Alergia zimą – co pyli w grudniu, a co w styczniu i lutym?

Alergik nie ma zbyt wielu chwil wytchnienia. Uciążliwe objawy skórne lub ze strony układu oddechowego mogą się pojawiać o każdej porze roku, więc alergia zimą też nie powinna dziwić! Oczywiście wszystko zależy od tego, na co jesteśmy uczuleni. A na co można mieć alergię zimą? Pyłki nie stanowią aż takiego zagrożenia, natomiast największe nasilenie osiągają alergie na tzw. alergeny całoroczne. Jak leczyć zimową alergię? 

Spis treści:

• Co pyli w grudniu?
• Co pyli w styczniu?
• Co pyli w lutym?
• Jak odróżnić alergię od przeziębienia zimą?
• Skuteczne metody walki z alergią zimową 

Co pyli w grudniu?

W okresie zimowym w powietrzu jest coraz mniej pyłków, co nie oznacza, że nie ma ich w ogóle. Na szczęście grudzień to chyba najłaskawszy pod tym względem miesiąc. Co pyli w grudniu? Właściwie to nic. Nie ma w powietrzu ani pyłków drzew, ani traw i chwastów. W grudniu trzeba uważać natomiast na inne zimowe alergeny.

Alergeny w powietrzu w grudniu

Co może uczulać w grudniu? Powietrze na zewnątrz jest wolne od pyłków. Raczej groźne nie są też zarodniki zewnątrzdomowych grzybów pleśniowych, notuje się jedynie niskie stężenie grzybów z rodzaju Cladosporium. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w pomieszczeniach. Tam na alergika czyhają przeróżne alergeny wziewne – roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych i pleśnie. Dlaczego w zamkniętych pomieszczeniach alergia zimą się uaktywnia?

Po pierwsze zimą więcej czasu spędzamy w domu i rzadziej wietrzymy pomieszczenia. Dodatkowo w tym czasie zaczyna się sezon grzewczy, nadmiernie przegrzane powietrze powoduje przesuszenie śluzówek, stają się więc bardziej narażone na wnikanie alergenów. Należy też dodać, że w miejscach o podwyższonej wilgotności i słabej wentylacji takich jak np. łazienka, kuchnia, pralnia i piwnica bardzo szybko namnażają się grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus.

Jakie rośliny mogą powodować alergie w grudniu?

W grudniu największe zagrożenie ze strony roślin stwarzają nie alergeny wziewne, ale pokarmowe. Świąteczne potrawy są pełne silnych alergenów pokarmowych, m.in. orzechów, maku i cytrusów. Oprócz tego niektóre rośliny ozdobne, które w tym okresie kwitną w naszych mieszkaniach, mogą uczulać. Mowa głównie o grudniku. Kontakt z nim może wywołać pokrzywkę lub zapalenie błony śluzowej nosa. Warto wiedzieć, że popularna gwiazda betlejemska również może być groźna. Objawy alergii zimą po kontakcie z poinsecją mogą wystąpić u osób uczulonych na lateks.

Co pyli w styczniu?

Na co można mieć alergię w styczniu? Wraz z nastaniem nowego roku do głosu ponownie zaczynają dochodzić pyłki, na razie jeszcze w niewielkiej ilości, mimo to alergik może odczuć już pierwsze objawy alergii zimą.

Pyłki drzew w styczniu

Co pyli w styczniu? W tym miesiącu w powietrzu powoli pojawiają się pyłki leszczyny. Zwykle następuje to w połowie stycznia. Oprócz leszczyny pylić zaczyna olcha (olsza), ale dopiero pod koniec stycznia lub na przełomie stycznia i lutego, choć trzeba zaznaczyć, że coraz łagodniejsze zimy sprawiają, że drzewa zaczynają pylić wcześniej.

Inne zimowe alergeny w styczniu

Pyłki to nie wszystko, więc co może uczulać w styczniu oprócz nich? Podobnie jak w grudniu również w styczniu aktywna jest alergia na roztocza kurzu domowego oraz alergia na pleśń i sierść zwierząt domowych. Na zewnątrz w powietrzu mogą być obecne także zarodniki grzybów z rodzaju Cladosporium.

Co pyli w lutym?

Drugi miesiąc roku także nie jest łatwy dla alergików. Wśród alergenów w lutym wymienia się zarówno pyłki drzew, jak i alergeny całoroczne. Alergeny zimą mogą być także zupełnie nieoczywiste, jak np. uczulenie na mróz. 

Intensywność pylenia w lutym

Co pyli w lutym? Jest to nadal olcha i leszczyna. Jednak o ile w styczniu, stężenie pyłków było niskie, tak w lutym osiąga wysoki poziom. Ponadto zaczyna pylić cis, ma on jednak niski stopień alergiczności, nie powinien więc stanowić większego zagrożenia.

Najbardziej uciążliwe alergeny lutowe

W lutym najbardziej uciążliwe są pyłki olchy i leszczyny, niestety w domu także można napotkać na alergeny. Na co alergia w lutym? Alergik musi uważać na pleśnie, kurz oraz alergeny zwierząt domowych. Warto też dodać, że możliwe jest uczulenie na mróz. Luty to statystycznie najzimniejszy miesiąc, więc największe prawdopodobieństwo, że właśnie w tym czasie będzie się pojawiać pokrzywka z zimna. Zazwyczaj objawy uczulenia takie jak bąbel pokrzywkowy, swędzenie i pieczenie pojawiają się na dłoniach.

Zimowe alergeny wewnętrzne

Dom w okresie zimowym może być dla alergika uczulonego na alergeny całoroczne prawdziwą pułapką. Jak już wcześniej zostało wspomniane, błędy popełniane na co dzień (m.in. rzadkie wietrzenie pomieszczeń) mogą powodować nagromadzenie kurzu, pleśni oraz sierści zwierząt domowych. Warto dodać, że alergia zimą u dziecka dotyczy tych samych alergenów co u osób dorosłych. Na co można mieć alergię zimą?

Roztocza kurzu domowego zimą

Co uczula zimą? Przede wszystkim roztocza, czyli mikroskopijne pajęczaki, które żyją w kurzu domowym i żywią się martwym naskórkiem. Alergia na roztocza kurzu domowego popularnie nazywana jest alergią na kurz. Jest to alergia całoroczna, ale zdecydowanie najbardziej nasilona jest zimą. Jej objawy są najdokuczliwsze podczas ścierania kurzu, odkurzania, zamiatania oraz trzepania dywanów. W trakcie wykonywania tych czynności drobinki kurzu wzbijają się w powietrze. Najczęstszymi dolegliwościami wywoływanymi przez alergię na roztocza są objawy ze strony nosa i oczu, np. kichanie i łzawienie oczu, a także objawy skórne, np. świąd.

Pleśnie i grzyby w okresie zimowym

Alergia na pleśń w okresie zimowym może być równie dokuczliwa jak w sezonie letnim. Latem zarodników grzybów pleśniowych pełno jest na zewnątrz, natomiast zimą – w domu. Grzybami wewnątrzdomowymi są grzyby z rodzaju Penicillium i Aspergillus. Ze względu na to, że grzyby najłatwiej namnażają się w wilgotnym środowisku, zazwyczaj można je spotkać w łazience, pralni, piwnicy, a także w kuchni. Czynnikiem sprzyjającym nadmiernemu rozrostowi pleśni jest słaba wentylacja i brak dostępu do światła słonecznego. Alergia na pleśń objawia się podobnie jak alergia na roztocza kurzu domowego. Pojawia się m.in. kichanie i świąd, a ponadto duszności. Może również dojść do zaostrzenia objawów astmy.

Sierść zwierząt domowych zimą

Alergia na sierść zwierząt zimą daje raczej typowe objawy dla alergii wziewnych, czyli kichanie, cieknący nos, pokrzywkę i zapalenie spojówek. Niestety sierść psów i kotów jest „wszędobylska”, osadza się na ubraniach i butach, więc zaostrzenie objawów reakcji alergicznej może wystąpić u alergika nie tylko bezpośrednio w kontakcie ze zwierzakiem, ale również z właścicielem czworonoga. Co więcej, jako odzwierzęce alergeny zimą wymienia się nie tylko sierść, ale i wydzieliny gruczołów łojowych i potowych, złuszczony naskórek zwierzęcia, a także jego ślinę.

