Komosa ryżowa - krok w stronę zdrowia

Prawdziwym hitem żywieniowym ostatnich lat jest komosa ryżowa. Ta popularność wynika przede wszystkim z jej uniwersalnego zastosowania w kuchni – może stanowić podstawę dania głównego, skromny, acz wyrazisty dodatek albo pyszny, awangardowy deser. Zalety kaszy quinoa nie ograniczają się jednak tylko do kuchni – dysponuje ona bowiem sporym bogactwem ważnych substancji prozdrowotnych! Błonnik, aminokwasy, flawonoidy i witaminy to tylko niektóre składniki z całej palety naturalnych dobrodziejstw!
 

Komosa ryżowa, czyli właściwie co? 

Komosa ryżowa ma wiele imion – quinoa, złote ziarno Inków, święte zboże Inków, peruwiański ryż. Ze względu na jedną ze swoich nazw mylnie bywa określana zbożem, jednak w rzeczywistości należy do rodziny szarłatowatych. Natomiast ze względu na dużą zawartość skrobi w nasionach quinoa zaliczana jest do tzw. zbóż rzekomych. Naturalnie występuje w krajach Ameryki Południowej, jednak coraz chętniej jest uprawiana w USA, Kanadzie, Indiach, a nawet Wielkiej Brytanii. I w Polsce można spotkać kuzynki quinoi – komosę białą i komosę wielonasienną, które jednak nie cieszą się dobrą sławą – są traktowane jako chwasty. 

Komosa ryżowa – wegański hit 

Lekko słodkawy i orzechowy posmak sprawia, że z komosy ryżowej w kuchni można wyczarować prawdziwe cuda. Trzeba jednak pamiętać o jednej ważnej rzeczy, aby przed ugotowaniem dobrze opłukać nasiona – w ten sposób pozbędziemy się z komosy delikatnej goryczki. Quinoa to nie tylko nasiona, jako warzywo spożywane są bowiem także jej liście. Jednak to, czym urzeka to niecodzienne pseudozboże, to jego skład aminokwasowy. Jako jedna z niewielu roślin stanowi źródło wszystkich aminokwasów egzogennych, dlatego może być zamiennikiem dla coraz bardziej modyfikowanej genetycznie soi, szczególnie w diecie wegetariańskiej i wegańskiej. Aminokwasy egzogenne są bardzo ważne – uczestniczą w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, np. w prawidłowym wzroście. Oprócz zestawu aminokwasów komosa ryżowa dostarcza witaminy: tiaminę, ryboflawinę, niacynę, pirydoksynę, kwas foliowy, witaminę A oraz E, a także wiele minerałów: wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód i cynk. Substancje te wpływają na ogólną kondycję organizmu oraz stan poszczególnych układów i narządów.

Komosa ryżowa dla diabetyków i dla osób na diecie 

Niewątpliwą zaletą komosy ryżowej jest jej niska kaloryczność oraz indeks glikemiczny. Ten ostatni wynosi jedynie 35, co sprawia, że quinoę powinny jeść osoby chore na cukrzycę oraz walczące o szczuplejszą sylwetkę. Niski indeks glikemiczny to zasługa węglowodanów złożonych, które stanowią przeważającą większość wszystkich węglowodanów występujących w tym pseudozbożu. Komosa ryżowa jest pożywna, a ponadto zawiera jedynie 120kcal na 100 gram ugotowanych nasion. Na straży stężenia glukozy we krwi stoi także błonnik, ponadto przyczynia się on do właściwej pracy układu pokarmowego, przez co stanowi cenny składnik diety. Dodatkowo błonnik pomaga oczyścić organizm z toksyn. 

Komosa ryżowa na serce i umysł 

Komosa ryżowa dostarcza do organizmu także znacznych ilości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) – przede wszystkim z grupy Omega-3 (kwas linolenowy) oraz Omega-6 (kwas linolowy, kwas arachidonowy). Odpowiednia porcja NNKT dziennie znacząco wpływa na kondycję neuronów. Kwas linolenowy to także prawdziwy obrońca serca – obniża on bowiem ryzyko miażdżycy i chorób układu krwionośnego. Dzieje się tak, ponieważ dochodzi do zmniejszenia stężenia cholesterolu we krwi oraz obniżenia ciśnienia krwi. 

Komosa ryżowa a nowotwory 

Niektóre badania – także te prowadzone w Polsce – wykazują, że quinoa ma działanie antynowotworowe. Wiąże się to z obecnością kilku związków w nasionach tej rośliny. Przede wszystkim to kwasy fenolowe oraz polifenole (kwercetyna, kampferol) chronią komórki przed zrakowaceniem. Mechanizm działania protekcyjnego tych substancji polega na ich działaniu antyoksydacyjnym. Zwalczanie wolnych rodników zabezpiecza komórki przed uszkodzeniami. Dodatkowo za potencjalne działanie antynowotworowe odpowiadają występujące w komosie ryżowej flawonoidy oraz NNKT. Protekcyjne działanie dopełnia lizyna, która uczestniczy w regeneracji komórek. Badania krakowskich naukowców wskazują, że wyciągi z komosy ryżowej ograniczają proliferację, czyli namnażanie, komórek nowotworowych u szczurów. 

Komosa ryżowa dla chorych na celiakię 

Nie można nie wspomnieć o bezglutenowości komosy ryżowej, dzięki której stanowi ona częsty element diety osób z nietolerancją glutenu. Badania angielskich naukowców udowodniły, że sześciotygodniowe przyjmowanie porcji zboża Inków nie wywołuje żadnych negatywnych skutków dla organizmu, dlatego zyskuje ono coraz większą popularność nie tylko u osób z chorobą trzewną. 

Alergia na komosę ryżową? 

Na pierwszy rzut oka komosa wydaje się produktem bez wad. Jednak i ona może zagrażać zdrowiu. Niedawno – w 2008 roku – odnotowano pierwszy przypadek reakcji anafilaktycznej na peruwiański ryż. Objawami była reakcja systemowa z zaburzeniami połykania (dysfagia) oraz osłabieniem głosu (dysfonia), a także z uogólnioną pokrzywką i obrzękiem. Testy skórne potwierdziły, że to właśnie quinoa była alergenem. Ten incydent wymaga dalszych badań i oceny, czy komosa ryżowa może być podawana pacjentom uczulonym na zboża. Warto także zauważyć, że nie istnieją jeszcze badania potwierdzające bezpieczeństwo długotrwałego stosowania quinoi u osób przestrzegających diety wykluczającej gluten. 

W aptekach i sklepach ze zdrową żywnością można zwykle spotkać trzy odmiany komosy ryżowej – białą, czerwoną i czarną. Każda z nich ma nieco inny smak i wymaga innego przygotowania, jednak jeśli lubujesz się w zdrowej żywności, koniecznie wypróbuj te magiczne nasiona, np. Quinoa komosa ryżowa marki Intenson. Niektóre firmy wykorzystują także wyciąg z tej rośliny w różnych suplementach, np. Quinoral oraz kosmetykach, m.in. firmy Ava. Bogaty repertuar preparatów z komosą ryżową to dowód na to, że warto wykorzystać naturalne bogactwo zawarte w świętym zbożu Inków.

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl