jak witamina D wpływa na układ odpornościowy?

Witamina D przez długi czas była kojarzona jedynie z regulacją gospodarki wapniowo-fosforanowej. Wiadomo również, że witamina D jest jednym z kluczowych czynników, mających wpływ na utrzymanie równowagi immunologicznej naszego organizmu[3]. Postępy w badaniach pozwoliły na wyodrębnienie jej innych funkcji: od zmniejszania częstotliwości występowania chorób autoimmunologicznych po zapobieganie depresji [1].

Czy rzeczywiście witamina D wpływa na układ odpornościowy? Sprawdź.

Witamina D – najważniejsze właściwości

Choć witamina D może być syntetyzowana przez człowieka (dzięki ekspozycji na światło słoneczne), nie należy zapominać o regularnym jej dostarczaniu wraz z pożywieniem, lub jeśli to niemożliwe, z innych źródeł.

Witamina D ma dwie postaci [3]:

• witamina D2 (ergokalcyferol), która powstaje w organizmach roślin, drożdży i grzybów pod wpływem światła z ergosterolu (prowitaminy D2),
• witamina D3 (cholekalcyferol), która występuje w organizmach zwierzęcych i jest syntetyzowana w skórze z udziałem promieni UVB.

Jej najważniejsze właściwości w organizmie obejmują m.in.:

• modulowanie aktywności układu odpornościowego [3];
• regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej[4];
• modelowanie i mineralizację kości [4];
• zwiększenie siły mięśni [1];
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób autoimmunologicznych, cywilizacyjnych, krążenia, depresji, oraz niektórych chorób nowotworowych [1,5].

Witamina D – odporność organizmu

Witamina D wpływa na komórki układu odpornościowego zarówno poprzez działanie przeciwbakteryjne (makrofagi, monocyty), czyli pobudzanie procesów odpornościowych, jak również zahamowanie nadmiernej odpowiedzi immunologicznej – ma to miejsce np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych czy autozapalnych[6].

Wykazano, że prawidłowy poziom witaminy D w organizmie może zmniejszać częstotliwość występowania infekcji górnych dróg oddechowych i grypy[2].

Wpływ witaminy D na układ immunologiczny obserwuje się nie tylko u osób dorosłych, ale i u młodszego pokolenia. Na choroby górnych dróg oddechowych szczególnie często zapadają dzieci w wieku szkolnym. Badania pokazują, że takim infekcjom można przeciwdziałać, dbając m.in. o właściwy poziom witaminy D w organizmie dziecka [2]. W ostatnim czasie dowiedziono również, że suplementacja witaminy D może zmniejszać ryzyko wystąpienia ostrej infekcji dróg oddechowych, w tym COVID- [7].

Normy – ile witaminy D dziennie można przyjmować?

Szacuje się, że miliard ludzi na świecie, a wśród nich głownie mieszkańcy USA i Europy, przejawia niedobór witaminy D. Głównym powodem występowania niedoborów tej witaminy jest jej ograniczona synteza w skórze[4]. Badania naukowe pokazują, że nawet zbilansowana i zróżnicowana dieta nie wystarczy, by zapewnić odpowiednią dawkę witaminy D [8]. Ponadto zbyt długie spędzanie czasu w pomieszczeniach i stosowanie filtrów przeciwsłonecznych nie sprzyjają jej produkcji. Są to czynniki, które blokują syntezę skórną witaminy D w kontakcie z promieniowaniem słonecznym [8]. Niedoborom witaminy D sprzyja także niska intensywność promieniowania słonecznego jesienią i zimą. W przypadku niedostatecznej ekspozycji na słońce i ograniczonej podaży witaminy D z dietą, konieczne może się okazać przyjmowanie jej z zewnętrznych źródeł[8].

Norma witaminy D3 została zaktualizowana w 2023 roku. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi , dzienna dawka witaminy D dla osób zdrowych, podawana w ramach profilaktyki, przedstawia się następująco: [9]:

• niemowlęta w wieku 0-6 miesięcy: 400 IU;
• niemowlęta w wieku 6–12 miesięcy: 400–600 IU;
• dzieci w wieku 1-3 lat: 600 IU;
• dzieci w wieku 4-10 lat: 600–1 000 IU;
• młodzież w wieku 11-18 lat: 1 000–2 000 IU;
• dorośli w wieku 19-65 lat: 1 000–2 000 IU;
• młodsi seniorzy (>65–75 lat): 1 000–2 000 IU;
• starsi seniorzy (>75–89 lat): 2 000–4 000 IU;
• kobiety w ciąży i matki karmiące – 2000 IU.

Najlepsze źródła witaminy D

90% obecnej w organizmie witaminy D pochodzi z zewnątrz Jej poziom w osoczu zależy efektywności procesu syntezy skórnej pod wpływem promieniowania słonecznego [4]. N-W produktach spożywczych również można znaleźć witaminę D [4].? Jej najbogatszym źródłem pokarmowym są -[1]

• tłuste ryby morskie (łosoś, makrela i śledź);
• tran;
• wątróbka,
• jaja kurze.

Należy pamiętać o prawidłowej podaży witaminy D z dietą, a także regularnym, bezpiecznym korzystaniu z promieniowania słonecznego, które umożliwia naszej skórze syntezę tej witaminy. W przypadku, gdy nie jesteśmy w stanie zapewnić sobie optymalnego poziomu witaminy D pochodzącej z naturalnych źródeł, konieczne może okazać się stosowanie prawidłowo dla nas dobranego preparatu z apteki.

Na zlecenie Juvit.

Bibliografia:

[1] Dittfeld A. i in., Wielokierunkowe działanie witaminy D, Ann. Acad. Med. Siles. 2014, 68, 1, 47–52.

[2] Sajkowska-Kozielewicz J.J., Paradowska K., Witamina D – składnik o wielostronnym działaniu, Herbalism, 2016, 1 (2), s. 35–58.

[3] Myszka M., Klinger M.; Immonumodelacyjne działanie witaminy D, Postepy Hig Med Dosw, 2014, 68: 865-878.

[4] Tukaj C., Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia, Postepy Hig Med Dosw. (online), 2008, 62: 502-510.

[5] Wnęk D., Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe, 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/62906,witamina-d (dostęp: 23.05.2023)).

[6] Dąbrowska-Leonik N., Bernatowska E., Witamina D a odporność u dzieci, Pediatria Polska, 2016, 91: 251-256.

[7] Rasławska-Socha J., Suplementacja witaminy D w dobie COVID-19, 2020 (witryna internetowa: https://medycyna.pl/najnowsze-wytyczne-suplementacji-witaminy-d-czy-istnieje-zwiazek-miedzy-przebiegiem-covid-19-a-poziomem-witaminy-d/ (dostęp 23.05.2023)).

[8] Witamina D. Powstały nowe wytyczne naukowców w sprawie norm suplementacji, 2023, (witryna internetowa: https://www.rynekzdrowia.pl/Farmacja/Witamina-D-Nowe-wytyczne-naukowcow-zaskakuja-Tych-norm-trzeba-sie-trzymac,243976,6.html (dostęp 23.05.2023)).

[9] Płudowski, P. i in.; Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695.