Gorączka u dziecka - jak sobie z nią radzić i kiedy jest niebezpieczna?

Wraz ze wzrostem temperatury u dziecka, u rodziców rośnie obawa o zdrowie malucha. Niestety takie sytuacje zdarzają się bardzo często, dlatego rodzice powinni nauczyć się, jak właściwie postępować w przypadku stanu podgorączkowego i gorączki u dziecka!

Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:

• Co może wywoływać gorączkę u dzieci?
• Jak odróżnić u dziecka stan podgorączkowy od gorączki?
• W jaki sposób zmierzyć dziecku temperaturę prawidłowo?
• Jak zbić gorączkę u dzieci?

Co może powodować gorączkę u dziecka?

Gorączka u dzieci pojawia się bardzo często, a jedną z jej głównych przyczyn są infekcje, m.in. bakteryjne i wirusowe infekcje układu oddechowego, pokarmowego i moczowego, choroby zakaźne, biegunki infekcyjne. Niemal zawsze zmagają się z nią ząbkujące niemowlaki. Jest również objawem odczynu poszczepiennego. Dodatkowo wymienia się niechorobowe przyczyny podwyższonej temperatury ciała, m.in. przegrzanie, udar cieplny, wysiłek podczas zabawy. Zdarzyć się mogą też przypadki gorączki o nieznanej etiologii.

Najczęściej gorączka u dziecka objawia się płaczem, apatią, rumieniem, rozgrzanym karkiem i czołem oraz lepką skórą, gdy temperatura ciała jest bardzo wysoka, mogą pojawić się drgawki, silne, krwistoczerwone rumieńce na policzkach i szkliste oczy. Jeśli przyczyną gorączki jest infekcja, wówczas obecne są też objawy charakterystyczne dla danej choroby, m.in. ból gardła, zatkany nos, biegunka i wymioty.

Kiedy mówimy o stanie podgorączkowym, a kiedy o gorączce u dzieci?

Powszechnie o gorączce mówi się, gdy temperatura ciała przekracza prawidłową wartość, czyli 36,6st. C, ale to nieprawda. Temperatura ciała o wartości 37-38st. C to tzw. stan podgorączkowy u dzieci. W takim razie od ilu stopni jest gorączka? Gorączkę stwierdza się dopiero wtedy, gdy temperatura ciała przekracza 38st. C, a wysoką gorączkę, gdy rośnie powyżej 39st. C! Podwyższona temperatura u dziecka jest sygnałem tego, że organizm zwalcza infekcję, wtedy bowiem układ odpornościowy skuteczniej mobilizuje swoje siły do opanowania zagrożenia. Dopiero wysoka gorączka negatywnie wpływa na organizm.

Jak prawidłowo zmierzyć dziecku temperaturę?

Choć mierzenie temperatury wydaje się bardzo proste, wymaga przestrzegania kilku ważnych zasad. Przede wszystkim podczas monitorowania gorączki należy trzymać się jednej metody pomiarowej i stosować ten sam termometr. Uzyskane tym sposobem wyniki będą wiarygodne i pozwolą wychwycić wszelkie zmiany (przy czym trzeba wziąć poprawkę na dobowe wahania temperatury, pamiętając, że wieczorem jest ona nieco wyższa).

Korzystanie z jednej metody pomiaru jest istotne, gdyż prawidłowe temperatura ciała różnią się w zależności od miejsca pomiaru – w odbycie wynosi: 36,6-38st. C, w uchu – 35,6-37,7st. C, pod pachą – 35,6-37,2st. C, na czole – 35,6-37,9st. C. U niemowląt i dzieci poniżej 2. roku życia najlepsza jest metoda rektalna (w odbycie). U starszych dzieci od 3. roku życia pomiary można robić w uchu, a powyżej 5. roku życia także pod pachą.

Jakie termometry są najlepsze i najdokładniejsze? Prawdę mówiąc, zwykły termometr bezrtęciowy lub elektroniczny będzie w zupełności wystarczający. Popularne w ostatnich latach termometry bezdotykowe na podczerwień do pomiarów na czole i na tętnicy skroniowej cechują się wysoką dokładnością, jednak tylko, gdy stosowane są ściśle według zaleceń producenta. Na pewno na ich korzyść przemawia to, że pomiar trwa raptem kilka sekund, a zwykłymi urządzeniami kilka minut.

Jaka temperatura jest niebezpieczna dla dziecka?

Niebezpieczna dla dziecka jest gorączka przekraczająca 39st. C! Wzrost temperatury ciała do powyżej 40st. C może doprowadzić do nieodwracanych uszkodzeń mózgu, a nawet do śmierci.

Jak zbić gorączkę u dziecka?

No właśnie, co zrobić w przypadku gorączki u dziecka? Czy od razu trzeba podawać leki przeciwgorączkowe? Stan podgorączkowy u dzieci nie powinien być leczony farmakologicznie. Nieco wyższa temperatura dobrze wpływa na układ odpornościowy, stymulując jego pracę. Jedyne co można zrobić, to zwiększyć podaż płynów, zachować czujność, obserwować dziecko i monitorować temperaturę, gdyż może ona nagle podskoczyć.

Kiedy i jak zbić gorączkę u dziecka? Leków nie podaje się, jeśli temperatura u dziecka nie przekracza 38st. C. Gdy dziecko dobrze wygląda, tzn. mimo podwyższonej temperatury chętnie pije i je, nie jest apatyczne, normalnie się bawi, z podaniem leku można się wstrzymać. Gdy źle znosi gorączkę, jest marudne i słabe, nie ma co zwlekać! Leki przeciwgorączkowe stosuje się zawsze przy temperaturze powyżej 39st. C!

Rekomendowane leki przeciwgorączkowe to ibuprofen (od 3.-4. miesiąca życia) i paracetamol (odpowiedni dla noworodków). Jeśli chodzi o postać leku, to zalecana jest zawiesina doustna (np. Nurofen dla dzieci Forte 50 ml truskawkowy, Paracetamol syrop 100 ml), ewentualnie czopki. U dzieci dawkowanie ustalane jest na podstawie masy ciała – zalecane dawkowanie ibuprofenu wynosi 5-10mg na kilogram masy ciała co 6-8 godzin, paracetamolu 10-15mg na kilogram masy ciała co 4-6 godzin.

Mimo że leki przeciwgorączkowe dostępne są w aptekach bez recepty, do ich stosowania trzeba podejść bardzo rozważnie ze względu na ryzyko poważnych działań niepożądanych. W pierwszej kolejności trzeba zapoznać się z ulotką – pod żadnym pozorem nie można przekraczać zalecanych dawek i stosować leku częściej niż jest to zalecone.

Ile może trwać gorączka u dziecka?

Czas trwania gorączki zależy w dużej mierze od jej przyczyny, jednak najczęściej objaw ten utrzymuje się kilka dni. Zwykle gorączka u dziecka trwa do 3 dni i nie powinno to budzić niepokoju. Jeśli się przedłuża, należy zgłosić się do lekarza.

Domowe sposoby na gorączkę u dziecka

Leki przeciwgorączkowe, choć bardzo skuteczne, nie są jedynym rozwiązaniem w przypadku gorączki. Dobrym wsparciem mogą być domowe sposoby na gorączkę – zwłaszcza chłodna kąpiel, przy czym ważne jest, aby nie schładzać malucha gwałtownie, temperatura wody do kąpieli powinna być niższa o 1-2 stopnie niż temperatura ciała. Ponadto polecane są chłodne okłady na gorączkę (stosowane na czoło i kark).

Gorączka u dziecka może bardzo szybko doprowadzić do odwodnienia, stąd lekarze zalecają podawanie maluchom płynów nawadniających i elektrolitów. Niezwykle ważne jest zwiększenie spożycia płynów – wody, słabej herbaty, ziołowych naparów, pomocne mogą być witaminy dla dzieci do rozpuszczania w wodzie. Niemowlęta karmione piersią należy natomiast częściej i na krótko przystawiać do piersi. Na początku karmienia mleko jest lżejsze i lepiej nawadnia.

Co zrobić, gdy gorączka u dziecka nie spada?

Jeśli gorączka jest uciążliwa i po chwilowym spadku spowodowanym przyjęciem leku, ponownie wzrasta, można zastosować dwie różne substancje lecznicze – paracetamol i ibuprofen. Schemat dawkowania polega na naprzemiennym podawaniu odpowiednio odmierzonych dawek leków z zachowaniem 4-godzinnych przerw. W ten sposób ciągłość działania przeciwgorączkowego będzie utrzymana bez ryzyka przedawkowania poszczególnych substancji czynnych – między kolejnymi dawkami ibuprofenu i paracetamolu przerwy wynoszą 8 godzin.

Naprzemienne stosowanie leków jest bezpieczne, o ile przestrzegana jest wysokość dawki leku oraz odpowiednie odstępy. Zaznaczyć trzeba, że przed podaniem leku należy się upewnić, jaką substancję czynną zawiera, na rynku paracetamol i ibuprofen można znaleźć pod różnymi nazwami handlowymi (np. Apap, Ibuprom Max). Przy jakichkolwiek wątpliwościach zaleca się skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Gorączka u dziecka – kiedy do szpitala?

Choć rodzice często panikują, gdy dziecko ma gorączkę, w większości przypadków jest to zupełnie zbędne. Prawda jest taka, że najgorszy jest pierwszy raz, z czasem rodzice nabierają wprawy w radzeniu sobie z gorączką, przede wszystkim wiedzą, jak maluch ją znosi! Są jednak sytuacje, kiedy nie można zwlekać ani minuty z wizytą u lekarza lub w szpitalu. Po pomoc medyczną należy się niezwłocznie zgłosić z gorączkującym niemowlakiem poniżej 3. miesiąca życia oraz z dzieckiem przewlekle chorym.

Hospitalizacja jest konieczna, gdy gorączka jest bardzo wysoka lub wraz z gorączką pojawiają się problemy z oddychaniem, nudności, drgawki, odmowa picia i jedzenia, zmiany w zachowaniu, zaburzenia świadomości, inne niepokojące objawy. Trzeba się skonsultować z lekarzem, jeśli podwyższona temperatura u dziecka utrzymuje się ponad 3 dni lub regularnie nawraca oraz wtedy, gdy stan dziecka nie poprawia się po podaniu leków przeciwgorączkowych.

Gorączka u dziecka nie jest chorobą, a jedynie objawem, który tylko w niektórych sytuacjach wymaga szybkiego zbijania za pomocą leków przeciwgorączkowych i domowych metod jak np. zimne okłady na gorączkę. Zawsze, gdy temperatura u dziecka przekracza 37st. C należy uważnie je obserwować, mierzyć mu temperaturę i zwiększyć podaż płynów, aby uniknąć niebezpiecznego odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.