuje także ból (często bardzo silny), wrażliwość na dotyk w miejscu urazu, podwyższoną temperaturę uszkodzonej tkanki oraz zaburzenie jej funkcji (objawiające się np. ograniczeniem w poruszaniu się).
Jak zmniejszyć opuchliznę?
Najważniejszą zasadą w przypadku stłuczenia jest jak najszybsze schłodzenie miejsca urazu! Zimny kompres to najszybszy i najprostszy sposób łagodzenia obrzęku. W tym celu wystarczający będzie okład ze ściereczki namoczonej w zimnej wodzie lub kostki lodu owinięte w kawałek materiału. Świetnym rozwiązaniem są również gotowe kompresy chłodzące (np. Ultra Ice Ibuprom Sport) lub sztuczny lód w sprayu (np. Icemix, PiC Ice Spray w aerozolu, Altacet Ice). Dlaczego to tak ważne? Szybkie schodzenie miejsca urazu przede wszystkim zapewnia natychmiastową ulgę i znacząco zmniejsza dyskomfort.
Jednak to nie wszystko, zimno zmniejsza obrzęk, obkurcza naczynia krwionośne i minimalizuje wewnętrzne krwawienie, tym samym pozwala ograniczyć rozlewanie się siniaka. Warto pamiętać – im szybciej miejsce urazu zostanie schłodzone, tym większa szansa, że ból, opuchlizna i zasinienie będą mniej uciążliwe, a czas potrzebny na rekonwalescencję będzie krótszy. Co jeszcze należy zrobić? Wprawdzie nie jest to konieczne w każdym przypadku, niemniej jednak zaleca się unieruchomić stłuczoną kończynę lub staw, np. zakładając opaskę elastyczną, co pozwoli chronić uszkodzone miejsce – w trakcie leczenia nie wolno go nadwerężać. Dodatkowo po ustąpieniu obrzęku należy rozpocząć terapię ciepłem. Ciepłe okłady przyspieszą bowiem wchłanianie krwiaków, a także wspomogą proces regeneracji uszkodzonych tkanek.
Maści i żele na stłuczenia oraz opuchnięcia
Zimne i ciepłe kompresy to ważny element leczenia stłuczeń, jednak najlepsze efekty można uzyskać, stosując specjalne preparaty o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, przeciwobrzękowym i obkurczającym. Maść na stłuczenia lub żel na opuchliznę to zdecydowanie produkty, bez których się nie obejdzie w przypadku tępych urazów ciała. Większość tego typu preparatów dostępna jest bez recepty. Niekwestionowanym królem kategorii „najpopularniejszy żel na stłuczenia” jest oczywiście Altacet. Jest to lek zawierający octanowinian glinu, czyli substancję czynną o właściwościach ściągających, przeciwobrzękowych i przeciwbólowych. Dodatkowo dzięki zawartości mentolu Altacet w żelu natychmiastowo chłodzi. Octanowinian glinu i mentol znajdziemy również w składzie preparatu Altaziaja żel. Alternatywą dla żelowych konsystencji jest produkt leczniczy Altacet tabletki. Nie jest to jednak preparat doustny.
Tabletki przeznaczone są do rozpuszczania, a z przygotowanego z nich roztworu robi się okłady na stłuczenia. Oprócz octanowinianu glinu substancjami czynnymi pomocnymi w leczeniu stłuczeń – a w szczególności krwiaków – są: heparyna, escyna, arnika górska. Heparyna wpływa na przyspieszenie wchłaniania krwiaków. Stosowana miejscowo ogranicza powierzchowne pourazowe procesy zapalne oraz działa przeciwobrzękowo. Escyna to substancja czynna pozyskiwana z kasztanowca, która zapobiega powstawaniu obrzęku. Arnika górska wykazuje właściwości przeciwzapalne i wspomaga wchłanianie krwawych wybroczyn. W naturalny sposób sprzyja gojeniu się stłuczeń przebiegających z obrzękiem i stanem zapalnym. Jeśli stłuczeniu towarzyszy silny ból, można zastosować „coś mocniejszego” np. przeciwbólową maść na stłuczenia z diklofenakiem, naproksenem lub innym niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym.
Stłuczenia – kiedy trzeba iść do lekarza?
Zwykle z objawami stłuczenia radzimy sobie sami, czasem jednak konieczna jest specjalistyczna porada? Z lekarzem warto się skonsultować, gdy powstały w wyniku stłuczenia krwiak jest bardzo rozległy, a także w przypadku podejrzenia, że mogło dojść do zwichnięcia lub skręcenia stawu, a nawet pęknięcia lub złamania kości – wykonywanie ruchów kończyną jest utrudnione lub niemożliwe. Wszelkie stłuczenia w obrębie głowy, szyi i kręgosłupa także wymagają profesjonalnej pomocy! Nie należy również zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli objawy urazu nie ustępują lub się nasilają, mimo że stosowany jest żel na stłuczenia.
Jak zapobiegać stłuczeniom i opuchnięciom? Nie jest to łatwe, gdyż naprawdę niewiele trzeba, aby na skórze pojawił się siniak i opuchlizna! Jeśli nie można przeciwdziałać, trzeba nauczyć się, jak postępować w przypadku stłuczeń! I tu zasada jest prosta! Miejsce urazu trzeba jak najszybciej schłodzić, co ograniczy rozmiar krwiaka i obrzęku. Choć stłuczenia z czasem samoistnie się goją, warto przyspieszyć ten czas, stosując zakupioną w aptece maść na stłuczenia. Jednym z najlepszych produktów tego typu jest popularny i tani Altacet w żelu.
Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl
