Maseczki ochronne: wszystko, co musicie wiedzieć!

Od 16 kwietnia w życie wchodzi przepis o obowiązkowym zakrywaniu ust i nosa w przestrzeni publicznej. Mimo że maseczka ochronna (a tym bardziej noszona w ramach ochrony chusta, szalik, zwinięty podkoszulek) nie zabezpiecza w 100% przed zakażeniem koronawirusem, to pełni istotną funkcję w ograniczaniu rozprzestrzeniania się epidemii. Sprawdź, dlaczego trzeba nosić maseczkę, jakie rodzaje maseczek dostępne są na rynku, a także co zrobić, aby ochrona twarzy była skuteczna i bezpieczna!

Przed czym chroni maseczka ochronna?

Maseczka antywirusowa lub inny rodzaj osłony nosa i ust ma za zadanie przede wszystkim ograniczyć rozprzestrzenianie się koronawirusa. Powszechny nakaz zakrywania twarzy jak najbardziej ma sens (choć w stosunkowo niewielkim stopniu chroni noszącego maseczkę przed zarażeniem!), ponieważ zarażają nie tylko osoby z charakterystycznymi symptomami Covid-19, ale również nosiciele bezobjawowi! Przypadków niezdiagnozowanych może być nawet kilkukrotnie więcej niż tych ujętych w oficjalnych statystykach. Potencjalni nosiciele, którzy będą zasłaniać twarz, ograniczą lub niemal w całości zablokują ilość wydalanych podczas mówienia (także kichania i kasłania) cząsteczek śliny zawierających wirusa SARS-Cov-2. Oczywiście skuteczność ochrony zapewnianej przez maseczkę lub inną formę osłony zależna jest od rodzaju materiału, z jakiego jest wykonana oraz od tego, czy posiada filtr i jakiej jest on jakości.

Obowiązek zakrywania ust i nosa w Polsce

Rozporządzenie precyzujące szczegóły obowiązkowego zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej będzie obowiązywać od 16 kwietnia (szczegóły tu). Zgodnie z nowymi przepisami funkcję osłony twarzy może pełnić maseczka ochronna, inna maska, przyłbica lub element odzieży. Nakaz zasłaniania twarzy obejmuje w zasadzie wszystkie osoby przebywające poza domem z wyjątkiem przypadków wyszczególnionych w rozporządzeniu, w tym osób, które nie są w stanie samodzielnie zakrywać lub odkrywać nosa i ust – z przyczyn wynikających ze stanu zdrowia np. trudności w oddychaniu, a także z powodu np. niepełnosprawności oraz niesamodzielności. Ponadto rządzący zmienili wcześniejsze rekomendacje względem dzieci, nie ma obowiązku zakładania maseczki dzieciom poniżej 4. roku życia (wcześniej była mowa o dzieciach poniżej 2. roku życia!).

Kiedy trzeba nosić maseczkę ochronną?

Osłona nosa i ust jest konieczna poza domem m.in. na placach, na ulicy, w parkach i lasach, w zakładach pracy (osoby mające kontakt z klientami), w budynkach użyteczności publicznej, w miejscach kultu religijnego, w placówkach ochrony zdrowia, w sklepach i aptekach, na targowiskach, a także w taksówkach i środkach transportu zbiorowego, w samochodach, w których podróżują osoby niemieszkające razem. Nie wolno zapominać też o częstym myciu rąk czy ich dezynfekcji do czego idealnie nadaje się m.in. płyn antybakteryjny.

Kiedy nie ma potrzeby zakrywania nosa i ust?

Maseczek nie trzeba zakładać m.in. w miejscu zamieszkania, podczas podróży samochodem (o ile w aucie znajduje się jedna osoba lub osoby mieszkające wspólnie). Twarzy nie muszą zakrywać np. osoby w zakładach pracy, które nie zajmują się obsługą klientów oraz duchowni sprawujący mszę.

