Suplementacja w chorobie Hashimoto
10.02.2025Choroba Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Autoimmunologiczne, czyli takie, w którym układ odpornościowy identyfikuje komórki tarczycy jako wroga i zaczyna je niszczyć, co stopniowo prowadzi do całkowitego uszkodzenia gruczołu tarczowego. Osoby ze zdiagnozowanym Hashimoto muszą rozpocząć leczenie, w którym ważnym elementem jest odpowiednio dobrana suplementacja. Jakie suplementy przy Hashimoto należy stosować?
Spis treści:
- Znaczenie suplementacji w Hashimoto
- Kluczowe witaminy w chorobie Hashimoto
- Minerały wspierające pracę tarczycy
- Dodatkowe składniki wspomagające
- Bezpieczeństwo suplementacji
Znaczenie suplementacji w Hashimoto
Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto, diagnozowana jest coraz częściej. Schorzenie polega na tym, że przeciwciała układu odpornościowego zwalczają komórki gruczołu tarczowego. W przebiegu choroby Hashimoto stopniowo spada poziom hormonów tarczycy, co skutkuje niedoczynnością tego narządu. Leczenie polega na stosowaniu leków zawierających hormony tarczycy. Ważnym uzupełnieniem terapii jest odpowiednia dieta oraz suplementy diety na Hashimoto.
Dlaczego suplementacja jest ważna?
Spadek poziomu hormonów tarczycy oraz zaburzona praca tego gruczołu to czynniki, które negatywnie wpływają na wiele procesów zachodzących w organizmie, co skutkuje licznymi problemami zdrowotnymi. Jednym z nich są zaburzenia przemiany materii oraz wchłaniania różnych substancji, co może prowadzić do niedoborów. Z tego powodu nie zawsze można dostarczyć odpowiednią ilość potrzebnych składników tylko z diety.
Dla wspierania procesu leczenia Hashimoto, kontrolowania objawów choroby, osiągnięcia stanu remisji oraz w celu ograniczenia ryzyka niedoborów pokarmowych ogromne znacznie ma wielokierunkowe działanie polegające na łączeniu zbilansowanej, właściwie skomponowanej diety bogatej w witaminy, minerały oraz inne cenne składniki, jednocześnie ograniczającej substancje mogące szkodliwie wpływać na tarczycę i cały organizm oraz indywidualnie dostosowanej suplementacji.
Niedobory a przebieg choroby
Niedobory pokarmowe mogą w znaczący sposób nasilać przebieg choroby i przyczyniać się do złego samopoczucia. Ponadto niedostateczny poziom poszczególnych witamin, minerałów, antyoksydantów lub kwasów Omega-3 może prowadzić do występowania dodatkowych dolegliwości.
Badania kontrolne
Suplementacja przy Hashimoto nie może być prowadzona „na oko”. Powinna być indywidualnie dopasowana do chorego. Zagrożenie niesie nie tylko niedobór, ale i nadmiar różnych składników, dlatego zanim zostaną zastosowane jakiekolwiek suplementy diety na Hashimoto, należy przeprowadzić badania poziomu witamin i składników mineralnych. Ponadto w trakcie suplementacji trzeba robić badania kontrolne, aby sprawdzić skuteczność prowadzonych działań.
Kluczowe witaminy w chorobie Hashimoto
Osoby zmagające się z chorobą Hashimoto bardzo często cierpią na niedobór takich witamin jak witamina D oraz witaminy z grupy B. Jest to związane m.in. z tym, że rośnie zapotrzebowanie organizmu na te składniki, a niestety chory nie dostarcza ich w odpowiedniej ilości wraz z dietą. Jakie witaminy przy chorobie Hashimoto warto suplementować?
Witamina D i jej rola
Mimo że niedobór witaminy D w przebiegu Hashimoto jest powszechny, nie należy na własną rękę rozpoczynać suplementacji. Najpierw należy oznaczyć poziom 25(OH)D we krwi. Pomaga to określić, jak duży jest niedobór cholekalcyferolu i dobrać właściwą dawkę. Witamina D jest kluczowa dla układu odpornościowego i nerwowego, a ponadto wpływa na obniżenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych – przeciwciał anty-TPO i przeciwciał anty-TG.
Witamina D ma też znaczenie dla utrzymania optymalnego stężenia hormonów tarczycy, tym samym jej niedobór może wywierać niekorzystny wpływ na czynność tarczycy i przyczyniać się do niskiego poziomu jej hormonów. Uważa się, że w przypadku autoimmunologicznych chorób tarczycy i nowotworów tarczycy witamina D wykazuje działanie ochronne. Przyjmuje się ponadto, że może ona spowalniać i zapobiegać progresji choroby Hashimoto.
Witaminy z grupy B
Często spotykanym niedoborem u osób z Hashimoto jest niedobór witaminy B12. Objawia się on zmęczeniem, problemami neurologicznymi, mgłą mózgową, depresją, mrowieniem kończyn, uszkodzeniem nerwów, anemią – anemia megaloblastyczna wynikająca z niedoboru witaminy B12 jest częstą przypadłością osób z Hashimoto. W grupie B (witamina B) są także inne witaminy na Hashimoto, których suplementacja jest polecana. Jest to przede wszystkim kwas foliowy (witamina B9), który uczestniczy w metabolizmie homocysteiny, a także witamina B6, która pomaga regulować aktywność hormonalną.
Pozostałe istotne witaminy
Jakie witaminy przy chorobie Hashimoto są również wskazane? Obecność stanu zapalnego w organizmie wymaga tego, aby dostarczać do organizmu dużych ilości składników o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym, dlatego pomocne są witaminy A, C i E. Chronią one komórki tarczycy przed stresem oksydacyjnym, który w przebiegu chorób autoimmunologicznych jest bardzo nasilony. Dodatkowo wspomagają one produkcję hormonów tarczycy, a także pomagają zwiększać przyswajanie selenu w przewodzie pokarmowym. Ponadto witamina C wspiera wchłanianie lewotyroksyny.
Minerały wspierające pracę tarczycy
Choroba Hashimoto prowadzi do niedoczynności tarczycy, a przy niedoczynności wskazana jest suplementacja jodem. Jednak w tym przypadku sytuacja wygląda inaczej. Zwiększone spożycie jodu przy Hashimoto skutkuje zaostrzeniem stanu zapalnego. Oczywiście każdy przypadek jest inny i u niektórych osób (np. na diecie wegańskiej i niskosodowej) preparaty z jodem mogą być wskazane, jednak o tym zawsze decyduje endokrynolog.
Na czym powinna się więc skupiać suplementacja w chorobie Hashimoto? Jakie składniki mineralne są niezbędne? Bardzo ważne jest, aby dbać o podaż żelaza, którego niedobór może zmniejszać konwersję tyroksyny do trójjodotyroniny i zwiększać wydzielanie TSH. Natomiast jako najistotniejsze składniki mineralne wymienia się selen, cynk i magnez. Jakie suplementy przy Hashimoto wybierać?
Selen – najważniejszy minerał
U osób z Hashimoto często spotyka się niedostateczne stężenie selenu. Korelacja – selen a niedoczynność tarczycy jest dobrze udokumentowana, dlatego składnik ten powinien być przyjmowany w odpowiedniej ilości. Dlaczego jest on tak ważny? W tarczycy jest magazynowany w postaci aminokwasu – selenocysteiny. Pobudza ona aktywność selenoprotein, czyli białek, które m.in. chronią komórki tarczycy przed stresem oksydacyjnym. Skutkiem niedoboru selenu jest zmniejszenie aktywności selenoprotein, uszkodzenia komórek tarczycowych oraz utrudnione przekształcenie tyroksyny do trójjodotyroniny.
Dodatkowo selen jest dobrym antyoksydantem i działa przeciwzapalnie. Jest niezbędny do prawidłowej aktywacji i metabolizmu hormonów tarczycy. Wspiera także układ odpornościowy. Jak wygląda leczenie Hashimoto selenem? W tym celu zazwyczaj zaleca się stosować 100-200mcg selenu dziennie. Taka dawka może zmniejszyć poziom przeciwciał anty-APO i jednocześnie poprawić nastrój.
Trzeba jednak dodać, że najlepiej wybierać suplementy diety na Hashimoto zawierające selenometioninę, czyli organiczną postać selenu, gdyż formy nieorganiczne nie zapewniają oczekiwanych efektów. Ponadto warto łączyć suplementację selenem z mio-inozytolem, co jeszcze skuteczniej zmniejsza przeciwciał przeciwtarczycowych oraz obniża poziom TSH.
Cynk i jego znaczenie
Cynk jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy, m.in. uczestniczy w syntezie hormonów tarczycy i wspomaga ich działanie. Niedobór cynku jest częsty przy chorobach tarczycy. Przy niskim poziomie cynku nie jest możliwa konwersja hormonu T4 do T3. Ponadto cynk uczestniczy w produkcji TSH. Codzienne przyjmowanie cynku może poprawić funkcje tarczycy u chorych na Hashimoto. Ponadto cynk działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, co również ma ogromne znaczenie w przypadku autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Należy także wspomnieć, że niedobór cynku zwiększa przepuszczalność jelit, która stanowi jeden z czynników aktywujących Hashimoto.
Magnez w chorobie autoimmunologicznej
Niskie stężenie magnezu może być jednym z czynników prowadzących do rozwoju niedoczynności tarczycy. Ponadto jego niedobór może wywoływać różnego rodzaju reakcje zapalne oraz przyczyniać się do występowania stresu oksydacyjnego. Magnez uczestniczy w konwersji T4 do T3, więc gdy jest go a mało, proces ten jest utrudniony. Badania naukowe wskazują, że magnez znacząco poprawia stan uszkodzonej tarczycy oraz wspiera jej funkcjonowanie. Wiadomo też, że magnez jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Pomaga również zmniejszać stany zapalne i poprawiać nastrój.