Jak odróżnić alergię od przeziębienia zimą?

Zimowa alergia i zwykłe przeziębienie mogą przebiegać podobnie, jak zatem można je odróżnić? Podobieństwem między alergią i przeziębieniem jest katar, nadmierna ilość wydzieliny, kichanie oraz zatkany nos. Różnicą jest to, że katar alergiczny w zimie jest cały czas wodnisty i bezbarwny, zaś ten związany z przeziębieniem z czasem staje się coraz gęściejszy i zmienia kolor.

Ponadto w przebiegu infekcji wirusowej może pojawiać się kaszel oraz ból gardła, a także stan podgorączkowy, bóle głowy, bóle mięśni, złe samopoczucie i ogólne osłabienie. Główną różnicą jest to, że objawy alergii zimą pojawiają się nagle i utrzymują tak długo, jak długo trwa ekspozycja na alergen. Natomiast dolegliwości przeziębieniowe narastają stopniowo, ich szczytowe nasilenie następuje 2.-3. dnia infekcji. Zazwyczaj przeziębienie utrzymuje się przez tydzień.

Charakterystyczne objawy alergii zimowej

Alergia zimą u dziecka i osoby dorosłej typowo objawia się napadowym kichaniem, wodnistym katarem, uczuciem zatkanego nosa, swędzeniem w nosie oraz łzawieniem, zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem oczu, a także obrzękiem powiek. Może dochodzić do obrzęku gardła, kaszlu, duszności oraz zaostrzenia astmy. Kaszel alergiczny zimą jest suchy, drapiący i napadowy. Jeśli alergik odkrztusza wydzielinę, to nie pochodzi ona z oskrzeli, jest to po prostu wydzielina spływająca z nosa po tylnej ścianie gardła. Uczulenie zimą objawia się też na skórze w postaci wysypki, pokrzywki i świądu.

Kiedy udać się do alergologa?

Nawet jeśli nie mamy wątpliwości, że objawy są związane z alergią i wiemy, co je wywołuje, należy się zgłosić do alergologa, aby potwierdzić rozpoznanie. Lekarz zleci specjalne testy, w tym testy z krewi i testy skórne. Zdiagnozowanie uczulającego alergenu jest kluczowe, aby wiedzieć, czego unikać! Lekarz doradzi również, w jaki sposób łagodzić objawy alergii zimą i przepisze odpowiednie leki na alergię.

Skuteczne metody walki z alergią zimową

Walka z alergią niezależnie od pory roku jest trudna i wymaga łączenia leczenia farmakologicznego oraz działań polegających na unikaniu alergenów. W większości leki na alergię są dostępne w aptekach bez recepty. Najpopularniejsze są leki przeciwhistaminowe, czyli takie, które hamują uwalnianie histaminy. Ponadto w niektórych przypadkach wskazane są sterydy – doustne, donosowe lub do oczu.

Leki przeciwalergiczne

W aptece można kupić różne leki na alergię o działaniu przeciwhistaminowym, m.in. z cetyryzyną, loratadyną, desloratadyną, bilastyną, feksofenadyną. Najbardziej uniwersalne są tabletki na alergię. W przypadku dzieci wskazane są syropy na alergię. Wskazaniem do ich stosowania są objawy alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa takie jak kichanie, swędzenie lub wydzielina z nosa, swędzenie podniebienia, swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu, a ponadto objawy związane z pokrzywką.

Preparaty do nosa i oczu

Dodatkowo są wskazane preparaty do miejscowego stosowania. Przy nasilonym katarze rekomendowane są krople do nosa na alergię np. z azelastyną lub mometazonem (są to krople sterydowe). Pomocniczo można stosować leki o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne z ksylometazoliną lub oksymetazoliną. Jeśli natomiast najbardziej nasilone są objawy alergicznego zapalenia spojówek, zalecane są krople do oczu na alergię, m.in. z ketotifenem, olopatadyną, azelastyną.

Naturalne metody łagodzenia objawów

Leki na alergię łagodzą występujące objawy uczulenia, kluczem do tego, aby uderzyć w przyczynę choroby, jest unikanie alergenów. Jak to zrobić? Każdy alergik powinien wiedzieć, że nie jest to łatwe i wymaga dużego nakładu pracy. Najlepsze domowe sposoby na alergię to regularne i dokładne sprzątanie! Podczas sprzątania można założyć maseczkę ochronną, dzięki czemu ograniczymy ekspozycję dróg oddechowych na alergen.

Warto zainwestować w odkurzacz z filtrami HEPA oraz oczyszczacz powietrza. Dobrym pomysłem jest zrezygnowanie z dywanów, zasłon i innych „łapaczy” kurzu. Koce, pościel i wszystkie tekstylia, które można włożyć do pralki, zaleca się prać w wysokiej temperaturze. Alternatywą jest mrożenie przez około 48 godzin np. pluszowych maskotek, zimno, podobnie jak wysoka temperatura, zabija roztocza. Świetne rezultaty dają również neutralizatory alergenów kurzu domowego (np. spray lub płyn do tkanin).

Wspomniany wcześniej oczyszczacz powietrza eliminuje z mieszkania nie tylko kurz, ale i zarodniki pleśni oraz sierść zwierząt domowych. Alergicy powinni dbać o utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza (na poziomie 40-60%). W pomieszczeniach szczególnie narażonych na wilgoć zalecane jest stosowanie osuszaczy. Kluczowe jest także regularne wietrzenie pomieszczeń. Do mycia newralgicznych miejsc takich jak np. kabiny prysznicowe, gdzie pleśń łatwo się gromadzi, zaleca się stosować środki zabijające grzyby. Regularnego czyszczenia wymaga też klimatyzacja i otwory wentylacyjne.

Należy pamiętać, że wszystkie ogniska pleśni w domu są groźne. Nie tylko pleśń w łazience, ale i wykwity na ścianach, nadpsute produkty spożywcze (np. warzywa, owoce, chleb i ser) oraz nalot na roślinach doniczkowych. Alergia na pleśń może być zaostrzona, jeśli alergik spożywa produkty, które mogą zawierać grzybnię pleśni, np. wyroby drożdżowe, suszone owoce, piwo, wino, sery pleśniowe, dlatego należy ich unikać.

A co zrobić, gdy doskwiera nam alergia na sierść zwierząt zimą? Niektórzy decydują się na oddanie zwierzaka, jednak większość nie wyobraża sobie, żeby pozbyć się ukochanego psa lub kota. Na szczęście są sposoby na to, aby alergik mógł żyć ze zwierzętami pod jednym dachem. Trzeba przede wszystkim regularnie sprzątać i korzystać z oczyszczacza powietrza. Osoba, która nie jest uczulona, powinna regularnie kąpać i wyczesywać czworonoga. Bardzo ważne jest również to, aby po każdym kontakcie ze zwierzęciem umyć ręce, a podczas głaskania i zabaw należy pilnować, aby dłonią nie dotknąć oka! Warto też uniemożliwić zwierzakom wstęp do sypialni, w ten sposób ograniczymy ilość alergenów w miejscu, gdzie śpimy.

Zimowa alergia objawia się tak samo jak alergia o każdej innej porze roku. Jedyną różnicą jest to, co uczula. Na co można mieć alergię zimą? Jeśli chodzi o alergeny zimowe, to numerem jeden są alergeny domowe – roztocza, pleśnie i sierść zwierząt. Pyłki nie są tak groźne, zimą właściwie tylko olcha i leszczyna zaczynają pylić i mogą dawać się we znaki alergikom.

Autor wpisu: mgr farm. Jarosław Buczarski Farmaceuta z wykształcenia i zamiłowania, zwolennik rozszerzonej opieki farmaceutycznej. Zainteresowania: medycyna, chemia leków, zdrowie, opieka farmaceutyczna.