Rodzaje maseczek ochronnych

Definicja pojęcia „maseczka ochronna” uległa w ostatnim czasie rozszerzeniu i w powszechnym rozumieniu oznacza niemal każdą formę osłony nosa i ust. Oczywiście maseczka maseczce nierówna, warto więc wiedzieć, jakie rodzaje są dostępne na rynku i jaki stopień ochrony oferują:

• maseczka jednorazowa: niemedyczna – dobrze pełni swoją rolę, wymaga dość częstej wymiany. Po zużyciu należy ją od razu wyrzucić (kosz na odpady zmieszane); chirurgiczne, medyczne (dedykowane dla osób narażonych na kontakt z chorymi); maseczka antysmogowa jednorazowa (oznaczona literami NR) – zachowuje swoje właściwości przez około 8 godzin noszenia.
• maseczka wielorazowa: tzw. maseczki antysmogowe, inaczej półmaski (R) – nadają się do prania i dezynfekcji, mają wymienne filtry (wymiana zwykle co 28 dni lub częściej). Półmaski dostępne są w trzech rodzajach: FFP1 (najniższy poziom ochrony – 80%), FFP2 (średni poziom ochrony – 94%), FFP3 (wysoki poziom ochrony – 99%).
• maseczka ochronna wielorazowa bawełniana: wykonane z bawełny i flizeliny, przeznaczone do wielorazowego użytku (odpowiednie do prania w wysokiej temperaturze, gotowania, prasowania). Najlepsze maseczki DIY mają minimum 2-3 warstwy i miejsce na wymienny filtr (np. dodatkowa warstwa flizeliny, ściereczka z mikrofibry, filtr do kawy, filtr do odkurzacza).

Skuteczność maseczek bawełnianych jest dużo niższa niż profesjonalnych masek chirurgicznych lub maseczek antysmogowych, jednak to właśnie ten rodzaj jest rekomendowany przez specjalistów do noszenia w sytuacjach codziennych. Ze względu na duże braki w dostawach maseczki o wysokim stopniu ochrony powinny być stosowane w grupach wysokiego ryzyka zarażeniem (głównie personel medyczny).

Jak prawidłowo użytkować maseczki ochronne?

Skuteczność ochrony maski spada, jeśli zakładana, noszona i zdejmowana jest w niewłaściwy sposób. Maseczki należy zakładać czystymi, zdezynfekowanymi rękami. Prawidłowo założona maska dokładnie przylega w górnej części nosa (dużym ułatwieniem jest drucik lub usztywnienie zamontowane w maseczce), a w dolnej części sięga podbródka (u mężczyzn zalecane jest zgolenie zarostu). W trakcie noszenia maseczki nie należy jej dotykać, zaś w celu jej zdjęcia należy złapać ją za troczki lub gumki, ostrożnie ściągnąć, a następnie niezwłocznie wyrzucić (maska jednorazowa) lub wyprać (maska wielorazowa; do czasu prania przechowywać w szczelnym pojemniku lub zawiązanym worku foliowym). Po zdjęciu maseczki należy dokładnie umyć ręce i je zdezynfekować. Pranie maseczki (używaną maskę należy dotykać przez rękawiczki ochronne): maski włożyć do pralki, prać 30-45 minut w temperaturze 60 st. lub wyższej. Po wysuszeniu wyprasować (maksymalna temperatura). Masek nie prać z innymi rzeczami! Alternatywą dla prania jest wygotowanie maseczki lub „wypieczenie” jej w piekarniku (30 minut w temp. 70 st.). Do dezynfekcji maseczek nie należy stosować płynów z chlorem i nierozcieńczonego alkoholu – niszczą materiał, dodatkowo podrażniają skórę.

Warto na koniec dodać, że nakaz zakrywania nosa i ust jest ważny do odwołania, obserwując sytuację panującą w kraju i na świecie, można z niemal z całkowitą pewnością stwierdzić, że maseczki ochronne będą nam towarzyszyć przez dłuższy czas. Dobrze więc zrobić zapas dla wszystkich domowników. Trzeba również być świadomym, że żadna maseczka nie stanowi całkowitej ochrony przed zakażeniem. Należy bezwzględnie stosować się do pozostałych zaleceń wydawanych przez ministerstwo i GIS (m.in. noszenie rękawiczek ochronnych, częste mycie i dezynfekowanie rąk, utrzymywanie 2-metrowej odległości między osobami).