Czarnuszka - złoto faraonów

Malutkie czarne ziarenka, w których zaklęta jest prawdziwa moc... to najlepsza charakterystyka czarnuszki. Czarnuszka to nie tylko rewelacyjna przyprawa, której nie może zabraknąć w żadnej kuchni, ale przede wszystkim cenny surowiec o właściwościach antynowotworowych, przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych i immunoprotekcyjnych. 

Czarnuszka niejedno ma imię... 

W Polsce nazwa czarnuszka przyjęła się od łac. nigellus, niger ?czarny?, jednak świat zna ją także jako rzymską kolendrę, czarny sezam, czarny kminek, ziarno Benedykta. Niekiedy nazywana bywa nasionami cebuli, do których jest łudząco podobna. Ponadto ze względu na to, że olej z czarnuszki został znaleziony w grobowcu Tutenchamona, czarnuszkę określa się również złotem faraonów. 

Czarnuszka ? skąd się wzięła? 

Te drobne ziarenka pochodzą z Afryki Północnej, ale bardzo szybko zawojowały Azję, a następnie cały glob. Nie ma się czemu dziwić... w końcu te niepozorne drobinki były uznane za lecznicze już w starożytności ? z czarnuszki korzystał nie tylko Tutenchamon, ale i Kleopatra, a lekarze już wtedy zalecali ją w przypadku infekcji. O leczniczych właściwościach czarnuszki był przekonany także ojciec medycyny, Hipokrates, a kilka wieków później ? Pliniusz Starszy. Już od stuleci mówiono o niej, że ?leczy wszystko z wyjątkiem śmierci?. Czarnuszka błyskawicznie zadomowiła się także w tradycji ajurwedyjskiej. 

Czarnuszka: skład chemiczny 

Prozdrowotne właściwości czarnuszki oraz oleju tłoczonego z jej nasion nie ulegają wątpliwości. Jednak z czego one wynikają? Odpowiada za nie cała gama substancji czynnych biologicznie. W czarnym sezamie znajdują się ważne kwasy tłuszczowe, m.in. kwas linolowy, alfa-linolenowy, palmitynowy, mirystynowy i niezwykle rzadki kwas eikozadienowy. Obok kwasów tłuszczowych występują fosfolipidy, fitosterole, flawonoidy i saponiny. Nie można także pominąć cennych alkaloidów takich jak nigellina, nigellon, nigellamina, nigellidyna, nigellicyna oraz olejków eterycznych, reprezentowanych przede wszystkim przez tymochinon, limonen, karwakrol i karwon. Kompozycję dopełniają węglowodany, witaminy (A, E, F, B1, B3, B6, B7) oraz pierwiastki (m.in. cynk, selen, magnez, wapń, żelazo, potas, sód), które wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu na różnych poziomach. No i oczywiście aminokwasy, w tym aż osiem z dziewięciu, które trzeba dostarczać wraz z dietą. 

Czarnuszka: działanie 

Jedną z najcenniejszych zalet czarnuszki jest jej działanie immunoprotekcyjne, czyli wzmacniające odporność. Wynika ono z tego, że czarny sezam stymuluje syntezę interferonu oraz zwiększa liczbę limfocytów i makrofagów. Czarnuszka przychodzi w sukurs także alergikom, ponieważ ze względu na właściwości antyhistaminowe łagodzi objawy alergii, oraz astmatykom, ponieważ działa przeciwskurczowo. Jest także przyjaciółką wegan i wegetarian, którzy mają problemy z anemią, bowiem wykazano, że regularnie stosowana podwyższa poziom hemoglobiny i czerwonych krwinek. Czarny sezam to także pogromca chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów, dlatego warto go jeść w okresie zwiększonej zachorowalności na przeziębienie i grypę. Z czarnuszką zapomnisz również o pasożytach, pomaga ona zwalczyć tasiemca, przywrę, owsiki, blastocytozę i włośnia krętego. Złoto faraona przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi i stężenia homocysteiny, a tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Czarnuszka redukuje poziom szczawianów, dzięki czemu zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych. To również sprzymierzeniec w walce z Helicobacter pylori i objawami refluksu żołądkowo-przełykowego. Czarny sezam to także skuteczna broń przeciwko nowotworom, m.in. płuc, wątroby, trzustki, okrężnicy, prostaty, macicy, piersi i mózgu.