Dodatkowe składniki wspomagające
Na witaminach i minerałach suplementacja przy Hashimoto się nie kończy. Potrzebne są również dodatkowe składniki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym, a także probiotyki, które poprawiają stan mikrobioty jelitowej. W ten sposób można na wielu poziomach wspomagać organizm. Jakie suplementy diety przy Hashimoto będą pomocne?
Kwasy Omega-3
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 (DHA, EPA) znane są ze swojego działania przeciwzapalnego, ponadto wspomagają czynność układu immunologicznego. Obie te właściwości kwasów Omega-3 mają ogromne znaczenie przy Hashimoto. Dodatkowo zwiększona podaż tych składników pomaga łagodzić dolegliwości wywoływane przez przewlekły stan zapalny.
Probiotyki i ich rola
Dla właściwego działania układu immunologicznego, jak również tarczycy duże znaczenie ma prawidłowa mikrobiota jelitowa. Dysbioza natomiast utrudnia wchłanianie składników odżywczych dostarczanych wraz z jedzeniem, w tym wchłanianie tak ważnych z punktu widzenia tarczycy składników jak selen, cynk, witamina D i żelazo. Utrzymanie prawidłowego mikrobiomu przekłada się na poprawę stanu jelit i usprawnienie pracy tarczycy. O to, jakie suplementy na Hashimoto z probiotykami stosować, należy zapytać lekarza.
Koenzym Q10
Koenzym Q10 jest silnym antyoksydantem, który skutecznie walczy z wolnymi rodnikami. Jego stosowanie może przynosić dobre efekty w przypadku chorób o podłożu autoimmunologicznym. Prowadzone badania pokazują, że wiele osób chorych na Hashimoto ma zbyt niski poziom koenzymu Q10.
Bezpieczeństwo suplementacji
Suplementacja w chorobie Hashimoto musi być prowadzona pod kontrolą lekarza. Jest to niezbędne do tego, aby osiągnąć zamierzone efekty i unikać działań niepożądanych, w tym zapobiegać skutków ubocznym związanym z interakcjami poszczególnych składników lub objawom wynikającym z nadmiernego spożycia niektórych substancji.
Dawkowanie i możliwe interakcje
Zarówno przepisane przez specjalistę leki, jak i dodatkowe suplementy diety przy Hashimoto należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub według wskazówek na ulotce. Należy przestrzegać rekomendacji dotyczących wysokości dawek, łączenia poszczególnych suplementów oraz pór ich stosowania.
Suplementacja a leki na tarczycę
Dobrze dobrana suplementacja przy Hashimoto pozwala zwiększyć efekty leczenia i kontrolować chorobę. Takim przykładem jest np. łączenie hormonów tarczycy z witaminą D. Jednocześnie źle dobrana kompozycja preparatów może niweczyć te rezultaty, np. lewotyroksyny nie można stosować razem z żelazem, gdyż może ono zmniejszać jej wchłanianie. Trzeba zawsze zachowywać 4-godzinny odstęp między tymi substancjami. Warto tu jeszcze poruszyć kwestię – selen a cynk a Hashimoto. W przebiegu choroby wskazana jest suplementacja zarówno selenem, jak i cynkiem. Jednakże stosowane jednocześnie mogą hamować swoje działanie, więc trzeba je przyjmować o różnych porach dnia.
Najczęstsze błędy w suplementacji
Osoby chore na Hashimoto chcą uzyskać efekty możliwie jak najszybciej, dlatego zaczynają stosować wszystkie dostępne preparaty, o których mówi się w kontekście niedoczynności tarczycy. Nie u każdego pacjenta jest to konieczne, a minerały i witaminy na Hashimoto dostarczane w nadmiarze mogą szkodzić. Ponadto ogromnym błędem jest zaniedbywanie badań kontrolnych, a tylko z ich pomocą można określić, czy suplementacja działa, a także można uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.
Niewłaściwym działaniem jest także nieprzestrzeganie zaleceń dotyczących łączenia różnych substancji. Trzeba pamiętać o tym, że między poszczególnymi składnikami może zachodzić działanie antagonistyczne (składniki osłabiają wzajemnie swoje działanie) albo synergistyczne (składniki nawzajem zwiększają swoje działanie). Oznacza to, że trzeba poszczególne minerały i witaminy przy Hashimoto tak dobierać, aby zapewniały maksymalne efekty suplementacji.
Życie z chorobą Hashimoto wymaga wielu wyrzeczeń. Chory musi pozostawać pod kontrolą lekarza, przyjmować leki i przeprowadzać regularne badania kontrolne. Bardzo ważne jest to, aby utrzymywać prawidłową dietę i uzupełniać ją o starannie wyselekcjonowane suplementy diety na Hashimoto.