Substancje zawarte w czarnuszce hamują angiogenezę i metastazę w komórkach nowotworowych oraz pobudzają wydzielanie interleukin, TNF-?, interferonu i przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom rakowym, a nawet wywołują apoptozę komórek rakowych. Co więcej, czarny sezam chroni organizm przed uszkodzeniami spowodowanymi radioterapią. Czarnuszka przyczynia się do łagodzenia zmian skórnych takich jak łuszczyca, egzema, grzybica skóry oraz poparzenia słoneczne. Wykazuje także działanie antycukrzycowe, ponieważ reguluje poziom cukru we krwi, ponadto wspiera regenerację trzustki. Dodatkowo działa ochronnie względem wątroby i nerek, uczestnicząc w detoksykacji organizmu. Czarnuszka korzystnie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, powodując działanie antydepresyjne, uspokajające i przeciwlękowe, co czyni z niej adaptogen. Cenną właściwością czarnuszki jest także jej działanie przeciwzapalne, co wpływa na zmniejszenie objawów chorób autoimmunologicznych oraz przyspieszenie gojenia się ran. Czarnuszka reguluje miesięczne krwawienie u kobiet oraz podnosi poziom testosteronu u mężczyzn. W dodatku pomaga wyeliminować łupież i problem nadmiernie wypadających włosów. 

Czarnuszka: zastosowanie 

Czarnuszkę można stosować na różne sposoby ? w postaci ziarenek ? całych lub zmielonych, naparu, nalewki lub suplementów diety, zewnętrznie lub wewnętrznie w zależności od oczekiwanych rezultatów. Najprostszym sposobem wykorzystania czarnuszki jest jej jedzenie! Czarnuszka to przyprawa, która doskonale sprawdza się jako dodatek do chleba, zup i bigosu. Roztarte ziarenka czarnuszki z powodzeniem można stosować jako zamiennik pieprzu! Jeśli jednak charakterystyczny lekko gorzkawo-pikantny smak i aromat czarnuszki nie przypadł do gustu Twoim kubkom smakowym, wypróbuj ją w postaci mieszanki przypraw np. Panch Phoron. Napar (1 łyżkę zmielonej czarnuszki zalać wrzątkiem, parzyć 20 minut, odcedzić) z czarnego sezamu można używać do przemywania chorobowych zmian skórnych, do płukania włosów lub do picia. Z czarnuszki można zrobić także nalewkę (pół szklanki zmielonej czarnuszki zalać szklanką alkoholu 40%, odstawić na minimum tydzień, następnie przecedzić przez watę), nadaje się ona do aplikacji zewnętrznej, jak i do picia. W aptekach stacjonarnych i internetowych można znaleźć wiele produktów, np. Czarnuszka nasiona Intenson oraz Czarnuszka nasiona Herbapol Kraków. Dla osób, które nie mają ochoty na spożywanie czarnuszki, stworzono suplementy diety, np. Alerbon. 

Olej z czarnuszki: zastosowanie 

Czarnuszka oferuje jeszcze jeden cenny dar ? olej, który jest porównywany z olejem z ogórecznika i wiesiołka. Przydaje się w terapii wspomagającej w przebiegu przeziębienia, grypy oraz w stanach spadku witalności, a w kosmetyce stanowi absolutny hit. Ten produkt  to naturalny sposób na walkę z trądzikiem, łuszczycą, egzemą, atopowym zapaleniem skóry i wypadającymi włosami. Na rynku są dostępne m.in. Natuwit Olej z czarnuszki egipskiej oraz Czarnuszka olej z nasion czarnuszki marki EkaMedica. Wybierając olej, pamiętaj, że powinien on być tłoczony na zimno, ponieważ w innym wypadku traci swoje właściwości! 

Czarnuszka zapewniła sobie rzesze oddanych wielbicieli, a olej z czarnuszki ma doskonałe opinie zarówno wśród naukowców, jak i osób, które go stosują. Te drobne ziarenka w dowolnej postaci zdecydowanie mogą dużo zmienić w Twoim życiu, jednak nawet czarnuszka niewiele zdziała bez odpowiedniej diety i aktywności fizycznej.

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl